چیچن ایتزا یک محوطه‌ی تاریخی در شهری باستانی متعلق به فرهنگ مایاها در مکزیک است. شاید شما هم تا به حال اسم قوم مایا را شنیده باشید. تمدنی اسرارآمیز که صدها سال پیش از میلاد مسیح زندگی می‌کرده‌اند. هرم باستانی چیچن ایتزا یکی از جاذبه‌های اصلی گردشگری این منطقه و این قوم است که بخشی از میراث جهانی یونسکو و عجایب هفتگانه جدید به شمار می‌رود. در این مقاله با الی گشت همراه باشید تا شما را با این میراث باستانی بیشتر آشنا کنیم.
آشنایی با قوم مایا، سازنده چیچن ایتزا
برای شناختن چیچن ایتزا باید ابتدا قدری درباره قوم اسرار آمیز مایا بدانیم. مایاها یکی از اقوام پیشاکلمبی بودند. آنها در قسمت‌های مختلف آمریکای میانه و مکزیک زندگی می‌کرده‌اند. با وجود این که مایاها در زمان‌های خیلی دور و قبل از میلاد مسیح می‌زیسته‌اند اما در بعضی دانش‌ها و فنون بسیار پیشرفته بودند.
یکی از علومی که مایاها به آن بسیار اشراف داشتند، علم نجوم و ستاره‌شناسی بود. آنها تقویم خاص مصور خودشان را ساخته بودند. این قوم به وسیله‌ی تقویم خود وقایع مختلف را پیش‌بینی می‌کردند. حتی پیش‌بینی تمام شدن دنیا در سال ۲۰۱۲ هم یکی از پیشگویی‌های این قوم بوده است.
مایاها، عجایب معماری و ابداع زبان
با توجه به سازه‌هایی همچون هرم چیچن ایتزا که از قوم مایا به جا مانده می‌توان گفت که آنها در هنر معماری هم بسیار پیشرفته بودند. مایاها با علم ریاضیات آشنایی کامل داشتند و از آن برای ابداع تقویم خاص خود و هم در ساخت بناهایی چون چیچن ایتزا استفاده می‌کردند.
آنها همچنین اولین زبان نوشتاری کامل را میان تمدن‌های پیشاکلمبی ابداع کردند. زبانی که به خطی شبیه به هیروگلیف نوشته می‌شد. حجاری‌هایی از این تمدن باستانی کشف شده که در آن به زبان مایایی داستان‌هایی با جزئیات نقل شده است.
کشف عدد صفر و زندگی در شهرهای مستقل
جالب است بدانید قوم سازنده چیچن ایتزا اولین قوم باستانی بودند که عدد صفر را در ریاضیات کشف کردند. آنها کشفیاتشان را هم بر دیوارها حجاری می‌کردند. قوم مایا همچنین اعتقادات و آداب و رسوم خاص خودشان را داشتند. اجرام آسمانی برای آنها جایگاهی خدای‌گونه داشت.
به همین خاطر تقویم مخصوص خود را درست کردند. مایاها از اهرام و معابدی مانند چیچن ایتزا هم برای پیش‌بینی جایگاه ستارگان در آسمان استفاده می‌کردند.
بر خلاف تصور عام، مایاها تحت حکومتی مرکزی زندگی نمی‌کردند. به نظر می‌رسد شهرهای مایایی مانند چیچن ایتزا به صورت مستقل اداره می‌شده و حکومت خاص خود را داشته. امروزه بقایای قوم مایا در الساوادور، هندوراس، گواتمالا، بلیز و مکزیک با گویش مایایی زندگی می‌کنند.
معرفی چیچن ایتزا
شهر تاریخی چیچن ایتزا در کشور مکزیک و شبه جزیره‌ی یوکاتان، در نزدیکی شهر مریدا واقع شده است. این شهر متعلق به قوم باستانی مایا بوده. قدمت این محوطه را به قرن ششم میلادی نسبت می‌دهند. چیچن ایتزا به زبان مایایی در لغت به معنی «در کنار چاه جادو» است. گرچه ایتزا (به معنی جادو یا جادویی) نامی دیگر برای یکی از شاخه‌های قوم مایا هم هست.
