عظیم‌ترین شهر چوبی جهان، یادگار تاریخی اسرار‌آمیز

نام چین برای گردشگرانی که به این کشور علاقه دارند، علاوه بر دیوار بزرگ با یک اسم دیگر همراه است: شهر ممنوعه.

این شهر شامل منطقه‌ای وسیعی با دیوارهای قرمز رنگ و سقفهای دو جداره زردرنگ است که در دل پایتخت این کشور واقع شده است. در ادامه با الی گشت همراه باشید.

مطالب مرتبط:
کمی آشنایی با نژاد و انسان های نخستین چینی
تمدن ها و حکومت های چینی

این شهر همان طور که مشخص است شهر کوچکی در مقیاس شهرسازی امروز است. اما خصوصیت های منحصر به فرد آن از این شهر یک نمونه تاریخی ساخته است. این شهر ۹۶۱ متر طول و ۷۵۳ متر عرض دارد و بیش از ۹۰ مجموعه کاخ را در خود دارد. این کاخ ها در واقع شامل تعداد ۹۸ ساختمان می شوند که در اطراف آن خندقی برای تامین امنیت شهرندان به عرض ۵۲ متر کنده شده است.

یک مرکز سیاسی مهم

حقیقت این است که شهر ممنوعه بالغ بر پانصد سال است که به عنون مرکز سیاسی و تشریفاتی چین عمل می کند و از زمانی ساخته شدن در سال ۱۴۲۰ محل استقرار بیش از ۲۴ امپراتور بوده است که به همراه خانواده های خود در این شهر اقامت داشته‌است.

سلسله های مختلفی از امپراتور های چین با تمام خدم و حشم خود در این شهر گذران کرده‌اند. اما در نهایت در سال ۱۹۲۵ این شهر از حالت کاربری خارج شده و به یک کاخ موزه تبدیل شد.

حالا این شهر عجیب برای گردشگران خارجی که از چین بازدید می‌کنند یک جاذبه انحصاری است. این شهر یکی از پر بازدیدترین مکانهای فرهنگی و تاریخی چین و همچنین پربازدیدترین موزه جمهوری خلق چین به حساب می‌آید و هر روز قریب به پذیرای ۱۸ هزار نفر از آن بازدید به عمل می‌آورند.

 معماری، طراحی و ساخت

انگیزه ساخت این شهر به کودتایی با نام دِتات باز می گردد که که توسط زو دی، پسر چهارم بنیانگذار سلسله مینگ، ژو یوآن ژانگ برنامه‌ریزی و انجام شد. او به دنبال این کودتا در سال ۱۴۰۲ به امپراتور چنگزو بدل شد و برای تثبیت قدرت خود، پایتخت و ارتش را از نانجینگ در جنوب شرقی چین به پکن منتقل کرد و مشغول به ساخت قلب امپراتوری خود شد که شهر ممنوعه نام گرفت.

در تحولات بعدی نیز شهر ممنوعه اعتبار خود را حفظ کرد. برای مثال روی کارآمدن سلسله چینگ در سال ۱۶۴۴ باعث تزلزل پایه‌های اقتدار شهر ممنوعه نشد و خانواده سلطنتی مانچو نیز این شهر را به عنوان مقر فرمانروایی و زندگی خود انتخاب کردند.

شهر ممنوعه از زمان پیداش تا به امروز تغییر چندانی نکرده است. اما در قرن بیست و یکم مورد بازسازی و ساخت و سازهای جزئی قرار گرفت. از آنجایی که این شهر، شهری مسکونی، تشریفاتی و آیینی بود، در طراحی آن از نظم ایده ‌آل کیهانی برابر با باورهای کنفوسیوس استفاده شده است

شاید این تعلیمات بود که به مدت طولانی و در طول قرون و اعصار مردم چین را متحد نگاه داشته است. در طراحی شهر ممنوعه دقت لازم به عمل آمده است تا تمام فعالیت‌ها در محدوده شهر به تناسب نقشهای اجتماعی و خانوادگی ساکنین شهر هدایت شود.

فعالیت‌های مختلف مانند مراسم مربوط به امپراتور یا مراسم مربوط به روند زندگی به تناسب و در محل خود در فضاها و کاخ های این شهر انجام می‌شده است. مراسمی که عموما از پیچیدگیهای خاصی بهره مند بودند. البته در این شهر علاوه بر اعضای اصلی خانوده سلطنتی دیگران هم زندگی می‌کردند که بنا به موقعیت خود در شهر جانمایی شده بودند. تا جایی که حتی این سلسله مراتب را در سبک معماری این شهر هم می‌شود ملاحظه کرد. ساختمان ها براساس متن رساله‌هایی در روش معماری و یا استانداردهای ساختمان دولتی که متنی متعلق به قرن یازدهم و درباره انواع سبکهای معماری براساس طبقه های مختلف در ساختار اجتماعی چین است، ساخته شده اند.

