غار دو اشکفت، یکی از کهن ترین سکونتگاه های جهان

غار دو اشکفت در کرمانشاه

رشته کوه های زاگرس در غرب ایران، یکی از قدیمی ترین مناطق دنیاست که انسان های اولیه در آن زندگی می کردند. این انسان ها، غارهای این منطقه را به عنوان سرپناه خود انتخاب کردند و در اطراف این غارها به شکار حیوانات می پرداختند. غارهای باستانی بسیاری در استان کرمانشاه وجود دارند که از درون آن ها اشیای تاریخی ارزشمندی کشف شده اند. غار دو اشکفت در نزدیکی محوطه باستانی طاق بستان، یکی از این غارهاست. در ادامه این مطلب همراه الی گشت باشید تا شما را با غار دو اشکفت در کرمانشاه آشنا کنیم.

مطالب مرتبط: 
غذاهای سنتی و خوشمزه کرمانشاه
عمادالدوله، مسجدی تاریخی در کرمانشاه
طاق بستان کرمانشاه یادگار ارزشمند ساسانیان

در نزدیکی محوطه باستانی طاق بستان در شمال شهر کرمانشاه، یکی از قدیمی ترین سکونتگاه های انسان های غار نشین به نام غار دو اشکفت قرار گرفته است. مجموعه غارهای دو اشکفت در حقیقت از دو غار مجاور هم تشکیل شده اند که در دامنه های کوهی به اسم میوله قرار دارند. غار دو اشکفت حدود ۳۰۰ متر از سطح دشت پائین دستش ارتفاع دارد و بر پارک کوهستان کرمانشاه کاملا مشرف است. دو اشکفت ۴۰۰ متر مربع مساحت و ۱۶۰۰ متر از سطح دریاهای آزاد ارتفاع دارد. این غار، با شماره ۵۹۷۶ در سال ۸۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

غار باستانی دو اشکفت در کرمانشاه در سال ۱۹۹۹ میلادی برای اولین بار توسط دو تن از باستان شناسان مطرح استان کرمانشاه به نام های سامان حیدری و فریدون بیگلری کشف شد. آن ها مطالعات نسبتا گسترده ای را در این غارها انجام دادند. بر اساس این مطالعات، تاریخ سکونت در یکی از این غارها، به دوره پارینه سنگی میانی یعنی از ۱۲۰ هزار تا ۴۰ هزار سال قبل باز می گردد. زمانی که انسان های غارنشین و شکارچی (انسان های نئاندرتال) در این غارها سکونت می کردند.

از درون این غار، ابزار آلات و ادوات سنگی و همچنین استخوان های بسیاری کشف شد که امروزه در موزه های سراسر کشور نگه داری می شوند. بسیاری از این ابزارهای سنگی، از سنگ رادیو لاریت که در اطراف غار وجود دارد ساخته شده اند. برخی نیز از سنگ های چخماق تهیه می شدند. تپه های گاکیه در منطقه شرقی کرمانشاه که حدود ۱۲ کیلومتر با غار دو اشکفت فاصله دارد، از جمله مکان هایی بوده که سنگ چخماق را از آن بدست می آوردند. بسیاری از این ابزارها، به صنعت موستری زاگرس مربوط اند.

چرا انسان های غارنشین، غار دو اشکفت را انتخاب کردند؟

غار دو اشکفت موقعیت جغرافیایی ویژه ای دارد. احتمالا همجواری این غار با یک چشمه آب شرب دائمی، مهم ترین دلیل انتخاب آن از طرف غارنشینان است. اما این غار تاریخی، مزایای دیگری هم دارد. به عنوان مثال، غار دو اشکفت دسترسی مناسبی هم از سمت پائین و هم از سمت ارتفاعات بالاتر دارد و برای شکارچیانی که مجبور بودند دائما به داخل و خارج غار رفت و آمد کنند، مکان بسیار مناسبی بوده. همچنین دهانه این غار، چشم انداز بسیار خوبی به دشت پائین دست آن دارد و ساکنانش می توانستند تمامی تحرکات اطراف غار را زیر نظر داشته باشند.

گفتیم که در استان کرمانشاه غارهای باستانی بسیاری وجود دارند که محل سکونت انسان های اولیه بوده اند. به عنوان مثال در نزدیکی های غار دو اشکفت پناهگاه غاری دیگری به نام پناهگاه ورواسی وجود دارد که آقای بروس هو، باستان شناس آمریکایی آن را کاوش و حفاری کرده است. غار باستانی قبه نیز یکی دیگر از این سکونتگاه های تاریخی است. با توجه به مطالعاتی که بر روی این غارها صورت گرفته است، با اطمینان می توان گفت که غارنشینان این منطقه، شکارچی بوده اند و بیشتر بز کوهی، میش های وحشی، اسب های وحشی و گور خرها را شکار می کردند. استخوان حیواناتی نظیر گاو وحشی، غزال، گراز و مارال هم در این غارها یافت شده اند. تقریبا در تمامی این غارهای تاریخی، قطعات سوخته، تکه های زغال و خاکستر و ابزار آلات سنگی یافت شده است.

محوطه باستانی طاق بستان

به فاصله نسبتا کمی از غار دو اشکفت کرمانشاه، یکی از معتبر ترین محوطه های تاریخی جهان به نام محوطه باستانی طاق بستان قرار گرفته است. طاق بستان یادگاریست ارزشمند از دوران ساسانیان که در شمال غرب شهر کرمانشاه و در دامنه کوهی به نام طاق بستان واقع شده است.  طاق بستان از دو طاق بزرگ و کوچک تشکیل شده است. روی طاق بزرگتر، صحنه تاجگذاری خسرو پرویز ساسانی حکاکی شده و بر روی طاق کوچکتر می توان تاج گذاری شاپور دوم و سوم را مشاهده کرد. همچنین در این مکان، سنگ نگاره ای مربوط به تاج گذاری اردشیر دوم ساسانی به چشم می خورد.

در میان آثار برجای مانده از دوره ساسانیان، سنگ نگاره ای وجود دارد که قدمتش به دوران قاجار باز می گردد. این سنگ نگاره که در مجاورتش کتیبه ای به خط نستعلیق نوشته شده، پسر فتحعلیشاه قاجار را نشان می دهد. بر اساس برخی روایات تاریخی، فرشی از جواهرات گرانبها در کف طاق بستان پهن بوده است که پس از حمله اعراب به کشور، میان فرمانده های آنان تقسیم شده است.

بهترین زمان سفر به غار دو اشکفت در کرمانشاه

استان کرمانشاه یکی از استان های سردسیر کشور است که در غرب آن واقع شده است. این استان در زمستان ها، آب و هوایی سرد و برفی و در تابستان ها هوایی نسبتا خنک و مطلوب دارد. بازدید از غار دو اشکفت در تمامی ایام سال امکان پذیر است، اما الی گشت فصول بهار و تابستان را بهترین زمان سفر برای بازدید از این غارهای تاریخی می داند.

دسترسی به غار دو اشکفت در کرمانشاه

دسترسی به غار دو اشکفت در کرمانشاه از پارک کوهستان شهر کرمانشاه امکان پذیر است. بدین منظور به سمت شمال شهر کرمانشاه حرکت کنید. پس از رسیدن به میدان پدر، مسیر شمالی را در پیش بگیرید تا به پارک کوهستان برسید. از پارک کوهستان با کمی پیاده روی به غار دو اشکفت خواهید رسید.