با الی گشت، رزرو هتل آسان‌تر از همیشه است.
آشنایی با تاریخچه چیچن ایتزا
تخمین دقیق قدمت چیچن ایتزا همچنان دشوار است اما بر اساس پژوهش‌ها، این شهر باستانی حداقل ۱,۵۰۰ سال قدمت دارد. برخی باستان‌شناسان اما بر این باورند که شروع ساخت این شهر به حدود ۱۰۰ سال بعد از میلاد باز می‌گردد، که این نظر ۴۰۰ سال پیش‌تر از برآوردهای قبلی است.
ولی همگان معتقدند که مجموعه‌ای از ساخت‌وسازهای مهم در این منطقه انجام شده که شامل معابد، خانه‌ها و سایر بناهای تاریخی می‌شود که بین قرن‌های چهارم تا دوازدهم میلادی در چیچن ایتزا به دست آمده است.
بعضی معتقدند که این شهر در اوایل قرن چهارم میلادی تأسیس شده، در حالی که برخی دیگر اعتقاد دارند ساخت‌وسازها از اواسط قرن پنجم شروع شده است. اما قطع به یقین از سال ۶۰۰ میلادی، چیچن ایتزا به یکی از مهم‌ترین مراکز سیاسی و اقتصادی تمدن مایا تبدیل شد.
کاربری چیچن ایتزا
چیچن ایتزا یکی از بزرگترین شهرهای تمدن مایا بوده که مساحتی حدود پنج کیلومتر مربع را پوشش می‌داده و شامل ساختمان‌های تجاری، مسکونی و سایر سازه‌های سنگی بوده است. همچنین در حومه این شهر، خانه‌های کوچک‌تری وجود داشته که به آن اضافه می‌شده‌اند.
در قرن نهم میلادی، چیچن ایتزا پایتخت یک منطقه وسیع از یوکاتان بود که شامل نواحی مرکزی و شمالی این شبه‌جزیره می‌شد. این شهر به‌واسطه‌ی بندر خود در ساحل شمالی جزیره سریتوس، به یکی از مراکز تجاری مهم تبدیل شده بود که از طریق آن کالاهایی همچون طلا و دیگر گنجینه‌ها با سایر شهرهای قاره آمریکا مبادله می‌شد.
در اوج دوران شکوفایی اقتصادی، جمعیت چیچن ایتزا به حدود ۵۰,۰۰۰ نفر رسید که با توجه به استانداردهای آن زمان و با حضور مهاجرانی از مناطق مختلف آمریکای مرکزی، جامعه‌ای نسبتاً متنوع از اقوام مختلف در این شهر زندگی می‌کردند.
بهترین قیمت‌ها برای بهترین مقاصد! خرید بلیط هواپیما با الی گشت.
چیچن ایتزا، پایتخت مهم قوم مایا
برخی تاریخ‌شناسان معتقدند چیچن ایتزا در واقع یکی از پایتخت‌های مهم مایاها بوده است. در واقع این شهر بزرگترین شهری است که به دست مایاها ساخته شده. عده‌ای معتقدند که این شهر بیشتر استفاده‌ی مذهبی آیینی داشته. اما یافته‌ها و کشفیات ثابت می‌کنند این شهر یک مرکز پیشرفته و مهم تجاری هم بوده است.
هرم چیچن ایتزا
سازه‌های گوناگونی در محوطه چیچن ایتزا وجود دارد. فضاهایی همچون معبد جنگجویان و محوطه‌ی بازی. اما مهم‌ترین قسمت این محوطه تاریخی هرم چیچن ایتزا یا همان هرم کوکولکان است. هرم چیچن ایتزا یک هرم بسیار بزرگ پلکانی است.
