یکی از مکان های دیدنی و تاریخی بوشهر عمارت دهدشتی است. در شهر بوشهر ده ها بنا از دوران قاجار باقی مانده است که شما به راحتی می توانید در محله های قدیمی بوشهر آن ها را ببینید. اگر چه که بوشهر یک شهر ساحلی است و جاذبه های طبیعت گردی منحصر به فردی را دارد اما بافت معماری قدیم این شهر هم یکی از جاذبه های تاریخی و فرهنگی محسوب می شود که این بخش هم تا حدودی خوب حفظ شده است. بسیاری از گردشگرها بازدید از مناطق فرهنگی بوشهر را در لیست برنامه سفری خود قرار می دهند. در این مقاله الی گشت به معرفی عمارت دهدشتی، تاریخچه، معماری و کاربری امروزه آن می پردازد.
بلندترین بنای بوشهر در زمان قاجار
جالب است بدانید که بلندترین بنای بوشهر در زمان قاجار، عمارت دهدشتی بوده که در چهار طبقه ساخته شده است. در گذشته در بوشهر هر چه بناها را بلندتر می ساختند بنا این قابلیت را داشته است که جریان باد بیشتری را به خود جذب کند. بناهای بوشهری در گذشته بلند و طبق جهت باد ساخته می شده است و پنجره های رو به رو هم در دو طرفه ساختمان تعبیه می شده است که کارکرد مشابه بادگیر را داشته است.
این بنا که از ساختمان های فاخر دوران قاجار به حساب می آید، توسط معمار در نهایت دقت و ظرافت طراحی شده و از دیگر بناهای بوشهر هم بلند تر ساخته شده است تا در فصل گرما با ورود باد از طریق پنجره های طبقات بالاتر چرخش هوای بیشتری اتفاق بیفتد و خانه به راحتی خنک شود. این عمارت به خاطر سیستم ارتفاع بلند و ساخت در جهت وزش باد از خنک ترین خانه های شهر بوشهر در زمان قاجار محسوب می شده است.
برای خرید بلیط هواپیما بوشهر با ارزان ترین قیمت از الی گشت اینجا کلیک کنید.
تاریخچه ی عمارت دهدشتی
عمارت دهدشتی به درخواست شخصی به نام حاج غلام حسین دهدشتی ساخته شده که مالک و سرمایه گذار این بنای فاخر بوده است. وی تاجر روغن بوده و از همین رو این خانه در بوشهر به خانه روغنی هم مشهور است. تاریخچه ی عمارت دهدشتی و تمام اسناد آن نشان می دهد که این بنا در دوران قاجار ساخته شده است. طبق اسنادی که سازمان میراث فرهنگی از این خانه جمع آوری کرده است نامه های متعدد با تمبرهای از کشور انگلستان، آلمان و هند بوده است که در زمینه ی تجارت روغن با این خانه مکاتبه می شده است و این نامه ها و تمبرها اهمیت عمارت دهدشتی را در زمان قاجار نشان می دهد.
از آن جا که این خانه به دستور یکی از ثروتمندترین تجار شهر ساخته شده، بهترین معماری و تزیینات معماری در آن به کاربرده شده است و امروزه یکی از بناهای مهم بازدیدی شهر بوشهر محسوب می شود. خوب است بدانید که این بنا در سال ۱۳۷۷ توسط سازمان میراث فرهنگی مرمت شد و سپس بخشی از آن تبدیل به موزه تاریخ پزشکی خلیج فارس شد که در ادامه این مقاله این موزه و اشیا آن را توضیح می دهیم.
برای داشتن سفری مطمئن و راحت پیشنهاد می‌کنیم راهنمای سفر به بوشهر را از مجله گردشگری الی گشت مطالعه کنید.
معماری عمارت دهدشتی بوشهر
معماری عمارت دهدشتی بوشهر در بافت تاریخی این شهر بسیار اهمیت دارد چرا که صاحب این بنا بهترین معمار و طراح را برای ساخت این بنا در نظر گرفته است و از نظر تزیینات بنا هم مانند گچ بری، گره چینی درهای ارسی از بهترین هنرمندهای آن زمان استفاده کرده است. عمارت دهدشتی بوشهر در چهار طبقه ساخته شده است و اکثر بناهای قاجاری بوشهر در دو طبقه ساخته می شده اند. علت چهار طبقه بودن به این خاطر بوده است که از دیگر بناهای بوشهر متفاوت باشد و دوم این که از طریق وزش باد در فصل های گرم سال باد بیشتری در این عمارت چرخش داشته باشد و این خانه از همه خنک تر باشد. مصالح به کار برده شده در این عمارت سنگ های مرجانی ، چوب ساج و صندل، آجر، گچ بوده است.
