منطقه گردشگری چشمه مرتضی علی در طبس دارای اهمیت تاریخی، فرهنگی و زیبایی‌های طبیعی است. در انتهای این چشمه، سدی با معماری قوسی شکل مربوط به دوره صفویه وجود دارد که نشان از مهندسی برجسته آن دوران است. همچنین گورستان زرتشتیان با ارزش تاریخی این منطقه را از لحاظ فرهنگی غنی‌تر می‌سازد.
علاوه بر جاذبه‌های تاریخی، زیبایی چشمه مرتضی علی به همراه خواص درمانی آب‌های معدنی آن، چشمه‌های سردوگرم منطقه را به مقصدی جذاب برای گردشگران تبدیل کرده است. طبیعت و تاریخ این منطقه زیبا، جاذبه‌های بسیاری برای گردشگران منطقه فراهم کرده است. در این راهنما از مجله الی گشت، با این شگفتی طبیعی در دل کویر بیشتر آشنا خواهیم شد. با ما همراه باشید.
برای خرید بلیط قطار، خرید بلیط هواپیما و رزرو هتل در طبس به الی گشت مراجعه نمایید
چشمه مرتضی علی در یک نگاه
چشمه مرتضی علی در شرق شهرستان طبس واقع شده و یک مجموعه چشمه‌ای است که از چندین چشمه اصلی و فرعی تشکیل شده است. آنچه این مجموعه را به یک مکان منحصربه‌فرد تبدیل می‌کند، دمای متفاوت آب چشمه‌های آن است.
چشمه قنبر آب سرد تولید می‌کند، درحالی‌که چشمه مرتضی علی آب گرمی دارد. این تفاوت دما به علت شکستگی و فشار گسل در این منطقه است. آخرین چشمه این مجموعه، چشمه جعفری است که محل تلاقی دو چشمه قبلی است.
آب این سه چشمه به دلیل تفاوت در غلظت با هم ترکیب نمی‌شوند و در نتیجه، بخش‌هایی از رودخانه دارای دمای متفاوت هستند. این امر امکان حس کردن گرما و سرما به طور هم‌زمان فراهم می‌کند، که بسیار عجیب و منحصربه‌فرد است. این مجموعه چشمه‌ها، به دلیل تنوع دمایی آب و پدیده‌های جالب طبیعی و تاریخی، یکی از مقاصد گردشگری مهم در شرق طبس محسوب می‌شود.
دسترسی به چشمه مرتضی علی
چشمه مرتضی علی در ۳۰ کیلومتری شهر طبس استان خراسان جنوبی قرار گرفته است. طبس دارای فرودگاه است و بنابراین می‌توان با هواپیما هم به این شهر سفر کرد. برای دسترسی به چشمه، باید از طبس به سمت روستای خرو حرکت کرد و در دامنه کوه شتری این چشمه را پیدا کرد. می‌توانید تا پارکینگی در حدود دو کیلومتری روستای خرو که آغاز مسیر پیاده روی به چشمه است طی مسافت کنید. در نهایت پس از عبور از چند پله به مسیری در آب می‌رسید که بخش عمده آن از دل آب و تنگه میان‌کوه‌ها می‌گذرد و طول آن حدود پنج کیلومتر است.
جاذبه های چشمه مرتضی علی
چشمه مرتضی علی یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های طبیعی استان خراسان جنوبی است. این چشمه محلی دل‌انگیز را برای گردشگران و دوستداران طبیعت فراهم آورده است. زیبایی‌های بکر و چشم‌نواز این چشمه، در کنار مناظر تاریخی اطراف آن، تجربه‌ای لذت‌بخش را برای بازدیدکنندگان رقم می‌زنند.
پیاده روی و شنا
چشمه مرتضی علی در دل کوه‌های سنگی قرار گرفته و مسیر دسترسی به آن از میان صخره‌ها و دیواره‌های سنگی رسوبی آغاز می‌شود. این دیواره‌ها به سمت چشمه باریک‌تر شده و تبدیل به شکافی درون کوه می‌گردند.