گفته می‌شود این هرم بر روی بقایای معبدی بسیار قدیمی‌تر که مربوط به ۹۰۰ سال قبل از میلاد می‌شده، ساخته شده است. این هرم قاعده‌ای مربع شکل دارد. طول اضلاع این قاعده ۵۵ متر و ارتفاع آن ۲۴ متر است. هر چهار وجه هرم در نه سطح، دارای ۹۱ پله است.
در واقع می‌توان گفت کل پله‌های هرم (با در نظر گرفتن معبد به عنوان یک پله)، ۳۶۵ پله (به تعداد روزهای سال) دارد. همچنین هر طبقه از نه طبقه‌ی هرم به دو بخش تقسیم شده و می‌توان آن را نشانگر تقویم هجده ماهه‌ی سالانه مایایی‌ها دانست. این قوم شگفت انگیز به این ترتیب با استفاده از ریاضیات پیشرفته، نجوم را با معماری خاص خود پیوند می‌دادند.
عجایب هرم اسرارآمیز چیچن ایتزا
شاید برایتان جالب باشد بدانید که از این هرم اسرارآمیز چه استفاده‌ای می‌شده است؟ فرضیه‌های مختلفی در این رابطه وجود دارد. بعضی بر این عقیده‌اند که از این هرم برای نجوم و ستاره شناسی استفاده می‌شده. گویا مایاها برای تشخیص تاریخ دقیق اعتدال بهاری و پاییزی از چیچن ایتزا استفاده می‌کرده‌اند.
زمان‌های اعتدال به همان روز اول بهار و پاییز گفته می‌شود. به کمک نور آفتاب و حرکت آن می‌توان این زمان‌ها را پیدا کرد. هرکدام از وجوه هرم چیچن ایتزا به شکلی ساخته شده که با هر بار تغییر زاویه نور خورشید سایه‌هایی متفاوت ایجاد کند.
هرم چیچن ایتزا، جایگاه عبادت خدایان
برخی معتقدند که هرم چیچن ایتزا یا کوکولکان که آن را ال کاستیلو به معنای قلعه نیز می‌نامند، برای خدای مایاها به نام کوکولکان ساخته شده است. کوکولکان موجودی مارمانند بوده که بدنش پر هم داشته است. در باور مایاها کوکولکان دو بار (اول بهار و پاییز) به زمین می‌آید. بازی نور و سایه دقیقاً سالی دو بار و در زمان‌هایی خاص از روز در این هرم، تصویری مارمانند شبیه کوکولکان می‌سازد.
از بقایای استخوان‌های به دست آمده در این هرم می‌توان حدس زد مایاها برای خدایشان انسان‌ها را قربانی می‌کرده‌اند. نکته‌ی اسرارآمیز دیگر درباره هرم چیچن ایتزا یافتن اتاق قربانی است. همان جایی که اولین بار استخوان‌های انسانی کشف شد. قناتی هم در نزدیکی این اتاق کشف شد که حدود ۲۰ تا ۳۵ متر عمق داشت.
چاه‌ها و قنات‌ها برای مایاها به دو دلیل اهمیت زیادی داشت. یکی اینکه آن را نماد خدای باران می‌دانستند. دوم آن که آب شهرشان تنها از طریق آنها تأمین می‌شد. شواهد تاریخی نشان می‌دهد که مایاها خانم‌های جوان را به زور به اتاق بزرگ یا همان اتاق قربانی می‌بردند تا برای خدای باران قربانی کنند.
همچنین مجسمه‌هایی هم در داخل هرم چیچن ایتزا کشف شده است که با سنگ‌های قیمتی تزیین شده‌اند. هرم چیچن ایتزا یا همان هرم کوکولکان آخرین سازه‌ای است که مایاها قبل از منقرض شدنشان ساخته‌اند.
آشنایی با بخش های دیگر چیچن ایتزا
چیچن ایتزا اما همچنین دارای قسمت‌های دیدنی دیگری هم هست که در ادامه شما را با آنها آشنا می‌کنیم.
