دیسپچر هواپیما کیست و چه مسئولیت هایی دارد؟

دیسپچر | Dispatcher

باور کنید یا نه، مراحل چک این های ایمنی و اقدام برای انجام پرواز قبل از این که هواپیما از روی باند بلند شود و آماده ی رفتن شود؛ یکی از حیاتی ترین و سخت ترین مراحل پرواز است و اگر به درستی مراحل مختلف و بررسی ها بر روی آن صورت نگیرد، اگر پرواز هم خوب باشد و خلبان هم بسیار با تجربه، با این حال باز هم احتمال وقوع اتفاقی تلخ و ناگوار بسیار زیاد است مگر این که شانس تمامی مسافران پرواز دست به دست هم دهد تا اتفاقی در نهایت نیفتد. از این توصیفات که بگذریم، می خواهیم امروز در این مطلب به شما بگوییم که دیسپچ (Dispatch) کیست و دیسپچر (Dispatcher) دقیقا شامل چه وظایفی می شود. در ادامه ی این مطلب با ما در الی گشت برای بررسی و شناخت دیسپچر همراه باشید.

دیسپچ چیست؟

دیسپچ به مراحل اعزام و آماده سازی یک پرواز گفته می شود که دقیقا همراه با رعایت دقیق مقررات و قوانین فنی و ایمنی به همراه رعایت کلیه ی نکات سازمان های بین المللی برای پرواز است.

یکی از نکات جالبی که درباره ی کار در واحد دیسپچ و دیسپچ کاران جود دارد این است که با وجود تمام فعالیت هایی که برای این رشته و کار در هواپیماها تعریف شده است اما، به قطعیت می توان گفت که هر روز کار و نکته ای جدید در قسمت دیسپچ وجود دارد و هر روز آن، شبیه به روز دیگر نیست.

دلیل آن هم این است که بیشتر کار در این واحد به مسائل غیر قابل پیش بینی سر و کار دارد و کسی که این وظیفه را بر عهده می گیرد باید همیشه آماده ی مسئله ای تازه باشد و از این رو باید دارای علم و تجربه ی زیادی در این امر باشد.

از جمله ی وظایفی را که واحد دیسپچ دارد این است که واحد دیسپچ تمام اطلاعاتی که لازم است تا یک هواپیما از روی زمین بلند شود را جمع آوری کرده و تفکیک می کند و در واقع همه ی اطلاعاتی را که هر خلبان برای انجام پرواز نیاز دارد؛ دیسپچر پرواز در اختیارش قرار می دهد. با این حال این واحد تمام مراحل پروازی را لحظه به لحظه از زمانی که یک هواپیما از روی زمین بلند می شود و در مقصد بر روی زمین بنشیند دنبال می کند.

دیسپچر در حین پرواز هم پس از این که هواپیما به ارتفاع خاصی رسید و پس از تماس خلبان با دیسپچر و اعلام وضعیت پرواز و اطلاع از هوای مقصد دیسپچ همچنان آن پرواز را تا رسیدن به مقصد و انجام پرواز ایمن پیگیری کرده و وضعیت هواپیما را تا پارک کامل دنبال می کند.

در واقع از قبل تا بعد از پرواز همه عملیات مهم پروازی بر اساس ضوابط قانونی و مندرج در کتاب هواپیمایی کشوری در کتاب Operation Manual شرکت مربوطه مورد ملاحظه قرار می گیرد.

دیسپچ چگونه کار می کند؟

در ابتدای هر پروازی، اولین کاری که در دیسپچ انجام می شود این است که افرادی که این وظیفه را بر عهده دارند، با توجه به برنامه ای که از واحد عملیاتی خود دریافت نموده اند، طرح پروازی را که می خواهد انجام بگیرد را تهیه کنند. آیا دستگاه های ناوبری به درستی کار می کنند؟

مسیر پرواز محدودیتی برای انجام پرواز در آن ساعت و در آن روز خاص نداشته ندارد؟ تمامی اعضای فنی هواپیما به درستی کار می کنند؟ … و بسیاری از سوالات دیگر که چالش های بسیار مهمی را برای یک دیسپچر به وجود می آورد.

گاهی ممکن است که بعضی از مسیرها دارای مشکل شده و به دلایلی بسته شده باشند که در این حالت، دیسپچر پرواز مسیر پرواز را تغیر خواهد داد و یا این که پس از آماده شدن طرح پرواز که تمام اطلاعات پروازی شامل ارتفاع پرواز، مسیر پرواز، مقدار سوخت، … و بسیاری از عوامل دیگر است را در فرم مخصوص می نویسند و در ARO یا Air Traffic Services Reporting Office می نویسند.

ARO پس از گرفتن دفتر پرواز که از طریق واحد مخابرات صورت می گیرد، طرح را به مرکز کنترل، برج مراقبت و فرودگاه مبدا و مقصد و فرودگاه کمکی ارسال می کند.

بر طبق مقرراتی که در کتاب مقررات دیسپچ نوشته شده است، از جمله ی این مدارک مهم، شامل اطلاعیه های هوانوردی مربوط به دستگاه های ناوبری، وضعیت فرودگاه ها و یا هرگونه اطلاعاتی که خلبان جهت ایمنی پرواز نیاز دارد در نهایت می باشد.

یک دیسپچر پرواز به صورت آنلاین اطلاعیه های مخصوص پرواز را جمع آوری می کند و در نهایت فرم عملیاتی پرواز (Operational Flight Plan) را تهیه می کند. بعد از این مرحله و پس از ارسال آن ها توسط دیسپچر پرواز امضا می شود و پس از اصلاح و تایید نهایی آن را به خلبان پرواز تحویل می دهد.

مقررات ویژه ی دیسپچ

همانطور که در ابتدا گفتیم یک دیسپچر باید علم کامل و تجربه خوبی را برای انجام این کار و قبول مسئولیت های آن داشته باشد. باید در این راه درس های تخصصی بسیاری را در دوره ی آموزشی خود بگذراند و علاوه بر آن همواره اطلاعات خود را به روز نگه می دارد.

حساسیت این واحد و مسئولیت بسیار مهم یک دیسپچر در تمامی پروازها در ایمنی یک پرواز؛ عملا حق انجام عمل اشتباه را از آن ها سلب می کند و با این که کار در صنعت حمل و نقل هوایی مجموعه ای از زنجیره های کاری به هم پیوسته است و همین امر باعث می شود که حق انجام هر خطایی عملا از آنان سلب می شود.

دیسپچرها و واحدهای دیگر

دیسپچرها موظف هستند که ارتباطی مداوم با واحدهای تحت نظارت سازمان های هواپیمایی داشته باشند. دیسپچ ها باید همواره اطلاعات مختلف پروازی را که اعم از شماره ی پرواز، تجهیزات و دستگاه های ناوبری، کریدورهای مسیر پروازی، سرعت و ارتفاع هواپیماها، ساعت عبور از مرزهای هوایی و تعیین فرودگاه احتیاطی با رعایت شرایط مخصوص ضروری است را باید بدانند.

به این نکته توجه داشته باشید که واحد دیسپچ مطابق استانداردهای بسیار معلوم و مشخصی عمل کرده و به طور مداوم توسط بازرسین هواپیمایی مورد بررسی قرار می گیرد.