نام‌گذاری این چشمه به مرتضی علی بر اساس اعتقاد عمومی مربوط به همین شکاف است که گفته می‌شود در زمان عبور امام علی از آنجا ایجاد شده است. دیواره‌های سنگی رسوبی این چشمه لایه به لایه شکل‌گرفته‌اند و منظره‌ای چشم‌نواز را به نمایش می‌گذارند.
عمق چشمه و دمای مطلوب آب، آن را برای آب‌تنی مناسب کرده و موردتوجه بسیاری از گردشگران قرار گرفته است. همچنین وجود مواد معدنی در آب چشمه، باعث شفابخشی آن شده و منجر به محبوبیت آن در میان گردشگران و افراد جویای درمان شده است.
گورهای زرتشتیان
این محوطه باستانی بسیار جالب و تاریخی است. سوراخ‌های منظم و مرتبط با همی در صخره‌های این منطقه دیده می‌شود که به حدود ۱۵۰۰ سال پیش و دوران ساسانیان تعلق دارند.
دو نظریه متفاوت در مورد کاربرد این سوراخ‌ها در منطقه چشمه مرتضی علی وجود دارد. برخی معتقدند که این محل قبرستان زرتشتیان بوده است. این نظریه براین‌اساس است که زرتشتیان در آن زمان، متوفیان خود را در صخره‌ها قرار می‌دادند. در مقابل، عده‌ای دیگر بر این باورند که این سوراخ‌ها محل زندگی و خانه‌های مردم در آن دوران بوده است.
باتوجه‌به اطلاعات محدود موجود، هنوز نمی‌توان به‌طورقطع کاربرد واقعی این سوراخ‌های عجیب را مشخص کرد. این محوطه باستانی نیازمند مطالعات و کاوش‌های بیشتر است تا بتوان به نتایج قطعی‌تری در مورد چگونگی استفاده از آن درگذشته دست‌یافت. یافته‌های باستان‌شناسی می‌توانند اطلاعات مهمی را درباره زندگی و فرهنگ مردم آن دوران به دست بیاورند.
دره سد نهرین
دره‌ای به نام دره سد نهرین در نزدیکی چشمه مرتضی علی واقع شده است. این دره تنگ و محصور است و طبیعت بکر و زیبایی دارد. بسیاری از گردشگران چشمه، به این دره هم سر می‌زنند.
دره سد نهرین به خاطر تنگ بودنش شباهت زیادی به تنگه واشی تهران دارد. با این تفاوت که طبیعت در آن بکرتر است. گردشگران بسیاری از دیدن این منظره زیبا لذت می‌برند و آن را یکی از بهترین تجربه‌های سفرشان می‌دانند. زیبایی‌های طبیعی این دره باعث جلب‌توجه بازدیدکنندگان می‌شود.
طاق شاه عباسی
طاق یا سد شاه عباسی، بنایی با ارتفاع تقریبی ۶۰ متر، در مسیر چشمه مرتضی علی واقع شده است. این طاق، قدیمی‌ترین سد قوسی شناخته شده در جهان محسوب می‌شود و بیش از ۷۰۰ سال قدمت دارد!
طاق شاه عباسی میان دو کوه ساخته شده است و معماران دوره صفوی توانسته اند با استفاده از آجر و سنگ، طاقی قوس مانند و مستحکم را بسازند. به دلیل عرض متغیر دره، معماران طاق را در قسمت بالا به‌صورت قوسی درآورده‌اند تا مقاومت بیشتری در برابر فشار آب داشته باشد. این طاق به‌خاطر تاج باریک سنگی‌اش، نازک‌ترین سد جهان شناخته می‌شود.
