فرهنگ مردم ایروان، ترکیبی از سنت‌های کهن ارمنی و تأثیرات مدرن اروپایی است. این شهر با قدمتی چند هزار ساله، مردمی گرم و مهمان‌نواز دارد که به تاریخ، هنر و موسیقی خود افتخار می‌کنند. در خیابان‌های ایروان، کافه‌های دنج، گالری‌های هنری و معماری تاریخی در کنار بناهای مدرن جلوه‌ای منحصربه‌فرد ایجاد کرده‌اند.
مردم این شهر علاقه زیادی به جشن‌ها و آیین‌های فرهنگی دارند و موسیقی فولکلور ارمنی، همراه با رقص‌های محلی، بخش مهمی از هویت اجتماعی آنها را تشکیل می‌دهد. احترام به خانواده، سنت‌ها و هنر آشپزی ارمنی هم در زندگی روزمره مردم ایروان جایگاه ویژه‌ای دارد.
ارمنستان اولین کشوری است که مسیحیت را به عنوان یک دین رسمی پذیرفته است. در سال ۳۰۱، مسیحیت به عنوان دین رسمی اعلام و کلیسایی در اجمیادزین ساخته شد که امروزه در میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
کلیسای حواری ارمنی نقش مهمی در هویت ملی و فرهنگی ارمنیان ایفا کرده و مقر اصلی آن در اجمیادزین، یکی از مراکز مذهبی مهم این کشور، قرار دارد. علاوه بر مسیحیت، اقلیت‌های مذهبی کوچکی مثل مسلمانان، یهودیان و پیروان سایر ادیان هم در ارمنستان زندگی می‌کنند، اما اکثریت قاطع جمعیت این کشور همچنان پیرو کلیسای حواری ارمنی هستند.
خانواده در فرهنگ مردم ایروان، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و یکی از مهم‌ترین ارکان زندگی اجتماعی مردم محسوب می‌شود. روابط خانوادگی عمیق و مبتنی بر احترام متقابل است و افراد خانواده، به‌ویژه نسل‌های مختلف، ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. والدین نقش پررنگی در زندگی فرزندان خود ایفا می‌کنند و حمایت از آنها حتی در بزرگسالی هم ادامه دارد.
سنت‌هایی مثل دورهمی خانوادگی، جشن گرفتن مناسبت‌های مذهبی و ملی در کنار یکدیگر و احترام به سالمندان، بخش جدایی‌ناپذیر از فرهنگ مردم ایروان است. این پیوند قوی خانوادگی نه‌تنها در محیط‌های شخصی بلکه در تعاملات اجتماعی و حتی کسب‌وکارها هم تأثیرگذار است.
آداب معاشرت مردم ایروان ریشه در سنت‌های کهن و ارزش‌های اجتماعی آنها دارد و بخش مهمی از فرهنگ مردم ایروان را تشکیل می‌دهد. مردم این شهر معمولاً با احترام و گرمی با یکدیگر و با گردشگران رفتار می‌کنند. دست دادن و تماس چشمی هنگام احوالپرسی نشانه احترام است و در دیدارهای صمیمانه، بوسه بین دوستان و آشنایان رایج است.
مهمان‌نوازی یکی از ویژگی‌های بارز آن‌هاست و هنگام دعوت به خانه‌هایشان، انتظار پذیرایی گرم با غذاهای سنتی دارند. رعایت ادب در برخوردهای اجتماعی، احترام به بزرگ‌ترها و ارزش قائل شدن برای روابط خانوادگی از دیگر جنبه‌های برجسته فرهنگ معاشرت در ایروان است.
فرهنگ لباس پوشیدن مردم ایروان ترکیبی از سبک سنتی و مدرن است و تحت تأثیر فصول و رویدادهای اجتماعی قرار دارد. در زندگی روزمره، مردم این شهر لباس‌های شیک و آراسته می‌پوشند و توجه زیادی به ظاهر خود دارند.
در مراسم رسمی و جشن‌ها، زنان لباس‌های شیک و مردان کت‌وشلوارهای رسمی می‌پوشند. همچنین، لباس‌های سنتی ارمنی، مثل لباس‌های مزین به گلدوزی‌های خاص، همچنان در جشن‌های فرهنگی و مراسم ویژه به چشم می‌خورد و بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی مردم ایروان را نشان می‌دهد.
تعطیلات ملی ارمنستان ترکیبی از سنت‌های قدیمی است که به اعیاد مذهبی مسیحی و مراسم مدرن باز می‌گردد. برخی از تعطیلات مثل سال نو و روز جهانی زن بین‌المللی هستند، در حالی که برخی دیگر مثل وارداور و ترندز سنت‌های منحصر به فرد ارمنی را جشن می‌گیرند. تعطیلات در ارمنستان راهی عالی برای تجربه اندکی از فرهنگ محلی و ارتقای سفر به ارمنستان به سطح بالاتری است.
مراسم آیینی و باستانی ایروان ریشه در تاریخ کهن و فرهنگ غنی ارمنی دارد و بسیاری از این آیین‌ها همچنان در میان مردم زنده نگه داشته شده‌اند. یکی از مهم‌ترین این مراسم، جشن وارداوار است که قدمتی هزار‌ساله دارد و به نشانه پاکی و شادی، مردم در آن به یکدیگر آب می‌پاشند.
