عوامل اصلی آلودگی هوا چیست؟

از سال های دهه ۴۰ هجری شمسی، عده ای از متخصصین حوزه محیط زیست در مورد شهرهای بزرگ ایران خبر از آلودگی هوای پایدار داده بوده اند. در شهرهای بزرگی همچون تهران، تبریز و … این مسئله بسیار موجب نگرانی همه ما شده است. اما بهتر است این موضوع را نیز بدانید که آلودگی هوا موضوعی جهانی است که در تمام دنیا یکی از مسائل مورد بحث شده است. هرگونه تغییر فیزیکی، بیولوژیکی یا شیمیایی در هوا ممکن است به عنوان آلودگی نامیده شود. عوامل اصلی آلودگی هوا متفاوت است و این اتفاق زمانی رخ می دهد که گازهای مضر، گرد و غبار، دود و … وارد جو شود. این قضیه باعث می شود که زندگی گیاهان، حیوانات و انسان ها به دلیل کثیف شدن هوا با مشکلات متعددی روبرو شود. در ادامه با الی گشت باشید تا با با عوامل اصلی آلودگی هوا آشنا شوید.

آلودگی امروزه اصطلاحی است که در تمام دنیا شنیده می شود. ما در مورد انواع مختلف آلودگی می شنویم و در رسانه ها این واژه را زیاد می بینیم. اما «آلودگی هوا» یکی از انواع آلودگی است که صرف نظر از مکان آن چه در محیط بسته و چه در محیط باز، به هوایی که در آن آلاینده ها وجود داشته باشند گفته می شود. آلودگی هوا می تواند به دو بخش تبدیل شود: آلودگی هوای قابل مشاهده و آلودگی هوای نامرئی یا غیر قابل مشاهده. اگر می‌خواهید طور دیگری به آلودگی هوا نگاه کنید باید بگوییم که آلودگی می تواند هر ماده ای باشد که مانع از تحمل هوا شود و روی سلامتی موجودات زنده اثر بگذارد. حفظ تمام موجودات زنده روی زمین، به دلیل ترکیب گازهایی است که به طور کل، «جو» را تشکیل می‌دهند؛ عدم تعادل ناشی از افزایش یا کاهش درصد این گازها می تواند برای بقا مضر باشد.

انواع آلودگی

برای اینکه عوامل اصلی آلودگی هوا را متوجه شویم باید چندین تقسیم بندی را متوجه شویم. آلاینده های اصلی هوا می‌توانند توسط منابع اولیه یا منابع ثانویه به وجود بیایند. آلاینده هایی که نتیجه مستقیم این فرآیند هستند می توانند آلوده کننده های اولیه باشند. یک مثال واضح از یک آلاینده اصلی، دی اکسید گوگرد تولید شده از کارخانه ها است.

آلاینده هایی ثانویه هستند که به واسطه آمیختگی و واکنش آلاینده های اولیه ایجاد می شوند. دود ایجاد شده توسط تعاملات چندین آلاینده های اصلی به عنوان آلاینده های ثانویه شناخته شده است.

عوامل اصلی آلودگی هوا

• سوزاندن سوخت های فسیلی

دی اکسید گوگردی که از احتراق سوخت های فسیلی مثل زغال سنگ، نفت و سایر انتشار می شود یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا است. آلاینده‌های ناشی از وسایل نقلیه شامل کامیون، اتومبیل، قطار، هواپیما باعث ایجاد آلودگی زیادی می شود. این سوخت ها همیشه مضر هستند اما ما از آن ها استفاده می کنیم تا نیازهای اساسی حمل و نقل روزانه‌مان را برآورده کنیم. اما، استفاده بیش از حد آن ها برای محیط زیست بسیار مضر است زیرا گازهای خطرناک ناشی از آن ها، باعث تخریب تدریجی آن می شود. مونوکسید کربن ناشی از احتراق نامناسب یا ناقص سوختی که از وسایل نقلیه آزاد می شود یکی دیگر از آلاینده های مهم همراه با نیتروژن اکسید است که از هر دو فرآیند طبیعی و انسانی تولید می شود.

• فعالیت های کشاورزی

آمونیاکی که توسط محصولات مرتبط با کشاورزی ساخته می شود بسیار شایع می‌باشد و یکی از گازهای خطرناک در جو است. استفاده از حشره کش ها، آفت کش ها و کود در فعالیت های کشاورزی بسیار زیاد است. آنها مواد شیمیایی مضر را در هوا پخش می کنند و علاوه بر هوا می توانند باعث آلودگی آب نیز شوند.

• گازهای خروجی کارخانه‌ها و صنایع

صنایع تولیدی مقدار زیادی مونوکسید کربن، هیدروکربن، ترکیبات آلی و مواد شیمیایی را در هوا پخش می کنند و به همین دلیل کیفیت هوا را کاهش می دهند. صنایع تولیدی را می توان در هر گوشه ای از زمین یافت و هیچ منطقه ای نیست که تحت تاثیر آن قرار نگرفته باشد. پالایشگاه های نفت نیز، هیدروکربن و سایر مواد شیمیایی آلوده دیگر را در هوا منتشر می کنند و همچنین باعث آلودگی زمین می شوند.

• عملیات معدن

فعالیت های معادن، فرآیندی است که در آن مواد معدنی زیر زمینی با استفاده از تجهیزات بزرگ استخراج می شوند. در طول این فرآیند گرد و غبار و مواد شیمیایی در هوا پخش می شود و باعث آلودگی هوا می شود. این یکی از دلایلی است که مسئول بدتر شدن شرایط بهداشتی کارگران و ساکنین نزدیک آن است.

• آلودگی هوای داخل محیط بسته

مواد پاک کننده خانگی و لوازم نقاشی، مواد شیمیایی سمی در هوا را ایجاد می کنند و باعث آلودگی هوا می شوند. آیا تا به حال متوجه شده اید که هنگامی که دیوارهای خانه خود را رنگ می کنید، بویی بوجود می آید که به معنای واقعی کلمه تحملش غیر ممکن است؟ این همانی است که استفاده مکرررش موجب بیماری های تنفسی می شود.

برخی از راهکارهای مبارزه با آلودگی هوا

• استفاده از حمل و نقل عمومی به جای ماشین شخصی
• صرفه جویی در مصرف انرژی: در این صورت شما می توانید از تخریب محیط زیست با کاهش میزان سوخت های فسیلی که باید سوزانید، جلوگیری کنید.
• درک مفهوم کاهش، استفاده مجدد و بازیافت: چیزهایی که دیگر برای شما استفاده ندارد را دور نیندازید. در حقیقت آنها را مجددا برای منظور دیگری استفاده کنید. برای مثال شما می توانید از شیشه های قدیمی برای ذخیره حبوبات استفاده کنید.
• از دستگاه های کارآمد انرژی استفاده کنید: چراغهای کم مصرف نسبت به لامپ های قدیمی بسیار بهینه تر هستند، برق کمتری مصرف می کنند، عمرشان طولانی تر است و به کاهش مصرف انرژی کمک می کنند.

تلاش های چندگانه در سطوح شخصی، صنعتی و دولتی در سراسر جهان برای جلوگیری از شدت آلودگی هوا افزایش یافته است و یک اقدام مستقیم در افزایش گرمایش جهانی است. با اینکه ما امروزه شاهد یک سری نوآوری ها و آزمایش هایی هستیم که با گزینه های متناوب و غیر متعارف برای کاهش آلاینده ها همراه است اما همچنان عوامل اصلی آلودگی هوا دردسر ساز هستند و باید توجه بیشتری به آن ها شود.

منبع: conserve-energy-future.com