جزیره سقطری مجموع جزایری در غرب اقیانوس هند ، در بین دو قارهٔ آسیا و آفریقا و در دهانهٔ خلیج عدن قرار دارد. جزایر نام برده شده برای کشور یمن است. این جزیره ، شامل جزیره‌های مرجانی سقطرا، عبدالکوری، سمهه، درسه است و جزایر کوچکتری نیز در آن وجود دارد که مجموع وسعت این جزایر ۳٬۶۲۵ کیلومتر مربع است . مسافت مجموع جزایر سقطری تا سرزمین یمن ۳۴۰ کیلومتر و تا سرزمسن سومالی ۲۵۰ کیلومتر می‌باشد. دو جزیرهٔ سمهه و درسه به جزایر برادر معروف هستند.
جزیره سقطری دارای تاریخچه طویلی و جایگاه موثری در مبادلات تجاری امپراتوری های شرق و غرب، تا سال ۲۰۰۸ میلادی که برنامه بین المللی میراث طبیعی یونسکو، گیاهان و انواع حیوانات آن را در لیست خود قرار داد، چندان شناخته شده نبود.
تاریخ جزیره سقطری
نام این جزایر برای ساکنین سرزمین یونان و مصر و رومیان آشنا و شناخته شده است . همچنین نام آن در کتاب مقدس انجیل آورده شده است . سالها پیش دین و آیین مردمانی که در این سرزمین زیست میکنند مسیحیت نسطوری بود که بعدها در قرن شانزدهم به دین مبین اسلام روی آوردند .
در گذشته مردم برای سفر های خود از و گذر از خطه آفریقا از مسیر در جزیره سقطری می گذشتند و بیشتر مردمان آن مسیحیان عرب بودند. آنها با دیدن این مناطق برای اقامت در آنجا شگفت زده میشدند و دلیل دیگر جذابیت این منطقه ماده‌ای به نام صَبـِر و خون سیاوشان بود. این ماده، صمغ درختی کمیاب بود که فقط این سرزمین یافت می شد و این درخت در جایی دیگر رشد نداشت .
ارسطو هنگام ورود به این جزیره نامه ای به اسکند مقدونی نوشت و در آن خواستار شد جمعی از یونانیان را به آن سرزمین بفرستد تا او را در جمع آوری صمغ این درخت و یا به عبارتی خون سیاوشان یاری کند زیا از این ماده برای تهیه داروی مسهل استفاده میشد . اسکندر راهی این جزیره شد و جمعی از یونانیانی که همراه او با کشتی‌هایی در دریای قُلزُم روانه شده بودند در زمان ورود به جزیره در آنجا اقامت گزیدند .
تعداد زیادی از رومیان در دوران تسلط روم بر مصر و دریای سرخ در این مناطق سکنی گزیدند و بر قبایل بربر، یونانیان دوره اسکندر، عرب‌های نصرانی پیروز شدند. آنها در این جزیره عنبر و صبر سقطری فراوان به دست می‌آوردند و به روم ارسال کردند . قبایل روم تا دوره اسلامی در جزایر سقطری از این موارد استفاده میکردند و از تجارت و بازرگانی این کالا سود خوبی نصیبشان گردید .
در سال ۱۵۰۷ آلبوکرک دریاسالار پرتغالی در این جزایر حکومت میکرد ، اما در سال ۱۵۱۱، سلطان مَهره این جزایر را از فرمان پرتغال خارج ساخت. در سال ۱۸۸۶ جزایر سُقُطرا به بریتانیا تعلق گرفت.
بریتانیا از این جزیره به عنوان یک مقر دریایی از آن بهره می برد ؛ که بعد از حکومت یمن جنوبی به این کشور واگذار شد.
تا قبل از شورش ضداستعماری مردم یمن برضد حکومت انگلیس، جزیره سقطری چندین بار میان حکومت های جهانی و منطقه‌ای مانند پرتغال، فرانسه، انگلیس، عمان، جیبوتی، یمن و…نزاع بوده است . سرگذشت خود بیانگر اهمیت و باارزش بودن این جزیره برای کشورها است. انگلیس پس از تاسیس کانال سوئز همچنان به فکر تسلط بر این جزیره بود.
در سال‌های پیشین، حکومت های بومی و بین المللی به دنبال ایجاد مقری در اطراف شاخ آفریقا بودند. سقطری به مرکزی برای رقابت‌های ژئوپلتیک کشورهای سومالی، اریتره، عربستان، قطر، هند و امارات متحده عربی بدل شده است . تمام این مناطق ذکر شده در پی آن هستند و میکوشند تا جای خود را در این سرزمین محکمتر و استوار تر از قبل کنند و رقابت میان آنها بسیار شدید است .در این بین ، کشور امارات دارای جایگاهی خوب و مزیت واضح برخوردار است. که کشور امارات روابط نزدیکی از نظر تاریخی ، فرهنگی ، خانوادگی و آداب و رسوم با مردمان جزیره سقطری دارا است .
اهمیت جزیره سقطری
جزیره سقطری با نام جواهر دریای عرب نیز معروف و گزینش این نام برای جزیره دلایل گوناگونی دارد. جزیره سقطری از نظر جغرافیایی در جنوب کشور یمن جایگاهی حیاتی و راهبردی است. همچنین جزیره سقطری در حالی که تسلط بر دریای سرخ دارد که حمل و نقل نفت کشورهای خلیج فارس به خارج از کشور از آن منطقه انجام میشود و به طور کلی لاین های بین‌المللی دریانوردی در آنجا است . این منطقه اشراف کاملی بر شاخ آفریقا نیز دارد.
