گشت و گذار در ال جم، شهر باستانی رومی ها در تونس

شهر ال جم | El Djem  

بزرگ ترین جاذبه تاریخی کشور تونس آفی تئاتر طلایی و سنگی شهر ال جم است که در زمان های قدیم و دوران سلطنت رومی ها شاهد نبرد خونین گلادیاتورها بود. حتی مسافرانی که هدف اصلی شان از سفر به تونس استفاده از آفتاب گرم و سواحل درخشان آن است نیز این میراث جهانی باستانی یونسکو که در  میان جاده سوسه و سفاکس قرار گرفته یکی از ضرورت های سفرشان است. مکان قرار گیری آمفی تئاتر، که بر روی حومه های مسطح، خشک و خیره کننده است، به جذابیت چشمگیر آن افزوده است. با الی گشت همراه شوید تا زیر طاق های آن گردش کنیم و از گذرگاه ها و دیدنی های زیر زمینی آن دیدن کنیم. پس از بازدید از این بنا نه تنها نحوه ساختار و استفاده آن شما را شگفت زده خواهد کرد بلکه قدرت امپراطوری رومی ها که زمانی بر شهر ال جم فرمان روایی می کردند شما را به تعجب وا می دارد.

مختصری از تاریخ شهر ال جم

مظالب مرتبط:
۸ مورد از جاذبه های گردشگری شهر المنستیر تونس
کارتاژ کلان شهر فنیقی ها در تونس

شهر ال جم قرن سوم قبل از میلاد مسیح هنگامی که پونیک ها بر منطقه فرمان روایی می کردند ساخته شد. سال ۴۶ قبل از میلادی مسیح و پس از ساخت شهر تیسدورس (Thysdrus) توسط ژولیوس سزار در این محل شهر شروع و رشد کرد و کم کم نام آن بر سر زبان ها افتاد. تیسدورس در یک منطقه بزرگ قرار داشت که خاک آن برای کاش زیتون بسیار مناسل بود و از آنجایی که روغن زیتون در آن زمان در رم تقاضای زیادی داشت، این شهر به سرعت به مرکز اصلی زیتون در شمال آفریقا تبدیل شد.

با جمعیتی بین ۲۰،۰۰۰ تا  نفر۳۰،۰۰۰، این شهر ثروت فراوانی را به وجود آورد، که بیشتر پول ها مانند دیگر شهرهای رومی، برای احداث ساختمان های عمومی و خانه های شخصی صرف شده بود. در اواخر قرن دوم بعد از میلاد شروع به ساخت آمفی تئاتر بزرگ شهر کردند. این بنا طراحی شده بود تا نمادی از ثروت و رفاه شهروندان آن باشد. هنگامی که هنوز مشغول ساخت این بنای عظیم بودند با کاهش بودجه مواجه شدند و برای جبران آن تصمیم گرفتند تا سال ۲۳۸ بعد از میلاد مالیا روغن زیتون را افزایش دهند.

افزایش مالیات موجب شکل گرفتن شورشی شد که به سرعت دامن گیر تمام شهرهای کشور تونس شد. گروه بزرگی زمین داران با یوونس (نوعی از نیروهای آموزشی افسران و یا گروه های شبه نظامی)، گماشته امپراطوری و مقام ارشد مالی استان را به قتل رساندند. سپس تصمیم گرفتند فرمانداری ۸۰ ساله به نام گوردیان را امپراتور خود اعلام کنند. درگیری ها سرکوب شد، و شهر غارت شد، تیسدوروس هرگز نتوانست از زیر بار خسارت های وارد شده خارج شود.

چندی بعد آمفی تئاتر تبدیل به یک قلعه شد و در سال ۶۹۹ بعد از میلاد به عنوان پناهگاهی برای ال کوهینا رهبر بربرها در جنگ با مهاجمان عرب از آن استفاده شد. پس از پیروزی آن ها، شهر متروکه رها شد و تا زمانی که در دوران استعمار فرانسه مجدد از آن استفاده کنند در همان وضعیت باقی ماند.