چوب ساج و صندل در ایران رویش ندارد و این چوب که یکی از مرغوب ترین چوب ها برای ساخت بنا است. در آن زمان از هندوستان از طریق بنادر و کشتی های بزرگ چوب صندل و ساج به ایران انتقال می یافته است. سنگ های مرجانی هم برای تزیین و هم برای استحکام بنا استفاده شده است. در پی ریزی بنا از آهک هم استفاده کرده اند. از آنجا که بوشهر شهر گرم و مرطوب است برای پایه بنا از آهک در گذشته بسیار استفاده می شده است و خوب است بدانید که آهک این خاصیت را دارد که با روطوبت و آب مقاوم تر می شود. این عمارت یک حیاط مرکزی دارد و در دور تا دور حیاط در هر طبقه اتاق های مختلف ارائه شده است.
تزیینات معماری عمارت دهدشتی
حیاط عمارت دهدشتی دارای حوض بزرگی است که در این حیاط آب انباری هم جهت نگهداری از آب آشامیدنی هم وجود دارد. در طبقه اول مطبخ خانه تعبیه شده و طبقات دوم و سوم مخصوص مهمانی بوده که دارای یک اتاق شاه نشین بزرگ با بیشترین تزیینات معماری است. همان طور که ذکر شد بهترین هنرمندها برای تزیینات معماری عمارت دهدشتی به کار گرفته شده است. در این بنا شما گچ بری های زیبا در اتاق های مختلف را مشاهده می کنید که دارای طرح مقرنس کاری هم است. از حجاری سنگ مرجانی سفید در این عمارت هم استفاده شده است. مهم ترین بخش این عمارت شاه نشین آن است. در شاه نشین درهای ارسی سه دری همراه با پنجره های رنگی به کار برده شده است که با عبور نور از پنجره ها فضای داخل شاه نشین خانه رنگارنگ می شود.
هم چنین از گره چنینی چوبی در بالای درها استفاده شده است که زیبایی دو چندانی را به شاه نشین عمارت دهدشتی بخشیده است. این عمارت از اولین بناهای بوشهر است که دارای هنر تزیینی آیینه کاری است که تزیین مهم و مرسومی در دوران قاجار بوده است. در قرنیز های بین سقف و دیوار از قطارهای بندی های تزیینی ظریفی استفاده کرده اند که هارمونی از تزیین را به وجود آورده است. در کل تزیینات معماری عمارت دهدشتی بسیار ظریف است و ریزه کاری های فراوانی در آن به کار برده شده است و موتیف های طرح های آن هم پیچیده و ظریف و پرکاربرد است که ساعت ها برای خلق آن هنرمندها زمان گذاشته اند.
اشیا قدیمی عمارت دهدشتی
در عمارت دههدشتی در بخش اتاق ها و طاقچه های حیاط و داخل اتاق ها اشیا قدیمی نگهداری می شود. اشیا قدیمی عمارت دهدشتی عبارتند از دلوها، کوزه های سفالی، سنگ آسیاب، پرده های قدیمی، پارچه های قدیمی، سبدهای حصیری و ده ها اشیا مرتبط با فرهنگ و مردم شناسی است. در بازدید از این خانه به اشیا قدیمی که در مکان های مختلف جمع آوری شده است هم دقت کنید. در این عمارت اسناد تمبرهای قدیمی برای نامه های تجاری از بریتانیا، آلمان و هند جمع آوری شده است که اطلاعات خوبی به شما در مورد نامه نگاری گذشته و کلکسیون تمبر را می دهد.