زندگی خصوصی و اجتماعی در شهر ممنوعه

محدوده زندگی اجتماعی و خصوصی در شهر ممنوعه کاملا از همدیگر جدا شده بود به طوری که صحن خارجی منطقه انجام امور حکومتی محسوب می شد که فقط مردها به آن دسترسی داشتند. این بخش شامل تالارهای پذیرایی رسمی امپراتور، اماکن مذهبی و حکومتی و دروازه مرید ها می شود که در منتهی الیه جنوبی محور مرکزی این بخش واقع شده است و ورودی اصلی آن به شمار می‌رود.

پس از عبور از دروازه مریدین بازدید کنندگان وارد حیاطی وسیع با سنگ فرشی از سنگ مرمر سفید می شوند که در مقابل تالار عالی توازن Taihedian واقع شده است.

از دوره سلسله مینگ به این سو رسم بر این بوده است که مردها از حوالی ساعت سه صبح در برابر دروازه فوق گرد هم آمده و در انتظار می ماندند که ساعت پنج صبح این دروازه باز شود و مشمول پذیرش امپراتور شوند.

صحن داخلی، صحنی خانوادگی بود که به خانواده سلطنتی تعلق داشت. این صحن شامل کاخ هایی می شد که در شمال شهر ممنوعه واقع شده بود. سه تا از مهم ترین کاخ های که با محورهای اصلی شهر هم تراز هستند شامل اقامتگاه امپراتور با عنوان کاخ خلوص آسمانی Qianqinggong در شمال محوطه و دیگر اقامتگاه امپراتور در جنوب این منطقه با عنوان کاخ آرامش زمینی Kunninggong می باشد. دیگر بنای مهم این صحن، تالار پیوند زمین و آسمان Jiaotaidian است که ساختمانی کوچک و مربع شکل در میان این کاخهای سه گانه است که برای انجام ازدواج های سلطنتی و مراسم های خانوادگی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

با وجود اینکه کاخ، خلوص آسمانی کاخ اصلی و نماد جایگاه برتر امپراتور محسوب می شده است برای انجام مراسم های کوچک و خانوادگی بسیار بزرگ بوده است. بنابراین در اوایل قرن هجدهم، یانگ ژانگ امپراتور سلسله چینگ اقامت گاه خود را به تالار تزکیه روح Yangxindian در غرب محور اصلی منتقل کرد و کاخ خلوص آسمانی به مکانی برای اجرای مراسم های بزرگ تبدیل شد. امپراتورهای بعدی نیز از تالار تزکیه روح به عنوان اقامتگاه خود استفاده کردند.

اقامتگاه های همسران امپراتور در مجاورت سه کاخ بزرگ صحن داخلی قرار داشتند. هر سمت شامل شش مجموعه کاخ مشابه و محصور می شود که در مجموع هشت شکل سه خطی را تشکیل می دادند که در فلسفه چین نماد مادر و زمین و استعاره از الگوی زن ایده آل است که ساکنین این کاخ ها باید از آن تبعیت می کردند. البته این تقارن فلسفه و معماری با روی کار آمدن یکی از ملکه های بعدی که کاخ بهار ابدی و کاخ زیبایی تمام را در غرب کاخ در تولد ۴۰ و ۵۰ سالگی خود بنا کرد، تغییر کرد. این رویداد در سال های ۱۸۷۴ و ۱۸۸۴ به وقوع پیوست.

ساخت این کاخ ها باعث تغییر طرح اصلی شش مجموعه کاخ به چهار عدد شد و با از میان برداشتن شکل سمبلیک و فلسفی این کاخ ها نمادی از افول اقتدار مردسالارانه فرهنگ چینی در آن زمان بود.

تالار آسمان و زمین بخش های شرقی و غربی صحن داخلی به امپراتور و ملکه بازنشسته اختصاص داده شدند. امپراتور چیانلانگ ۹۶-۱۷۳۵ بنای بازنشستگی خود با عنوان تالار طول عمر لذت بخش در شمال شرقی شهر ممنوعه ساخت. این بنا آخرین سازه مهم این شهر سلطنتی بود.

با گذشت سالها از غیر کاربردی شدن این شهر، شهر ممنوعه همچنان به تغییر ساختار خود ادامه می دهد. چرا که این روزها این شهر به منزله یک موزه مدرن و مکانی باستانی شناخته می شود و به این ترتیب نوعی توازن در ساختار حفظ شده آن از جمله بناهای تاریخی و محوطه های بازسازی شده‌اش ایجاد شده است.