سنگ‌نگاره‌های حک شده بر بدنه طاق، نماد زایندگی و فراوانی آب هستند و مظهر دعای مردم برای بارش باران و فراوانی محسوب می‌شوند. این سنگ‌نگاره‌ها نشان می‌دهند که این بنا نه‌تنها به‌عنوان یک سد برای جمع‌آوری و ذخیره‌سازی آب طراحی شده بوده، بلکه همچنین مکانی مقدس و مرتبط با باورهای مذهبی و فرهنگی جامعه آن زمان بوده است.
طاق شاه‌عباسی، به‌عنوان یک شاهکار معماری و مهندسی، نه‌تنها در ایران بلکه در سراسر جهان شهرت دارد. این بنای باشکوه، نمونه‌ای برجسته از توانایی مهندسان و معماران ایرانی در طراحی و ساخت سازه‌های مقاوم در برابر فشار آب و شرایط محیطی سخت است. امروزه، این طاق تاریخی همچنان یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم منطقه محسوب می‌شود و موردتوجه بسیاری از مسافران و پژوهشگران قرار دارد.
بهترین زمان سفر به چشمه
چشمه مرتضی علی در منطقه‌ای کویری واقع شده است. به دلیل این موقعیت، بهترین فصل برای سفر به این مکان پاییز و اواخر زمستان است. در این فصول تجربه گردش در آب لذت بیشتری دارد. در بهار به دلیل بارندگی بیشتر، سیلاب‌ها ممکن است حرکت در مسیر را مشکل کنند. همچنین در تابستان با دمای بالا، احتمال ابتلا به گرمازدگی وجود دارد که ایمنی سفر را تهدید می‌کند. بنابراین مناسب ترین فرصت، پاییز و اواخر زمستان است تا بتوانید از جاذبه‌های طبیعی و درمانی این مکان به‌خوبی بهره‌مند شد.
جاذبه های دیدنی نزدیک به چشمه مرتضی علی
در نزدیکی چشمه مرتضی علی، چندین جاذبه دیدنی و طبیعی وجود دارد که چشم هر بازدیدکننده‌ای را به خود خواهد کشاند. این مناطق طبیعی و تاریخی، گردشگران را به سمت خود فرامی‌خوانند تا از زیبایی‌های بکر طبیعت و همچنین راز و رمزهای تاریخ لذت ببرند.
روستای خرو
در حدود دو کیلومتری چشمه مرتضی علی در استان خراسان جنوبی، روستای زیبای خرو واقع شده است. این روستا به دلیل داشتن طبیعتی بکر و کوهستانی، مقصد جذابی برای گردشگران محسوب می‌شود.
روستای خرو علاوه بر مناظر چشم نواز کوهستانی، از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی دیگری نیز برخوردار است. باغ‌های مرکبات و میوه‌های جنگلی که در این منطقه فراوان هستند، طعم و عطر بی‌نظیری را به محیط روستا داده‌اند. همچنین، در این روستا درختی کهن‌سال با بیش از هزار سال قدمت وجود دارد که به‌عنوان اثر ملی ثبت شده است.
علاوه بر جاذبه‌های طبیعی، روستای خرو دارای میراث فرهنگی و تاریخی نیز هست. قلعه‌ای باستانی متعلق به دوره صفویه در این روستا واقع شده که به عنوان اثر تاریخی ملی شناخته می‌شود. این قلعه همراه با درخت کهن‌سال، منظره‌ای بی‌نظیر را به وجود آورده‌اند که چشم هر بازدیدکننده‌ای را به خود خواهد کشاند.
مجموعه این جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، روستای خرو را به مقصدی جذاب در نزدیکی چشمه مرتضی علی برای علاقه مندان به طبیعت و میراث فرهنگی تبدیل کرده است. بازدید از این روستا می‌تواند تجربه‌ای لذت‌بخش و به‌یادماندنی را برای گردشگران رقم بزند.
روستای اصفهک
در روستای اصفهک در حدود ۷۰ کیلومتری چشمه مرتضی علی واقع شده است. در این روستا معماری سنتی خشتی و گلی به‌مرورزمان در کنار منظره‌های طبیعی زیبا پدیدار شده است. روستای اصفهک در زلزله ۱۳۷۵ به خوبی مقاومت کرده و سالم باقی مانده است.
