منطقه بهرام گور، زیستگاه اصلی گورخر ایرانی

منطقه حفاظت شده بهرام گور

در شرق استان فارس منطقه ای محافظت شده به اسم بهرام گور وجود دارد که زیستگاه اصلی گور خر ایرانی به شمار می رود. این منطقه به دلیل داشتن گونه های متنوع جانوری و گیاهی از بهترین و ارزشمندترین زیستگاه های طبیعی ایران است. در اینجا می توانید علاوه بر دیدن حیوانات متنوع جاذبه های طبیعی زیادی مثل غارها، کوه ها و صخره ها را هم ببینید. در ادامه الی گشت را همراهی کنید تا با منطقه محافظت شده بهرام گور بیشتر آشنا شوید.

مطالب مرتبط:
مسجد جامع عتیق، قدیمی ترین مسجد شیراز
کیلوا، شهر شیرازی ها در تانزانیا!

منطقه بهرام گور تا قبل از سال ۱۳۵۱ منطقه آزاد بود اما در این سال تنوع ازرشمند این ناحیه باعث شد تا اداره کل حفاظت از محیط زیست فارس کنترل آن را به عهده بگیرد. این منطقه بزرگ وسعتی به بزرگی ۴۰۸۰۱۷ هکتار دارد و از دو بخش پارک ملی قطرویه و منطقه حفاظت شده بهرام گور تشکیل شده است. اگر از این که حیوانات را از نزدیک ببینید ذوق زده می شوید این منطقه از بهترین جاهای ایران برای تماشای حیوانات است. مطمئنا مهمترین حیوان این منطقه گورخر ایرانی است که در معرض انقراض قرار دارد. شاید برایتان جالب باشد که در گذشته در اینجا یوز پلنگ ایرانی هم زندگی می کرد اما متاسفانه دیگر اثری از این حیوان در این منطقه پیدا نمی شود. اهمیت این منطقه زمانی بیشتر می شود که بدانید اینجا در سه ناحیه دشتی، کویری و کوهستانی قرار گرفته و یکی از دلایل تنوع پوشش گیاهی و حیوانی آن هم همین مساله است. یکی از پرندگان منحصربفرد این ناحیه که از گونه های بومی به شمار می رود زاغ بور است که تماشای آن یکی از هیجان انگز ترین لحظات گشت و گذار در این منطقه است. از آنجایی که اینجا به عنوان زیستگاهی منحصربفرد شناخته می شود و در آن گورخر ایرانی زندگی می کند اهمیت زیادی دارد و همین مساله باعث شده تا قسمت غربی منطقه در سال ۱۳۶۸ پارک ملی شود.

برای دیدن منطقه حفاظت شده بهرام گور باید به مرز استان فارس و کرمان و شرق شهرستان نیریز بروید. آب و هوای آن گرم و خشک است و در سال حدود ۲۰۰ میلی لیتر در آن باران می بارد. از آن جایی که این منطقه حفاظت شده است در آن برای حفاظت از حیوانات آبشخورهای مصنوعی زیادی ساخته شده که در تمام روزهای سال حیوانات از آن ها استفاده می کنند. با گشت و گذار در این منطقه صخره ها، پرتگاه ها و کوه های زیادی را می بینید که از چشم انداهای قالب این منطقه هستند. در اینجا در گذشته قلعه های زیادی به چشم می خورد که همه آن ها با تاریخی طولانی از آثار ارزشمند ایران بودند اما با توجه با دگرگونی های اقلیمی و فیزیکی ای که در این ناحیه اتفاق افتاده دیگر اثری از بیشتر آن ها نیست. امروز در قلب قسمت بیابانی این منطقه می توانید قلعه های کرسفید، شورو و ده برین را ببینید که هرچند به درستی نمی دانیم که برای چه برهه ای از تاریخ هستند اما قنات های قدیمی ای که در کنار آن ها هست قدمت طولانی آن ها را تایید می کند. در کنار دو تا از این قلعه ها هیچ کسی زندگی نمی کند اما در کنار قلعه ده برین دامدارانی به طور گروهی ساکن هستند. در حاشیه این منطقه قلعه ای به اسم بهرام گور هم هست که اسم خود را از همین منطقه گرفته است.

از دیگر جاذبه های این منطقه اماکن مقدس و امامزاده ها هستند که گروهی از مردم به زیارت این مکان های مقدس می روند. با توجه به  اینکه بخشی از این ناحیه کوهستانی است تعدادی غار دارد که از جاذبه های این ناحیه اند. یکی از معروف ترین غارهای این منطقه غاری به اسم علی ولی الله است که دلیل اینکه به این اسم معروف شده این است که می گویند قدمگاه حضرت علی بوده است و در روزهای مختلف سال افراد زیادی به این غار می روند و نذر می کنند. اجازه بدهید کمی درباره گورخر ایرانی بیشتر حرف بزنیم، حیوانی که این ناحیه به زیستگاه اصلی آن معروف شده است. فقط این منطقه در ایران است که تا این حد گور خر ایرانی در آن زندگی می کنند و هیچ جای دیگری از ایران این تعداد گور خر ایرانی ندارد. شاید بپرسید تعداد گور خرهای این منطقه چقدر است؟ در سرشماری ای که در تیر ۱۳۹۲ انجام شد اینجا حدود ۴۸۳ گورخر بالغ و ۵۰ گورخر تازه متولد شده داشت. اما اهمیت این منطقه و گو خر ایرانی زمانی برایتان بیشتر می شود که بدانید تنها حدود ۶۰۰ راس از این حیوان در ایران هستند. گورخر ایرانی زیر گونه گور خر آسیایی است و به شدت در معرض انقراض است.

درگذشته تعداد زیادی از گورخرهای آسیایی در خاورمیانه و آسیای مرکزی زندگی می کردند که امروز نسل آن ها در بیشتر این مناطق از بین رفته است. گورخر ایرانی از الاغ جثه ای بزرگ تر دارد و بیشتر از اینکه شبیه الاغ باشد شبیه اسب است. طول عمر این گورخرها حدودا ۴۰ سال است و جالب است که در طول سال رنگشان تغییر می کند. اگر در تابستان آن ها را ببینید رنگی قهوه ای مایل به سرخ دارند و اگر زمستان باشد رنگ آن ها قهوه ای متمایل به زرد می شود. حیوانات دیگری که ارزش این زیستگاه را بالاتر برده اند جاتورانی مثل هوبره، زاغ بور و کاراکال هستند، هر چند که این منطقه حیوانات دیگری مثل گربه جنگلی، کفتار، گرگ، گراز، روباه و … هم دارد. از زمان های قدیم تا به حال دام های اهلی زیادی در این منطقه چرا می کنند که باعث شده وسعت زیادی از مراتع آن از بین برود و در نتیجه فرسایش خاک شدیدی اتفاق بیفتد. هر چند که هنوز هم می توان مراتع زیبا و درخت هایی مثل درخت بنه را در آن پیدا کرد.