این جزیره جادویی که مملوء از تنوع زیستی شگفت انگیز ، مناظر طبیعی فوق العاده، سواحل رویایی، غارهای آتشفشانی تحسین برانگیز، آبهای بلوری و صخره‌های مرجانی در دل طبیعت و دست نخورده است که همه این موارد میتوانند دلیل این نامگذاری باشند . در حقیقت جزیره سقطری توجه تمام کشورها و بازیگران عرصه بین الملل را به خود جلب کرده است .
جزیره سقطری در حقیقت یکی از تنها و ناب ترین بخش های طبیعت در روی زمین است که دوره ای قسمتی از قاره ها بوده است. این جریزه حدود ۶ میلون سال گذشته از ابرقاره‌ی گوندوانا جدا ماند.
و به همین خاطر دور ماندن این منطقه از قاره ها و قرار گرفتن در یک مجمع الجزایر باعث شده که جزیره سقطری مدت زمان طولانی و کافی داشته است برای تا پیشبرد مسیر تغییر و دگرگونی خود را بی هیچ گونه اثرپذیری از موارد موجود در پیرامونش را طی کند. طبیعت ناب و دست نخورده بسیار گفت انگیز است به گونه ای که برخی میپندارند این جزیره میتواند شبیه تجربه ای برای موجودیت زندگی در دیگر سیاره های ناشناخته است .
دور و تنها ماندن این جزیره برای مدت زمان زیاد و به دلیل آب و های خشکی که دارد موجب شده است که منظه هایی ناب و شگفت انگیز و طبیعتی بکر و دست نخورده ایجاد گردد . آیا میتوانید زیبایی سواحلی با شنزارهای سفید که تا کوه هایی از جنس آهک پیش میرود ، مناظر طبیعی و غارها غیر قابل توصیف و گونه های گوناگون و کمیاب بسیاری که در جزیره سقطری وجود دارد را تصور کنید . حدود پنجاه هزار انسان در این جزیره زیست میکنند و گویش و زبان مختص خود یعنی زبان نخصوص به خود را دارند که فقط این منطقه اینگونه صحبت میکنند .
این افراد عموما اعراب جنوب هستند و برخی از آن ها هم ازسرزمین سومالی و هندوستان می باشند. با توجه به اینکه امروزه دو جاده و مسیر جدید احداث شده است همچنان ظاهر آن مانند میلیونها سال گذشته است .
دیدن و تماشای مناظر طبیعی و کوهای بر افراشته از جنس سنگ آهک موجود در این جزیره روحی آدمی را به پرواز در می آورد . در کنار وجود حیوانات و جانواران و گیاهان خاص این منطقه ، وجود شنزارهای سفید مروارید گونه اش از دیگر جذابه های طبیعی است .
هنگام ورود به این جزیره وجود انواع گونه های پرندگان و زیبایی بی نظیر آنها توجه شما را به خود جلب خواهد کرد که گاهی ممکن است ساعتها بی انکه متوجه گذر زمان باشید به نظاره آنها بنشینید . پرندگانی که بر روی درختان لانه های خود را ساخته و یا کنار شما و یا بر روی آب دریا و یا سواحل ، غارها و دره ها بالهای خود را گشوده و در حال اوج گرفتن بر کرانه های آسمان آبی این جزیره به پرواز در می آیند . در حدود ۱۲۰ نوع از پرندگان تا به امروز در جزیره سقطری پیدا شده است، و شگفت اینجاست اگر بدانید ۵ نوع از این پرندگان فقط در این سرزمین یافت می شوند . نام آنها شامل : چکاوک سقطری ، سقطری Cisticola، گنجشک سقطری، سار سقطری، Socotra Bunting.
خزندگان و نرم تنانی نیز در این محیط زندگی میکنند که نود درصد از انواع آن در هیج سرزمینی یافت نیم شود و مختص سقطری است . زمانی که صحبت به زندگی جانوران دریایی میرسد نیز این جزیره با ۲۵۳ گونه مرجان، ۷۳۰ گونه ماهی ساحلی و ۳۰۰ گونه از انواع خرچنگ و میگو باز هم شگفتی هایی برای نشان دادن در دل خود دارد و به همین دلیل است که غواصان زیادی هر ساله از سراسر دنیا به این جزیره سفر میکنند و قدرت پرودگار را در زیبایی بی انتها دریا و لایه های زیرین دریا ، در دل آبهای آبی به نظاره می نشینند .
با توجه به موارد ذکر شده در بالا و جاذبه های طبیعی جزیره سقطری میتوان این محیط را به مکانی توریستی در ناحیه غرب برای سراسر جهان بدل کرد که درآمد حاصل از آن میتواند ده ها برابر از سود حاصل از نفت و کالاهای نفتی برای دولت باشد .
درختان جزیره سقطری
به دلیل جایگاه جغرافیایی و تنوع زیست محیطی این جزیره دارای آوازه بلند و شهرت در سرارسر جهان می باشد که ، بیش از ۵۰۰ نوع از گیاهان و ۲۹۰ گونه پرنده در این جزیره زیست می کنند.
یکی از شگفت انگیزترین گونه های درخت در جهان با نام “خون اژدها” یا “خون دو برادر” هم در این جزیره وجود دارد. این درخت از جمله کمیاب ترین انواع درخت در دنیا است که به دلیل شیره سرخ رنگی که مانند خون می باشد و هنگام قطع ساقه از آن جاری می شود و در تهیه داروهایی مورد استفاده قرار می گیرد این گونه نامگذاری شده است .
از دیگر انواع شگفت انگیز درختان در این جزیره درخت خیار است .