آب و هوای مطبوع و خنک این روستا به همراه وجود یک رصدخانه کویری در آن، اصفهک را به مقصدی جذاب برای گردشگران تبدیل کرده است. پوشش گیاهی منحصر به فرد و چشم‌اندازهای طبیعی بی‌نظیر روستا، زیبایی‌های فراوانی را به همراه داشته و توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کند.
علاوه بر این، جاذبه‌های فرهنگی و معماری سنتی روستای اصفهک نیز موردتوجه گردشگران قرار گرفته است. این روستا به‌عنوان یکی از زیباترین مناطق روستایی کشور شناخته شده و به مقصدی محبوب برای طبیعت‌گردی تبدیل شده است.
کال جنی
کال جن، یک تنگه جذاب و چشم‌نواز در فاصله ۶۰ کیلومتری چشمه مرتضی علی و ۳۵ کیلومتری طبس، به عنوان یکی از مهم ترین مقاصد دره نوردی در ایران شناخته می شود. این مکان طبیعی فوق العاده، در قلب کویر بی نهایت واقع شده است و چشم اندازی بی نظیر را به بازدید کنندگان ارائه می دهد.
تنگه کال جن دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که آن را به مکانی بسیار جذاب و دیدنی تبدیل کرده است. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به نقاشی‌های روی صخره‌ها و دیواره‌های بلند، وجود دودکش‌ها و تنورهای مرموز، جریان رودخانه و حفره‌های عجیب درون صخره‌ها اشاره کرد. این ترکیب منحصربه‌فرد از عناصر طبیعی و آثار باستانی، چشم‌انداز شگفت‌انگیزی را به وجود آورده است.
به دلیل جذابیت‌های بی شمار این تنگه زیبا، کال جن به مقصد محبوبی برای علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی و دره نوردی تبدیل شده است. این مکان طبیعی، در قلب کویر قرار گرفته و چشم‌اندازی بدیع و فراموش‌نشدنی را به بازدیدکنندگان خود هدیه می‌دهد.
کویر حلوان
کویر حلوان یکی از مناطق دیدنی استان خراسان جنوبی است. این کویر در شمال شرقی استان و در فاصله ۹۰ کیلومتری شهر تاریخی طبس قرار دارد. حلوان یک کویر وسیع است که ریگزارهای گسترده ای آن را پوشانده است. این ریگزارها از شمال به سمت جنوب امتداد دارند. در بخش شرقی کویر می توان بلندترین تپه های آن را مشاهده کرد که تا افق می رسند. وسعت کویر و گستره وسیع ریگزارهای آن باعث شده است تا حلوان برای طبیعت دوستان و علاقه مندان به کویر جذاب باشد.
کلام آخر
چشمه مرتضی علی در شرق شهرستان طبس واقع شده و یکی از مشهورترین مکان‌های دیدنی این منطقه به شمار می‌رود. این مجموعه چشمه از کوه کش سیاه به سمت غرب جریان دارد و شامل چندین چشمه اصلی و فرعی است.
آنچه این مکان را منحصربه‌فرد کرده، وجود چشمه‌های آب گرم و سرد در کنار یکدیگر در یک دره است. این پدیده طبیعی در اندک مکان‌هایی دیده می‌شود و سبب شده تا چشمه مرتضی علی به یکی از مقاصد گردشگری محبوب طبس تبدیل شود.
عامل دیگر شهرت این مجموعه، خاصیت درمانی آب چشمه‌های آن است که گردشگران بسیاری را به این منطقه جذب کرده است. در انتهای این مسیر، بلندترین سد قوسی جهان واقع شده که به جذابیت این محل افزوده است. همچنین در دیواره‌های تنگه، قبرهای قدیمی مربوط به زرتشتی‌ها نیز دیده می‌شود که جنبه تاریخی و فرهنگی چشمه مرتضی علی را نمایان می‌سازد.
مطالب مرتبط