یکی از جاهایی که می توان تغییرات نسل ها و روحیه مردم را به خوبی مشاهده کرد لباس و پوشاک زنان در طول تاریخ است. کشور ما ایران نیز مانند همه کشورهای دنیا با گذشت زمان با تغییراتی در نحوه لباس پوشیدن مردم در جامعه مواجه شده است.
جالب است که بدانید تغییر پوشاک با تغییر رفتارهای فرهنگی و اجتماعی افراد همراه بوده است. لباس ها به خوبی تاریخچه یک ملت و تمدن را نشان می دهند و به همین دلیل است که همواره سعی می شود تا زیباترین و جالب توجه ترین مدل ها برای طراحی لباس در نظر گرفته شود.
تنوع در لباس بانوان بیشتر مشاهده می شود و همین مورد باعث شده که تاریخچه پوشاک زنان منبعی برای بررسی تغییرات فرهنگ یک ملت در نظر گرفته شود. ما نیز در ادامه قصد داریم به تغییراتی که لباس بانوان در طی سالیان دراز با آن مواجه شده است را مورد بررسی قرار دهیم.
خرید آنلاین بلیط هواپیما، بلیط قطار و رزرو هتل با مناسب ترین قیمت در سامانه الی گشت
دوره سلجویان و پوشاک زنان
یکی از دورانی که در بررسی تاریخچه پوشاک زنان به آن اشاره می شود، دوره سلجوقیان است. لباسی که زنان در این دوره به تن می کردند شامل یک تن پوش محلی بوده است. مقنعه و چادر نیز از دیگر عناصری بوده است که بانوان آن دوران می پوشیدند.
دامن و یک شلوار گشاد، پیراهنی آستین دار که معمولا بلندی آن به نوک زانو می رسید، پیراهنی کوتاه و بدون آستین تمام اجزای لباس یک زن دوران سلجوقی را تشکیل می داد. پیراهنی که بر روی لباس های دیگر پوشیده می شد جلو باز بود و به وسیله دکمه دو طرف لباس به هم متصل می شد. کمربند و یک شال نیز برای تزئین استفاده می کردند و در نهایت نیز یک چادر به صورت سرتاسری تمام بدن فرد را می پوشاند.
پوشاک زنـان در دوره تیموریان
پوشاک زنـان در دوره تیموریان اجزایی که لباس یک زن در دوره تیموری را تشکیل می داد شامل یک مقنعه، برقع (روبند)، روسری یا لچک، قبا و چادر بوده است. این پوشش از نظر خارجی هایی که در آن زمان به کشور ایران سفر می کردند بسیار جالب توجه بود.
دوره صفویان و پوشاک زنان
یکی دیگر از دوره هایی که در تاریخچه پوشاک زنان به آن اشاره می شود دوره صفویان است. نکته مهمی که در این دوره بسیار مشهود به نطر می رسد تغییراتی است که در آداب و رسوم و مذهب خاص ایرانی به وجود آمد و موجب شد که پوشاک بانوان نیز شکل و ظاهر خاصی را پیدا کند.
اغلب لباس هایی که مردم در این دوره به تن می کردند شامل یک پیراهن رنگارنگ و گلدار ابریشمی بود و روی آن نیز یک قبای جلو باز که بلندی و قد آن تا مچ پا می رسید را می پوشیدند. در نهایت یک کمربند دور کمر و بر روی آن بسته می شد. پوشش زنان در فصل زمستان اندکی متفاوت بود و لباس شامل عناصری مانند یک کلاه کوچک، شلوار پنبه دوزی شده، جوراب ساق کوتاه و چارقد بود.
زنان در این دوره علاوه بر تمام مواردی که در بالا به آن اشاره شد چادری به رنگ سفید یا بنفش نیز به سر می کردند تا تمام بدن آنها را بپوشاند. البته قسمت صورت باز بود و بدین شکل بانوان قادر بودند جلوی خود را به خوبی ببینند.
دوره قاجاریه و پوشـاک زنان
در تاریخچه پوشاک زنان، دوره قاجاریه نیز اهمیت زیادی دارد. در این دوره نیز پوشش زنان با پوششی که در دوران زندیه به تن می کردند تفاوت زیادی نداشته و بسیار شبیه به آن زمان است. پیراهن های آستین بلند و چاک دار، دامن های گشاد و پرچین که با یراق گلابتون تزیین شده اند و یک کمربند طلا و یا نقره به کمر می بستند از جمله جزئیات لباس های زنانی است که در این دوره زندگی می کردند.
تغییرات لباس زنان در این دوره به طور رسمی از زمان ناصرالدین شاه به بعد اتفاق افتاد. وقتی ناصرالدین شاه به کشور روسیه سفر کرد و نوع پوشش بالرین های آن زمان را که شامل یک شلوار بافته چسبان و نازک بود مشاهده کرد، به این فکر افتاد که لباس زنان حرمسرایش را نیز تغییر دهد.
بعد از آنکه لباس داخل حرمسرا تغییر کرد، لباس سایر زنان اعیان جامعه نیز دستخوش تغییرات شد و آنها نیز نوع پوشش خود را تغییر دادند. تا دوران مشروطیت و بعد از آن هنوز هم زنان در بیرون از خانه به شکل سنتی که همان چادر، چاقچور و روبنده بود در جامعه حاضر می شدند.
پوشاک زنان در دوران پهلوی
در دوران پهلوی حضور خیاط ها و طراحان فرانسوی و همچنین تقلید از آنها باعث تغییرات شگرفی در وضعیت ظاهر و پوشش زنان در این دوره شد. از جمله این تغییرات می توان به کاسته شدن از طول و عرض چادر و استفاده نکردن از چاقچور و روبنده اشاره کرد. شلوارهای کشی به جوراب های ساقه بلند ماشینی تبدیل شد و پیراهن، شلیته، شلوار و چادر کمری نیز جای خود را به یک پیراهن بلند یک تکه دادند.
رضاشاه در راستای تغییر در برنامه مد و لباس سعی کرد تا مردم را مجبور به پوشیدن لباس های متحد الشکل کند. پوشیدن لباس قجری، اجباری شدن کت و شلوار و کلاه پهلوی و به سر گذاشتن کلاه شاپو از جمله اتفاقاتی بود که در دوران رضا شاه به وقوع پیوست.
در دوران محمدرضا شاه، تغییرات به شکل دیگری اتفاق افتاد. در آن اقداماتی برای حجاب زدایی انجام شد و با توسل به تبلیغات و فعالیت های فرهنگی کشف حجاب ادامه پیدا کرد.
انقلاب اسلامی و پوشاک زنـان
تاریخچه پوشاک زنان در این دوره تغییرات زیادی پیدا کرد و تحولی که در مقام و جایگاه زنان به وقوع پیوست باعث تغییراتی در ظاهر پوشاک زنان شد. در کنار چادر که یکی از اجزای اصلی لباس زنان در ایران بود، مانتو نیز به عنوان یکی از پوشش های رسمی زنان ایرانی مطرح شد و در دهه شصت اغلب زنان این لباس را به تن می کردند.
در این دهه، فضای حاکم بر جامعه یک فضای کاملا معنوی و خاص بود و اغلب مردم به فکر پیروی از یک مد نبودند، در آن زمان دغدغه اصلی مردم رفع مشکلات اجتماعی و اقتصادی کشور بود.