جشن تریندز هم از دیگر آیین‌های سنتی است که با روشن کردن آتش و اجرای رقص‌های محلی، برای استقبال از بهار برگزار می‌شود. علاوه بر این، مراسم مذهبی کلیسای ارمنی، مثل عید زادروز مسیح (۶ ژانویه) و جشن عید پاک، جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ مردم ایروان دارند. این آیین‌ها نه‌تنها به حفظ هویت تاریخی و ملی کمک کرده‌اند، بلکه روحیه همبستگی و پیوند میان نسل‌های مختلف مردم ایروان را تقویت می‌کنند.
جشن ازدواج در فرهنگ مردم ایروان با آداب و رسوم خاصی همراه است و یکی از مهم‌ترین رویدادهای زندگی خانوادگی محسوب می‌شود و با شکوه و با حضور گسترده خانواده و دوستان برگزار می‌شود. مقدمات با درخواست ازدواج داماد از پدر و مادر عروس شروع می‌شود و با خواستگاری، نامزدی و مراسم کلیسا ادامه پیدا می‌کند.
پس از مراسم مذهبی، جشن مفصلی با موسیقی سنتی، رقص و پذیرایی از مهمانان معمولاً در روزهای شنبه یا یکشنبه برگزار می‌شود. غذاهای ارمنی مثل خاشلاما، دلمه، نان گاتا و خوراک‌های محلی در این مراسم سرو می‌شوند. یکی از سنت‌های رایج، هدیه دادن به عروس و داماد است که نشانه‌ای از برکت و آرزوی خوشبختی برای زندگی مشترک آنها محسوب می‌شود. در فرهنگ مردم ایروان تا زمانی که ازدواج باطل نشده است، اجازه ازدواج مجدد صورت نمی‌گیرد و بعد از جدایی هم تمام اموال بین زوجین تقسیم می‌شود.
هنرهای مرتبط موسیقی و رقص عمیقاً در فرهنگ ارمنی ریشه دوانده است. فیلسوف پلوتارک نمایش‌های آمفی‌تئاتر در ارمنستان را ۲۰۰۰ سال پیش توصیف کرد. یکی از قدیمی‌ترین رقص‌های ارمنی که هنوز هم اجرا می‌شود کوچاری است که در اصل درباره شجاعت است، اما به طور گسترده‌تری به رابطه بین فانی و الهی می‌پردازد.
رقص‌های ویژه در عروسی‌ها، مراسم خاکسپاری، مراسم‌های نظامی و سایر رویدادهای مهم به صورت نمادین اجرا می‌شود. برای مثال رقص دایره نشان‌دهنده بی‌نهایت است، در حالی که رقص در جهت‌های مختلف نشان‌دهنده زندگی و ثروت است.
بیش از ۳۰ هزار آهنگ فولکلور ارمنی فهرست شده است که هر کدام بیانگر یکی از ۶۰ گویش مختلف زبان عامیانه ارمنی هستند. این آهنگ‌ها نه‌تنها بازتابی از تنوع زبانی و فرهنگی ارمنستان‌اند، بلکه هر یک کارکرد ویژه‌ای از جمله در مراسم مذهبی، تشییع‌جنازه، ابراز عشق، میهن‌پرستی و سایر جنبه‌های زندگی روزمره دارند. از مهم‌ترین سازهای سنتی ارمنی می‌توان به دودوک (نی دوسر)، عود (ساز زهی با گردن کوتاه)، سورنا (ساز بادی چوبی) و کوپال (طبل بزرگ دوسر) اشاره کرد که هر یک نقش مهمی در موسیقی محلی و آیینی این سرزمین ایفا می‌کنند.
فرهنگ مردم ایروان بازتابی از تاریخ پر افتخار، هنر غنی و روحیه گرم مردم این شهر است. از معماری باشکوه و موسیقی فولکلور تا کافه‌های پر جنب‌وجوش و جشن‌های سنتی، هر گوشه‌ای از ایروان نشان‌دهنده عشق مردم به هویت و اصالت خود است.
تعامل میان سنت و مدرنیته در سبک زندگی شهروندان مشهود است. ایروان نه‌تنها قلب تپنده ارمنستان است، بلکه با فرهنگ پرجنب‌وجوش خود، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای هر مسافر و علاقه‌مند به فرهنگ‌های غنی فراهم می‌آورد.
از جمله مهم‌ترین جشن‌های ایروان می‌توان به جشن روز استقلال ارمنستان (۲۱ سپتامبر)، جشن وارداوار (جشن آب‌پاشی در تابستان)، جشنواره فرش ارمنی و جشنواره‌های موسیقی و فیلم اشاره کرد.
موسیقی فولکلور، سازهایی مثل دودوک و همچنین هنرهای تجسمی و مجسمه‌سازی در ایروان بسیار مورد توجه هستند. خیابان‌ها و میدان‌های شهر مملو از مجسمه‌های هنری و نوازندگان خیابانی است.
اهالی ایروان از گشت‌وگذار در کافه‌ها، شرکت در کنسرت‌ها، بازدید از گالری‌های هنری و پارک‌های شهر لذت می‌برند. پیاده‌روی در خیابان‌های زیبای شهر، به‌ویژه در حوالی میدان جمهوری و خیابان شمالی هم بسیار محبوب است.
مطالب مرتبط : سوغات معروف ایروان چیست؟ معرفی بهترین هتل های ایروان به انتخاب گردشگران جاذبه دیدنی ایروان که در سفر به این شهر نباید آنها را از دست داد!