۱. معبد جنگجویان
معبد جنگجویان از دیگر قسمت‌های چیچن ایتزا است که معماری جالبی دارد. این معبد یک هرم بزرگ و پله پله را دربرمی‌گیرد که چندین ردیف ستون حکاکی شده را روبه‌روی آن قرار داده‌اند که نماد سربازان است. در بالای پله‌ها و نوک هرم مجسمه‌ی چاک مول به چشم می‌خورد.
۲. زمین بزرگ بازی
۱۳ محوطه‌ی بازی در چیچن ایتزا وجود دارد که زمین بزرگ بازی ۱۵۰ متری آن، بزرگترین و جالب‌ترین آنها است که با کنده‌کاری‌های مختلف تزیین شده. یکی از این کنده‌کاری‌ها، صحنه‌ی گردن زدن کاپیتان تیم بازنده را تصویر می‌کند.
در شرق این محوطه سکوی عقاب‌ها و جگوارها قرار دارد که در هر ۴ طرف آن، یک راه‌پله گذاشته‌اند و در هر گوشه تصویر عقاب‌ها و جگوارهایی دیده می‌شود که در حال تغذیه از قلب انسان هستند.
۳. معبد شمالی
معبد شمالی که به عنوان معبد مرد ریش‌دار هم شناخته می‌شود در کنار زمین بزرگ بازی قرار گرفته و بر دیوارهای داخلی آن یک حکاکی دیده می‌شود که تصویر مرکزی آن مردی با حکاکی زیر چانه‌اش است که شبیه ریش به نظر می‌رسد.
۴. حمام بخار
این سازه از دیگر بخش‌های چیچن ایتزا است که شامل یک حوضچه آب و اتاق بخار می‌شود که با استفاده از سنگ‌های داغ کار می‌کند و یک سیستم پیچیده برای ایجاد بخار داشته. با گرم کردن سنگ‌ها و پاشیدن آب بر روی آنها، بخار تولید می‌شده و فضایی گرم و مرطوب برای انجام مراسم آیینی یا درمانی فراهم می‌شده.
۵. ساکبه شماره یک
خوب است بدانید ساکبه یک اصطلاح مایایی است و به جاده‌های سنگفرش شده‌ای گفته می‌شده که در شهرهای مایا ساخته می‌شدند و به معنای راه باستانی سنگفرش شده یا جاده سنگی مایاها است. ساکبه شماره یک خیابان سنگفرش شده و در واقع یکی از معابر مهم چیچن ایتزا بوده و طولی نزدیک به ۹۰۰ فوت داشته.
۶. گروه هزار ستون
این قسمت مجموعه‌ای از ستون‌ها را شامل می‌شود که تصور می‌شود سقف بزرگی را پشتیبانی می‌کرده‌اند.
۷. ال مرکادو
ال مرکادو یک ساختار مربعی‌شکل در انتهای جنوبی معبد جنگجویان است که محققان معتقدند بازار شهر بوده است.
۸. ال اوساریو
ال اوساریو یکی دیگر از هرم‌های پله‌ای چیچن ایتزا است که در رأس آن معبد قرار دارد.
بهترین زمان بازدید از چیچن ایتزا
آب و هوای منطقه‌ای که چیچن ایتزا در آن قرار دارد گرمسیری است. پس بهتر است در اوایل فروردین و مهر از آن دیدن کنید. درست در زمان‌های اعتدالی که مایایی‌ها به آن اعتقاد داشتند. در این زمان‌ها می‌توانید هرم را با وضعیت سایه‌های معروفش ببینید. گرچه در این زمان‌ها چیچن ایتزا به دلیل وجود توریست‌های زیاد بسیار شلوغ است.
