در منطقه ای نزدیک به سوادکوه البرز، درون طاقی طبیعی، دژی پرافتخار به نام اسپهبد خورشید واقع شده است که با ساختار بی نظیر و منحصر به فردش در جهان، بزرگ ترین قوس طبیعی را تشکیل می دهد. این اثر تاریخی، یکی از شگفت انگیزترین غارهای باستانی و تاریخی ایران به شمار می رود و تنها غار و دژ در دنیاست که از این حجم و معماری عظیم و بی نظیر برخوردار است. غار اسپهبد و افرادی که در آن مستقر شده اند، در رخدادهای سرنوشت ساز در باورهای برخی مردم و مورخین جایگاه خاصی دارد. از لحاظ قدمت تاریخی و ابعاد و معماری، این دژ پر اهمیت ترین سنگر نظامی تاریخ ایران و آخرین پناهگاه مقاومت ایرانیان در برابر لشکر اعراب بوده است.
دیوار سنگی و ساروجی ایستاده در برابر غار، تا ورودی آن ادامه دارد و یادگاری از دوران ساسانیان است. در مقابل غار، پرتگاهی مرتفع قرار دارد که ورود به آن بسیار مشکل است. داخل غار اتاق هایی وجود دارد که قدمت ساخت آن ها به دوران ساسانیان باز می گردد. برای مقاومت به مدت طولانی در قدیم، وجود آب آشامیدنی در غار، امری ضروری بوده.
تضمین بهترین قیمت بلیط هواپیما، بلیط قطار و رزرو هتل در تمامی نقاط جهان فقط در الی گشت.
تاریخچه غار اسپهبد خورشید
در سال ۷۶۱ میلادی، خاندان گاوبارگان تحت حکومت اسپهبد خورشید، نوهٔ اسپهبد فرخان بزرگ، قرار داشت. در همین زمان، مهدی پسر منصور عباسی حاکم ری شد و تصمیم گرفت پس از سال ها مازندران را به تصرف اعراب دراورد. مهدی از در دوستی با اسپهبد خورشید درآمد، برای او هدایایی ارسال کرده و به این بهانه از او اجازه گرفت تا لشکریانش برای رفتن به خراسان از راه دریا از تنگه رود طالار عبور کنند. اسپهبد خورشید فریب خورد و اجازه عبور را داد. مهدی، دو سپاه را از گرگان و شاه کوه به آمل فرستاد و آن را تصرف کرد. در این میان، اسپهبد خورشید همسر، دختران و ثروتش را در یک غار مخفی کرد و برای تهیه سپاه به دیلمستان رفت.
سپاه اعراب به مدت سه ماه در پایین غار بودند و به دنبال یافتن چاره ای برای نفوذ به داخل غار بودند. سرانجام اعراب با مسموم کردن چشمه های آب غار، همسر و دختران اسپهبد خورشید را به قتل رسانند. در هنگام بازگشت با پنجاه هزار سپاهی و شنیدن شایعه اسارت همسر و فرزندانش، اسپهبد خورشید خودکشی کرد.
سفر به طبیعت روستای الیت در نزدیکی تهران و دیدن چشمه های پر آب
ساختار غار اسپهبد
غار اسپهبد خورشید در منطقه کوهستانی مازندران، دارای معماری دفاعی منحصر به فردی است که در دوران ساسانی ساخته شده است. این ساختمان شبکه ای پیچیده از آبراه های پنهان و مخازن ذخیره آب منحصر به فرد دارد که به دژ مستحکم این منطقه مرتفع منتهی می شود. غار دارای یک تالار ساده با سقف ۸۰ متر مربع است و دهانه آن یکی از بزرگ ترین دهانه های طبیعی در جهان است. ورود به پرتگاه ترسناکی که در مقابل غار واقع شده، مشکل خواهد بود. این غار دارای اتاق هایی است که قدمت شان به دوران ساسانی باز می گردد. در سمت چپ غار، قلعه ای چهار طبقه از سنگ و ملات ساخته شده که به عنوان شاهکار معماری زمان خود شناخته می شود. در سمت راست غار، سنگرها و ساختمان های دفاعی بی شماری ساخته شده که همه آن ها پس از قرن ها محکم و سالم باقی مانده اند. این دو قسمت از طریق یک معبر ساخته شده از سنگ و ملات به هم متصل شده اند.
