آشنایی با تپه تاریخی تورنگ تپه گرگان

تورنگ تپه گرگان

تپه های باستانی بسیاری در نقاط مختلف کشورمان وجود دارند. این تپه ها، گنجینه هایی هستند که شاید اگر هر کدام از آن ها در کشور دیگری غیر از ایران بود، به عنوان جاذبه ای جهانی و معروف از میلیون ها گردشگر داخلی و خارجی میزبانی می کرد. بسیاری از آثاری که در موزه های کشور وجود دارند، از همین تپه های تاریخی بدست آمده اند. یکی از این گنجینه های ارزشمند کشور، تورنگ تپه گرگان است. همراه الی گشت باشید، تا از این محوطه باستانی دیدار کنیم.

مطالب مرتبط: مسجد جامع گرگان، مسجدی با بیش از ۱۰۰۰ سال قدمت جنگل النگدره، جنگلی تماشایی در گرگان

تپه های باستانی، محوطه های تاریخی ارزشمندی هستند که با کاوش و مطالعه بر روی آن ها می توان به اطلاعات ارزشمندی درباره تاریخ و تمدن کشور دست یافت. شاید اگر این تپه ها کشف نمی شدند، امروزه بسیاری از موزه های کشور خالی از هر نوع شیء تاریخی بود. این تپه ها به سه دسته تقسیم می شوند. گورتپه ها، شهر تپه ها و دژ تپه ها.

تورنگ تپه کجاست؟

تورنگ تپه یکی از تپه های باستانی کشور است که در استان گلستان قرار دارد. فاصله این محوطه باستانی از مرکز استان گلستان یعنی گرگان، حدودا ۲۰ کیلومتر است. تورنگ تپه در همسایگی روستایی به همین نام جای گرفته است و در مجاورت آن استخر طبیعی آبی، به شکوه و عظمت آن افزوده است.

تورنگ تپه، از تپه های باستانی مهم کشور و استان گلستان محسوب می شود و در طول تاریخ، باستان شناسان مطرحی از بسیاری از کشورهای جهان برای انجام کاوش ها و مطالعات باستان شناسی به این منطقه سفر کرده اند. این کارشناسان قدمت این تپه ها را به هزاره سوم و چهارم قبل از میلاد و حدود ۵۰۰۰ سال قبل نسبت داده اند.

بسیار قبل تر از ورود اقوام آریایی به کشورمان، مردمانی سخت کوش در این منطقه می زیسته اند. با حفاری هایی که در این ناحیه صورت گرفته، آثار و بقایایی از این مردم بدست آمده که در موزه های باستان شناسی سراسر کشور نگه داری می شوند.

تاریخچه کاوش ها در تورنگ تپه

اولین کاوش های باستان شناسی در این منطقه در دوره قاجار و فرمانروایی محمد شاه صورت گرفت. در سال ۱۲۱۹ هجری شمسی، هیات باستان شناسی خارجی که در این منطقه کاوش می کردند، اشیاء ارزشمندی از جنس طلا، نقره و برنز کشف کردند. از جمله مهم ترین آثار اکتشافی در آن زمان، می توان یک آبخوری از جنس طلا، جامی طلایی و دایره ای شکل، ابزارها و ظروفی سنگی و چند سلاح جنگی را نام برد. کارشناسان در آن زمان به این نتیجه رسیدند که در تمدن تورنگ تپه، کشاورزی و صنعت سفال سازی رونق داشته و از سیستم آبیاری پیشرفته ای بهره می برده اند. گزارش اکتشاف های سال ۱۲۱۹، در مجله باستان شناسی لندن در سال ۱۸۴۴ میلادی به منتشر گشت.

در دوران قاجار کاوش های دیگری نیز در این منطقه انجام گرفته است. در سال ۱۲۶۸ هجری شمسی، باستان شناس معروف فرانسوی ژاک دمورگان به ایران آمد و در تورنگ تپه گرگان دست به کاوش های علمی زد. در این دوره نیز آثار ارزشمندی از دل خاک بیرون آورده شد. آثاری نظیر ظروفی با نقش برجسته، خنجر های مسی و مفرغی، مجسمه های سنگی کوچک و… گزارش کامل این حفاری ها هم در سال ۱۹۳۱ میلادی در ۵ جلد به نام ماموریت علمی در ایران منتشر شد.

پس از کاوش های دمورگان، در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی هم هیئتی از کشور آمریکا برای ادامه حفاری ها به ایران آمدند. حفاری هایی که در این دوره صورت گرفته، شکلی تخصصی تر پیدا کرد. به طوری که آن ها سه لایه تاریخی یا سه طبقه را برای این تپه تشخیص دادند. طبقه اول ۶ متر عمق داشت و از آن بقایای گورستانی مربوط به عصر اهن بدست آمد. درون قبر های این گورستان، در کناره استخوان ها، اشیائی ارزشمند همچون ظروف سفالین قرمز و خاکستری، اشیائی برنزی و … بدست آمد. در طبقه دوم که در اعماق ۷ الی ۸ متری زمین بود آثار پراکنده ای کشف شد و در طبقه سوم باز هم ظروفی سفالین و مجسمه های کوچک گلی کشف شدند.

در تورنگ تپه گرگان آثاری از دوره های برنز، عصر آهن، هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان و دوران اسلامی تا ایلخانیان در سده هفتم کشف شده است. در این تپه چند دوره تاریخی مهم را در نظر گرفته اند. بقایایی از دژ خشتی تورنگ تپه، بقایایی از یک چهار طاقی ساسانی و آثاری از دوران های مختلف اسلامی همگی در لایه های مختلف این تپه به دست آمده اند.

آثار اکتشافی از تورنگ تپه، با آثاری که از تپه حصار دامغان بدست آمده اند، شباهت زیادی دارند. این امر نشان دهنده ارتباط دو سویه و تاثیر گذاری مردم این دو ناحیه بر هنر و فرهنگ هم است.

بهترین زمان سفر

در تمامی ایام سال می توان از تورنگ تپه بازدید کرد. البته در فصل بهار طبیعت اطراف این تپه طراوت و زیبایی بیشتری پیدا می کند.

مسیر دسترسی به تورنگ تپه گرگان

برای دسترسی به تورنگ تپه باید به گرگان رفت. از گرگان وارد جاده گرگان – مشهد شوید و با دیدن تابلوی روستای تورنگ تپه مسیر خود را به سمت این روستا تغییر دهید. در این مسیر نابلوهای راهنما، شما را به مقصدتان هدایت خواهند کرد.

سخن نهایی

گلستان یکی از زیباترین استان منطقه شمال شرق کشور است که در فصول بهار و تابستان پذیرای خیل عظیمی از گردشگران است. پس از بازدید از تورنگ تپه گرگان، می توانید از شهر زیبای گرگان، جنگل زیبای النگدره، ارتفاعات هزارپیچ، پارک جنگلی ناهار خوران و دیگر جاذبه های نزدیک به این تپه دیدن کنید.