آمفی تئاتر

آمفی تئاتر تماشایی شهر ال جم چهارمین آمفی تئاتر بزرگ دنیایی رومی ها است. کولوسئوم شهر رم، پوزولی در نزدیکی شهر نپلس و آخرین آن ها کارتاژ که توانسته اند به سختی با گذر زمانی رقابت کنند و بازمانده های آنان قابل مشاهده است. اندازه عظیم آن و حفظ عالی باعث شد تا نام مستعار کولیسئوم آفریقایی را برای آن انتخاب کنند.

این بنا بیضی شکل است، سالن آمفی تئاتر ۱۴۹ متر در ۱۲۲ متر طول دارد (در مقایسه با کولوسئوم رم که ۱۸۸ متر در ۱۵۶ متر اندازه گیری می شود). همچنین ارتفاع قابل ملاحظه ای  آن(۴۰ متر) است که توسط بادبانهای بوم (ولا) نیز افزایش می یافته است تا از تماشاچیان در برابر  آفتاب سوزان محافظت کند.

این مجموعه برای بیش از ۳۰،۰۰۰ تماشاگر (بر اساس برخی پیش بینی ها ۶۰،۰۰۰) صندلی های برای نشستن ایجاد کرده بود، تا شاهد رویدادهای متنوع ورزشی، مسابقات خونین گلادیاتورها و کشتار مجرمان توسط حیوانات وحشی در صحنه باشند. به این ترتیب برای شهری به اندازه تیسدورس بیش از حد بزرگ بود و بیشتر هدف تجملاتی و تظاهر داشت تا نشان دهد مردم شهر چقدر ثروتمند هستند.

اگر چه از آمفی تئاتر برای قرن ها به عنوان یک معدن سنگ ساختمانی استفاده شد، اما به هر حال مردم شهر توانستند بهتر از کولسئوم شهر رم از آن نگهداری کنند. تنها دو سوم از مدارهای دیواره آن باقی مانده است. طرف شمال غربی در سال ۱۶۹۵ بر اساس دستورات دولت عثمانی منفجر شد تا مانع از استفاده آن به عنوان مکانی توسط شورشیان بربر شود، آن ها مرتبا در میان دیوارهای آن پناه می گرفتند و شورشی را در آن جا آغار می کردند.

سه دیوار نگهدارنده آن ساللم باقی مانده که بر روی هر کدام از آن ها ۳۰ طاق قرار داشت. امروزه ۶۸ طاق باقی مانده است. تعداد کمی از سطوح هایی که زمانی محل نشستن تماشاچیان بود نیز در محوطه داخلی باقی مانده است. اما دنیای زیر آمفی تئاتر عظیم که ۶۵ متر در ۳۵ است در شرایط مطلوب تری به سر می برد. بازدید کنندگان می توانند دو گذرگاه زیرزمینی متقاطع (که در سال ۱۹۰۸ حفاری شده اند) را ببینند که از طریق آن حیوانات وحشی و قربانیان آنها وارد عرصه نمای می شدند. در هر طرف گذرگاه قفس هایی برای حیوانات و سلول هایی برای زندانیان وجود داشت.

مقابل ورودی رشته ای از پله های ویژه برای رفتن به جایگاه مخصوص قرار دارد که از آن می توان بهترین دید را به صحنه نمایش و شهر ال جم داشت.

مورزه باستان شناسی شهر ال جم

اگر چه آمفی تئاتر مرکز اصلی توجهات در شهر است اما هنگامی که از مرکز شهر خارج شوید (در مسیر سفاکس)، موزه باستان شناسی ال جم، یک بازدید ارزشمند خواهد بود. در موزه می توانید اشیا با ارزش رومی ها را مشاهده کنید. لامپ های نفتی، سکه ها، گلدان های سرخ مایل به قرمز و تعدادی از کاشی های با طرح های جغرافیایی، گیاهان و حیوانات به زیبایی نقاشی شده اند و زمانی در خانه های ثروتمندان رومی استفاده شده بودند.

منبع: planetware.com