بهترین زمان سفر
بهترین فصل برای بازدید از غار اسپهبد خورشید در مازندران، به دلیل موقعیت جغرافیایی آن، فصل تابستان است. با این حال، در صورت قصد سفر به این منطقه در فصول خنک سال مانند بهار و پاییز، بهتر است لباس گرم به همراه داشته باشید.
جاذبه های اطراف غار
مکان ها و جاذبه های گردشگری و دیدنی نزدیک غار اسپهبد خورشید در مازندران عبارتند از: کاروانسرای گدوک (فاصله ۲۸.۵ کیلومتری)، دریاچه شورمست (فاصله ۲۲.۳ کیلومتری)، قلعه کنگلو (فاصله ۱۸.۵ کیلومتری)، آبشار ورسک (فاصله ۱۵.۴ کیلومتری)، پل ورسک (فاصله ۱۵.۴ کیلومتری) و کلیسای سرخ آباد (فاصله ۹ کیلومتری)
دسترسی به غار اسپهبد
همانطور که اشاره شد، غار اسپهبد خورشید یکی از جاذبه های گردشگری محبوب و بی نظیر در ایران است. این غار در ناحیه دوآب، در شهرستان سوادکوه استان مازندران واقع شده و در کنار رودخانه دوآب در دل طبیعتی دلنشین و بکر قرار دارد.
برای رسیدن به این محل، باید ابتدا وارد جاده دماوند شده و از آنجا به سوی فیروز کوه حرکت کرده و پس از عبور از فیروز کوه، در ادامه مسیر از ورسک و کلیسایی به نام اوریم رودبار گذر کرده و سپس در جهت راست، یک خروجی قرار دارد که به طور مستقیم شما را به خطیر کوه و غار اسپهبد خورشید می رساند.
وجود غار اسپهبد در این منطقه، به عنوان یکی از دیدنی های گردشگری و تاریخی، باعث شده تا هر ساله گردشگران زیادی به این منطقه سفر کنند تا این اثر تاریخی و فرهنگی را با نزدیکی بیشتر بشناسند و از زیبایی های طبیعی این منطقه لذت ببرند.
کلام آخر
غار اسپهبد خورشید در استان مازندران، ایران، در مسیر جاده فیروزکوه قرار دارد. این غار دارای بزرگ ترین قوس ورودی طبیعی در جهان است و اندازه آن ۸۰ در ۱۰۰ متر است. این غار به یک پایگاه دفاعی قوی در دوران ساسانیان (۲۲۴ تا ۶۵۱ میلادی) تبدیل شد و در دوره های بعد قلعه و پایگاه دفاعی طبرستان بود. بر اساس اطلاعات برخی منابع، این غار به عنوان محل پناهی برای خورشید، آخرین فرمانروای طبرستان، در برابر حمله های اعراب مورد استفاده قرار گرفت و پس از چند ماه انتظار و محاصره، با مسموم کردن آب آشامیدنی، به دست عرب ها افتاد. غار اسپهد خورشید به عنوان آخرین قلعه ایرانی ها در مقابل حملات عرب ها شناخته می شود.
۳ نظرات
متأسفانه در دامنه این کوه چند کارخانه ماسه کشی و ماسه کوبی مستقر شده اند که هم سرو صدای زیادی دارند و هم شکل و منظر طبیعت و میراث فرهنگی را تخریب کرده و به خطر انداخته اند .
شاید باورش براتون سخت باشه ولی نه این اسپند خورشیده ونه تنگه کولا در مازندران واقع شده همه اگر کتاب ابن اسفندیار را مطالعه کرده باشید اینها تو ایران گم شدنه وهنوز هیچ کس نتونسته دقیقا بگه که این دو کجا هستند.
ولی من باتمام اسناد ومدارک به همه نشان میدهم که هم اسپند خورشید وهم غار وهم تنگه کولا وهم قبرهای سربازان وسردارانی که در آن زمان در تنگه کولا کشته شده اند را درشمال خوزستان به آنها نشان میدهم
با چه غیظی از اعراب ، تاریخچه غار رو تعریف کرده اید . معلومه که بدون قصد و غرض نبوده . کاش میشد فهمید نویسنده ی مقاله در زمان جنگ هشت ساله ایران در برابر حزب بعث عراق ، چه کاره بوده و اصلا سهمی در این جنگ داشته یا اینکه امروز داره از آب گل آلود ماهی می گیره ؟!