جوانی فرانسیسکو جملی کارری (۱۷۲۵-۱۶۵۱) جهانگرد و ماجراجوی ایتالیایی، از اولین افراد اروپایی بود که به دور دنیا سفر کرد. هدف سفر کارری تفریح بود. بسیاری معتقدند ژول ورن، کتاب دور دنیا در هشتاد روز را با الهام از او نوشته است.
بیوگرافی
جملی کارری در سال ۱۶۵۱ در تاوریانوا متولد شد و در سال ۱۷۲۵ در ناپل درگذشت. او در دانشگاه جوسوئیت ناپل مدرک دکترای حقوق گرفت و بعد از پایان درسش به سرعت وارد کار قضاوت شد. در سال ۱۶۸۵، او فرصت پیدا کرد که به دور اروپا (فرانسه، اسپانیا، آلمان و مجارستان) سفر کند. زمانی که در مجارستان بود، هنگام حمله ارتش ترک ها به بوداپست، زخمی شد.
در سال ۱۶۸۷ او به ناپل بازگشت و دوباره به کار قضاوت ادامه داد. او همچنین شروع به نوشتن دو کتاب به نام های «گزارش سفر به مجارستان» و «سفر به اروپا» کرد. این کتابها در سال های ۱۶۸۹ و ۱۶۹۳ منتشر شدند. در همین زمان بود که جملی از کار قضاوتش خسته شد. او به دلیل اینکه از طبقه اشرافی نبود، فرصت های زیادی را از دست داد. سرانجام او تصمیم گرفت به منظور سفر به دور دنیا، کار خود را ترک کند. حاصل این سفر ۵ ساله، شاهکار ۶ جلدی او به نام «سرتاسر دنیا» بود که در سال ۱۶۹۹ منتشر شد. جلد اول این کتاب درباره ترکیه و خاورمیانه، جلد دوم درباره ایران، جلد سوم درباره هندوستان، جلد چهارم درباره چین، جلد پنجم درباره فیلیپین و جلد ششم درباره مکزیک بود.
سفر به دور دنیا
کارری سفرش به دور دنیا را در سال ۱۶۹۳ با بازدید از مصر، قسطنطنیه و سرزمین مقدس شروع کرد. در آن زمان، مسیر خاورمیانه یکی از مسیرهای متداول برای سفر به دور دنیا بود، و او سعی کرد که از این مسیر عبور نکند.
کارری یک روش جالب برای تامین خرج سفرش ابداع کرد. او در هر مقصدی کالاهایی را می خرید که در مقصد بعدی اش ارزش زیادی داشت. برای مثال او در بندرعباس خرما و دیگر میوه های ایرانی را به صورت خشک یا سرکه شده خرید و به هندوستان برد.
بعد از عبور از ارمنستان و ایران، او از هند بازدید کرد و وارد چین شد. یسوعی ها (فرقه ای مذهبی وابسته به کلیسای کاتولیک) فکر کردند که چنین جهانگرد عجیبی باید جاسوس پاپ باشد. این سوء ظن برای او شانس به همراه داشت و توجه همه را به او جلب کرد و باعث شد او با امپراطور در پکن ملاقات، در جشن فانوس شرکت و توسط یک تور ویژه از دیوار بزرگ چین بازدید کند. او در کتاب سرتاسر دنیا در قسمت دیوار چین اینگونه می نویسد:
«تقریباً تمامی دیوار چین از آجر ساخته شده و با وجود قدمتی که دارد هنوز نو به نظر می رسد. حدود ۱۸۰۰ سال پیش حکومت وقت چین برای جلوگیری از حملات ملیت‌های شمالی، برجهایی برای خبر رسانی و قلعه‌های مرزی را برای حصول اطلاعات دشمن بر روی آن ایجاد کرد. در دوره حکمرانی سلسله‌های بهار و پاییز میان دوک‌های کشورهای جنگجو، جنگ برپا شد و کشورها با استفاده از کوه‌های مرزی به ساخت دیوار پرداختند تا سال ۲۲۱ قبل از میلاد، امپراتور چین، «شی هوان»، پس از به وحدت رساندن چین، دیوارهای دوک‌ها را به هم متصل کرد که به صورت دیوار بزرگ در مرزهای شمالی بر روی کوه‌ها در آمد. او می‌خواست با این کار از حملات دشمن به مراتع شمالی جلوگیری کند. این دیوار عظیم ترین و بزرگترین دیواری است که تا به حال در دنیا ساخته شده است.»
کارری با کشتی از ماکائو به فیلیپین رفت، او دو ماه در آنجا منتظر ماند تا کشتی مانیلا گالئون به مقصد آکاپولکو مکزیک حرکت کند. او سفر خود را در این کشتی که ۶ ماه طول کشید بسیار سخت توصیف کرده است: «غذاهای کشتی بسیار بد بود، هر از چند گاهی یک بیماری شایع می شد و طوفان های وحشتناکی در مسیر راه، ما را به خطر می انداخت». او در این سفر بار جیوه را به مکزیک برد و توانست با سود ۳۰۰ % آن را بفروشد.
در مکزیک او با یک دانشمند میهن پرست به نام دون کارلوس گونگورا دوست شد. گونگورا مسافران ایتالیایی را برای بازدید از سایت باستانی تئوتیئواکان به مکزیک می برد. او درباره رازهای ساخت این سایت و تقویم باستانی در مکزیک اطلاعات جالبی به کارری داد. کارری بازدید از هرم های تئوتیئواکان را یکی از جذاب ترین بخش های سفر خود توصیف کرده است.
بعد از ۵ سال سفر دور دنیا، کارری در کوبا، با ناوگان دریایی حمل بار اسپانیا همراه شد و به اروپا بازگشت.
اهمیت ادبی کتاب های کارری
هدف کتاب «سرتاسر دنیا» توصیف دقیق و صادقانه کشورهای بازدید شده می باشد و ژوزف آنتونیو گوئریری در مقدمه این کتاب، بر این موضوع تاکید کرده است. او تفاوت سفر واقعی و سفر خیالی را بیان کرده و اشاره کرده است که سفرنامه کارری و تجارب او بسیار قابل اعتماد است. او سفرنامه هایی که به خیال پردازی می پردازند و از واقعیت دور می شود را نقد کرده است.
مدت زیادی اساتید و متخصصان، سفر ماجراجویانه کارری را اصیل نمی دانستند. اما گذر زمان، صادقانه بودن آن را ثابت کرد. آنها فهمیدند که او اسناد تاریخی مهمی را برای نوشتن جزئیات سفر خود جمع آوری و ثبت کرده است. جلد ششم کتاب «سرتاسر دنیا» که فقط مکزیک را پوشش می دهد، شامل جمع آوری اطلاعاتی از دست نوشته های قدیمی مکزیک می باشد که او از گونگورا گرفته بود، همچنین عکس های زیادی از جنگجویان آزتک در این دست نوشته ها و کتاب ها وجود داشت. کارری در مکزیک فرصت پیدا کرد که با دقت به مطالعه اهرام بپردازد. او درنهایت به این نتیجه رسید که مصریان باستان و سرخ پوستان، هر دو از ساکنین جزیره افسانه ای آتلانتیس در اقیانوس اطلس بوده اند. گونگورا به دلیل کمبود منابع مالی، قادر نبود یافته هایش درباره مکزیک باستان را منتشر کند، بنابراین از طریق کتاب کارری توانست ایده ها و تصاویری که از مکزیک باستان جمع آوری کرده بود را منتشر کند.
منبع: en.wikipedia.org