موزه تاریخ پزشکی خلیج فارس
امروزه عمارت دهدشتی بوشهر تبدیل به موزه تاریخ پزشکی خلیج فارس شده است. در این موزه از دوران باستان تا پایان قاجار وسایل پزشکی قدیمی گرد آوردی شده است که شما با وسایل پزشکی و داروهای گیاهی گذشته می توانید آشنا شوید. برخی از این وسایل مربوط به لوح های تمدن ایلام باستان است که در زیگورات کیریریشا به دست آمده است و مربوط به آیین های خاکسپاری است. مجسمه های از گل پخته شده به جهت شفا طلبی هم بخش دیگر از اشیاء این موزه است. ظروف نگهداری و ترکیبات دارویی که متخصص اقلیم آب و هوای بوشهر بوده است از دوره های مختلف در این موزه به نمایش گذاشته شده است. یکی دیگر از جذاب ترین وسایل موزه پزشکی خلیج فارس مربوط به تجهیزات پزشکی مورد استفاده در شناورهای دریایی و کشتی های دریانوردی است.
در این موزه می توانید انواع متون دعا برای شفا از دوره های مختلف را ببینید که بیشتر مرتبط با فرهنگ عامه در زمان گذشته و خرافه گرایی است و برای بهبود بیماری های خود به این امور متوسل می شده اند. در این موزه شما می توانید اولین داروهای طب غربی که وارد ایران شده است را ببینید. این موزه مجهز به اسناد مکاتبات پزشکان و اطبا در دوران گذشته است و هم چنین اسناد تاسیس اولین بیمارستان های منطقه خلیج فارس در این موزه نگهداری می شود. این موزه دارای کتب طب پزشکی از دوران قاجاریه است که یکی از مهم ترین منابع دوران قاجار برای پژوهشگران تاریخی این دوره است.
هدف از موزه طب در عمارت دهدشتی
از آنجا که اداوت و وسایل طب در شهرهای دریانوردی با شهرهای مرکزی ایران در گذشته متفاوت بوده است در سال ۱۳۹۲ پرفسور نبی پور و دکتر مشایخ موزه به طرح موزه ای متفاوت در زمینه طب و تاریخ پزشکی با مشارکت میراث فرهنگی و پرداختند که ادوات و اسناد های بیماری های گذشته در این منطقه را جمع آوری کنند. از آنجا که شهر بوشهر، شهر بندری به حساب می آمده است مکانی برای انتقال بیماری هم بوده است.
هم چنین برخی بیماری ها در اثر دریازدگی و سفر های طولانی مدت با کشتی ایجاد می شده است. هدف از موزه طب در عمارت دهدشتی این است که بازدید کنندگان با تاریخ پزشکی، انواع بیماری های مختلف و نحوه درمان آن در گذشته آشنا شوند. این موزه دومین موزه طب و پزشکی ایران هم محسوب می شود و تنها با بازید عمارت دهدشتی با اطلاعات و وسایل جذابی آشنا می شوید.
زمان بازدید عمارت دهدشتی
زمان بازدید عمارت دهدشتی از ساعت ۸ تا ۱۳ و از ساعت ۱۶ تا ۲۰ است. از ساعت ۱۳ تا ۱۶ این موزه بسته است. هم چنین در روزهای تعطیل رسمی کشور است موزه باز نیست. برای بازدید از عمارت دهدشتی به زمان و ساعت بازدید توجه کنید. یکی از نکات مهم برای بازدید از موزه دهدشتی هزینه آن است که امروزه رایگان است و به راحتی شما می توانید به بازدید این عمارت قدیمی بروید و با معماری دوران قاجار در شهر بندری بوشهر آشنا شوید و اشیا مربوط به طب و پزشکی گذشته را ببینید.
آدرس عمارت دهدشتی بوشهر: خیابان انقلاب، ضلع شمال غربی مسجد امام، پشت بانک مسکن شعبه مرکزی، عمارت دهدشتی
جمع بندی درباره عمارت دهدشتی
در این مقاله عمارت دهدشتی بوشهر معرفی شد. اگر شما مخاطب اهل سفر به بوشهر سفر کردید حتما از بنای عمارت دهدشتی بوشهر دیدن کنید. تا با سبک معماری قاجار آشنا شوید و هم چنین به خاطر بسپارید که با بازدید چنین بناهایی می توانید به حفظ و حراست این بناها کمک کنید. از آنجا که یکی از موزه های خاص ایران در زمینه پزشکی در این موزه است، اشیا و اسناد موزه بسیار جالب است و تنها با دیدن این موزه می توانید کلی اطلاعات از طب قدیم را به دست آورید.