پارک فیلارمونیک باکو واقع شده در خارج از دیوارهای شهر قدیمی به تازگی بازسازی شده است. اسم رسمی پارک، پارک فرماندار یا پارک وحید است. پارک از کنار سالن برگزاری کنسرت فیلارمونیک آغاز شده و در کنار سواحل دریای خزر امتداد می یابد. دکتر کامیل ابراهیموف، محقق ارشد مرکز حفاظت تاریخی و معماری ایالت قدیمی شهر، نگاهی به چگونگی ایجاد این پارک سرسبز در باکو دارد. با الی گشت همراه شوید تا از جزبیات پارک بیشتر بدانیم.
ساخت و ساز در باکو
مطالب مرتبط: چطور از فرودگاه باکو به مرکز شهر برویم؟ کاخ اسماعیلیه در باکو، یادبودی برای مرگ فرزند
معماری باکو دوره کوتاه و پر پیشرفتی را در قرن ۱۹ و اوایل قرن بیستم پشت سر گذاشت. شهر باکو صدها سال را پشت دیوارهای قلعه سپری کرده بود، اما تنها در عرض چند سال یک مرکز شهر جدید در حومه شهر سابق تاسیس شد. مرکز شهر با بهترین نوع ساختار شهری در زمان خودش ساخته شد. مناطق مسکونی جدید، باغ ها و پارک ها، مسیرهای حمل و نقل درون شهری و ارتباطات خارج شهری در آن تعبیه شده بودند.
شهر به سرعت مرزهای خود را گسترش داد و چندین روستا را درون خود غرق کرد. ظاهر شهر نیز در راستای نوع معماری و کاربرد ساختمان ها به شدت تغییر کرد. با زحمات و استعداد معماران و بناهای زمانه، تنها پارک شهر باکو در جوار دیوارهای قلعه اوایل قرن بیستم ساخته شد. پارک فرمندار عنصر کلیدی در برنامه ریزی شهری و نمونه خوبی از یک پارک سبز امروزی است.
پس از آن تزار روسیه در سال ۱۸۵۹ در باکو حکومت نظامی اعلام کرد در سال ۱۸۶۷ قلعه باکو در خدمت ارتش در آمد. دولت تصمیم گرفت که ارتش قفقاز دیوارهای قدیمی شهر را خراب کند. کشمکش برای خراب کردن دیوار میان مردم و دولت چندین سال طول کشید تا سرانجام در اواخر قرن نوزده میلادی دیوارها فرو ریخت و قلعه قدیمی (شهر ایچاری) دیوارهای خارجی اش را از دست داد.
تصمیم برای ساخت پارک
امروزه کمتر کسی نام فرمانده ارتش R.Foven را شنیده است. او تصمیمی فوق العاده برای تغییر سرزمین های پایتخت و ساخت یک پارک منحصر به فرد گرفت. او تمام تجاری که از طریق دریا به باکو می آمدند را وادار کرد تا چندین متر مربع خاک حاصل خیز و نهال به شهر بیاورند. به این روش یک باغ بزرگ پر از درختان گوناگون، خارج از قلعه ساخته شد. گیاهان تقریبا از سراسر جهان به آن آورده شده بودند.
پس از تخریب دیوارهای قدیمی قلعه در سال ۱۸۵۹ باغ را گسترش داردند و فضای بیشتری برای توسعه ایجاد شد. کم کم شروع به کاشت درختان تزئینی کردند. در این زمان باغ بیش از ۱۰۰۰۰ درخت و ۱۳۰۰۰ نهال داشت. زمینی که در سال ۱۸۳۰ باغچه ای کوچک برای کاشت درختان میوه بود تا آخر قرن نوزدهم تبدیل به پارکی دوست داشتنی وسط شهر باکو شده بود و قابلیت رقابت با زیباترین باغ ها جهان را داشت.
فیلارمونی
در سال ۱۹۰۷ وقوع یک آتش سوزی موجب از بین رفتن ساختمان تابستانی مجمع عمومی شد. پس از آن زمینی به وسعت ۳۴۶۰ متر مربع به ساخت ساختمان جدید مجمع عمومی، یک تالار کنسرت، مرکز اجرای فضای باز و رستوران اختصاص یافت. ساختمان مانند دیگر بناهای ساخته شده در آن سال های باکو سبکی ایتالیایی با تلفیقات شرقی و غربی داشت. تالار کنسرت فیلارمونیک با گنبد چشم نواز و دو برج کوچک به اتمام رسید. در آن زمان مردم می گفتند این ساختمان به مسجدی با دو مناره شباهت دارد.
ساختمان زیبا با ابعاد وسیع، همراه با تراسی مشرف به باغ بیشتر شبیه به قصر قصه های دنیایی بچگی است.
مسیرهای زیر زمینی
مسیرهای زیر زمینی که قدمت آن ها به قرن ۱۹ میلادی بر می گردد در بازسازی های اخیر ورودی پارک توسط افرادی که در حال باز سازی پارک فیلارمونیک بودند کشف شد. راه ورودی آن یک حفره است به تونل هایی که احتمالا در دهه ۱۸۷۰ یا ۱۸۸۰ میلادی ساخته شده ند. ارتفاع تونل ها به اندازه قد انسان و نیم متر عرضشان است. طول تونل ها به ۲۰۰ متر می رسد. ابتدا به سمت جاده و پس از آن به سمت دریا می رود.
محققان احتمالا می دهند هدف از ساخت این تونل ها استفاده از آن ها به عنوان سیستم فاضلاب بوده است. یکی دیگر از احتمالات که دلایل خوبی هم دارد این است که تونل در قرون وسطی ساخته شده است و هدف اصلی آن برای تامین آب باکو بود و بعدا به سایر موارد تبدیل شد.
اکتشافات باستان شناسان
تحقیقات باستان شناسان در پارک فیلارمونیک باکو به نتیجه جالبی در بخش جنوب غربی پارک ختم شد. بخش های مرکزی قلعه در قرن دوازدهم ساخته شده بودند. همچنین این باستان شناسان یک لوله آب یا فاضلاب قدیمی در شهر قدیمی یافتند. که جنس این لوله ها از سرامیک بود.
به طرز عجیبی این لوله ها موازی با سطح زمین کشیده نشده اند. سوراخ های با ابعاد ۵۰*۴۰ سانتی متر درون صخره ها ایجا شده. جالب است که لوله های از جنس رس از طریق این سوراخ ها عبور می کند و با شیب زیاد به سمت پایین می روند. می توان فرض کرد که لوله های سرامیکی، لوله های آب بودند که به سمت چاه های زیر زمینی می رفتند. یا لوله فاضلاب بودند و به یک راه آب قدیمی متصل می شدند. در نقشه زیر می توانید محل دقیق قرار گرفتن این باغ را ببینید.
ورودی قدیمی باغ
تنها یکی از ورودی های قرن ۱۸ پارک فیلارمونیک باکو سالم مانده است که نزدیک به دروازه جنوبی ایچاری شهر قرار دارد. این دروازه عمود برا دیوارهای اصلی قلعه است. از پنج کتیبه سنگی که بر روی آن حک شده است، مشخص می شود که ورود به کاخ سال ۱۳۸۴ ساخته شده است. کاخ در ابتدا یک سازمان خیره بود و چند سال بعد به یک کاروان سرا تبدیل شد. در اوایل قرن ۱۹ هنگامی که باکو به تسخیر ارتش روسیه در آمد یک سرباز خانه در این منطقه تاسیس شد.
منبع: visions.az