در شهر دهلی با همه زیبایی و رنگ، مسجدی جلوه گری میکند، بنام مسجد جامع دهلی
گرچه این مسجد در این سرزمین بسیار مورد احترام و مقدس است و از بزرگترین و زیباترین مساجدشان به شمار میرود اما در جهان اسلام، مسجد چندان شناخته شدهای محسوب نمیشود. در این مطلب قصد داریم جنبههای مختلف این بنا را برایتان توصیف نماییم. در ادامه با الی گشت همراه باشید.
مطالب مرتبط: جاذبه های گردشگری دهلی هند رسم و رسوم جالب هندی ها
مسجد جامع دهلی به دستور شاه جهان پنجمین امپراتور گورکانی هند و سازنده تاج محل، در سالهای میان ۱۶۵۰ تا ۱۶۵۶ میلادی/ ۱۰۶۰ تا ۱۰۶۶ هجری قمری ساخته شدهاست. این مسجد روبروی قلعه سرخ در قسمت دهلی قدیم قرار گرفته و یکی از مراکز مهم مسلمانان در هند محسوب می شود.
شاه جهان بجز بناهای مهمی چون تاج محل و قلعه سرخ دهلی، مساجد مهم دیگری را در آگرا، اجمر و لاهور ساخته است. طرح طبقات مسجد جامع به موتی مسجد یا مسجد مروارید در آگرا شباهت زیادی دارد، اما مسجد جامع بزرگتر از آن ها بوده و دو طبقه میباشد. قسمت اعظم این مسجد به علت وسعت زیربنایی که شاهجهان برای آن برگزید، بعدها به آن اضافه شده است.
امروزه از پلههای خارجی مسجد برای دکه های غذایی و فروشگاه هنرمندان خیابانی استفاده میشود. عصر هنگام درب شرقی مسجد، به بازار فروش مرغ و ماکیان تبدیل میشود. پیش از جنگ ۱۸۵۷ استقلال هندوستان، نزدیک درب جنوبی مسجد، یک مدرسه اسلامی قرار داشت که طی جنگ استقلال هندوستان بنای آن کاملا تخریب شد. بازار بزرگ «چندی چوک» به معنای میدان نقره در قسمت شمالی این مسجد قرار داشت که توسط جهان آرا بیگم دختر شاه جهان بنا شد که یادآور هنر و تمدن عصر گورکانیان هند میباشد.
مسجد جامع دهلی دارای دو محراب باشکوه و حیاطی وسیعی است که تحسین هر بینندهای را بر می انگیزد. روی مسجد به غرب است و هر سه طرف آن با ایوانهای طاقدار قوسی شکل پوشانده شده و درگاه برج مانند آن رو به مرکز مسجد قرار گرفته است. این مسجد حدود ۸۰ متر طول و ۲۷ متر عرض دارد و سقفش با سه گنبد پوشیده شدهاست. گنبدهای این مسجد با مرمرهای سیاه و سفید کار شده اما گنبد بالایی با طلا پوشیده شده است. در ساخت این مسجد ۵۰۰۰ کارگر به مدت بیش از ۶ سال به کار گرفته شدهاند.
دو مناره این مسجد ۴۰ متر ارتفاع دارند، دارای ۱۳۰ پله میباشد و با سنگ مرمر سفید و سنگ ماسه قرمز فرش شدهاند. در قسمت پشت مسجد، چهار مناره کوچک شبیه به منارههای جلویی قرار گرفته است.
زیر گنبدهای مسجد، سالنی واقع شده است که هفت ورودی قوسدار آن رو به سمت غرب است و دیوارهای مسجد تا ارتفاع کمر با مرمر پوشیده شدهاند. غیر از این سالن ، شبستان اقامه نماز دیگری نیز در مسجد قرار دارد که مساحتی حدود ۶۱ در ۲۷ متر مربع دارد و دارای هفت ورودی قوس دار است. در بالای هر یک از ورودی های قوسی، کتیبههایی از مرمر سفید قرار گرفته است که ۲/۱ متر طول و ۷۶ سانتی متر عرض دارد و رویش با مرمر سیاه حکاکی شدهاست. روی این کتیبهها تاریخ ساخت مسجد حک شده و از فضائل و سلطنت شاه جهان نقل شده است. جالب اینکه این کتیبه ها به زبان فارسی و به خط ثلث نورالله احمد نگاشته شده و در سال ۱۰۶۰ ه.ق به روش معرق سنگ اجرا شده است. یک قرآن قدیمی که روی پوست آهو نوشته شده ازجمله اشیای باستانی و ارزشمندی است که در این مسجد نگهداری میشود.