اگر شلوغی اذیتتان می‌کند می‌توانید در ماه‌های دیگر از چیچن ایتزا بازدید کنید. شاید برایتان جالب باشد که هر شب و به شکلی مصنوعی سایه‌هایی نمایشی شبیه به کوکولکان همراه با صداهایی خاص در محوطه چیچن ایتزا اجرا می‌شود. نمایشی که هر گردشگری را به وجد می‌آورد.
لازم به ذکر است که ساعات بازدید هر روز از ساعت ۰۸:۰۰ صبح تا ۱۷:۰۰ بعد از ظهر بوده و آخرین ورودی تا ساعت ۱۶:۰۰ امکان‌پذیر است.
بالا رفتن از پله ها ممنوع!
نکته‌ی جالب و مهم دیگر که حتماً باید بدانید هم این است که امکان بالا رفتن از هرم برای بازدیدکننده‌ها وجود ندارد. در واقع هیچ بازدیدکننده‌ای نمی‌تواند داخل هرم چیچن ایتزا را ببیند.
گرچه تا سال ۲۰۰۶ این امکان وجود داشت. اما در این سال زنی از بالای هرم پایین افتاد و جان باخت. به همین دلیل دیگر به کسی اجازه بالا رفتن از پله‌های هرم داده نمی‌شود.
چطور به چیچن ایتزا برویم؟
اگر می‌خواهید بدانید که آیا می‌توان با وسایل نقلیه عمومی از چیچن ایتزا دیدن کنید، جواب مثبت است. شهر کنکون در مکزیک اتوبوس‌های گردشگری‌ای دارد که شما را مستقیم به محوطه چیچن ایتزا می‌آورند. همچنین می‌توانید از شهر مریدا با اتومبیل، خود را به این هرم خارق‌العاده برسانید.
برای این کار، از هر نقطه‌ای که سفر خود را شروع کنید، باید وارد بزرگراه ۱۸۰ مریدا – کانکون شوید. این بزرگراه یکی از مسیرهای پرطرفدار و توریستی در مکزیک است. رانندگی در این جاده بسیار ساده است و مسیر مستقیم شما تا نزدیک‌ترین شهر به چیچن ایتزا، یعنی پیست (Piste) ادامه دارد.
جمع بندی
در این مقاله از الی گشت به معرفی چیچن ایتزا واقع در کشور مکزیک پرداختیم که در سال ۲۰۰۷ در لیست عجایب هفتگانه جدید قرار گرفت. این شهر متعلق به تمدن مایا است و هرم موجود در آن بزرگترین و آخرین هرم ساخته شده توسط مایاهاست. اگر به عجایب تاریخی علاقه‌مندید و به مکزیک سفر می‌کنید بازدید از این سازه‌ی باستانی را از دست ندهید.
سؤالات متداول
چیچن ایتزا کجاست؟
شهر تاریخی چیچن ایتزا در کشور مکزیک و شبه جزیره‌ی یوکاتان، در نزدیکی شهر مریدا واقع شده است.
چیچن ایتزا متعلق به چه قومی است؟
این شهر یکی از بقایای به جا مانده از تمدن مایا به حساب می‌رود.
هرم چیچن ایتزا چه کاربری ای داشته؟
بنا بر گفته‌ی محققان این هرم نه تنها کاربری معبد گونه داشته بلکه برای تعیین اوقات اعتدال در نجوم کاربری داشته است.
آیا می توان از چیچن ایتزا بازدید کرد؟
بله هر ساله گردشگران بسیاری از این محوطه تاریخی بازدید می‌کنند.
بهترین زمان بازدید از چیچن ایتزا چه موقعی است؟
اوایل فروردین و مهر بهترین زمان بازدید از چیچن ایتزا است.
چطور به چیچن ایتزا برویم؟
شما می‌توانید با استفاده از اتوبوس و اتومبیل خود را به این محوطه تاریخی برسانید.
مطالب مرتبط : سازه های عجیب ایران | سفری به دنیای عجایب دیوار چین در فهرست عجایب هفتگانه جدید جهان چرا تاج محل در فهرست عجایب هفتگانه جهان است؟