کاخ آپادانای شوش یکی از باشکوه‌ترین و زیباترین بناهای باستانی به‌جامانده از دوران هخامنشیان است که به دستور داریوش کبیر بنا شده است. این کاخ نه‌تنها برای شوش، بلکه برای کل ایران اهمیت بسیاری داشته و اهمیت تاریخی آن هم به‌قدری است که بخش‌هایی از آن در موزه‌های خارج از کشور نگهداری می‌شود. این کاخ بعد از کاخ تخت‌جمشید، بزرگ‌ترین کاخ آپادانای ایران محسوب می‌شود. اگر دوست دارید تا با کاخ آپادانای شوش بیشتر آشنا شوید، ادامه این مطلب از مجله گردشگری الی گشت را به‌هیچ‌عنوان از دست ندهید. در ادامه این مطلب قصد داریم تا کاخ آپادانای شوش، کاخ زمستانی پادشاهان هخامنشی را به‌صورت کامل به شما معرفی کنیم.
تاریخچه کاخ آپادانای شوش
اگر بخواهیم نگاهی به تاریخچه کاخ آپادانای شوش بی اندازیم، باید به سال‌های ۵۱۵ تا ۵۲۱ قبل از میلاد باز گردیم. در این سال‌ها و در دوران حکومت هخامنشیان بود که داریوش بزرگ دستور داد کاخ آپادانا بر روی بقایای عیلامیان بنا شود. پس از اتمام ساخت این کاخ، داریوش بزرگ و پادشاه‌های هخامنشی بعد از او به‌عنوان کاخ زمستانی از آن استفاده می‌کردند. آپادانای شوش بعد از آپادانای تخت‌جمشید، به‌عنوان بزرگ‌ترین آپادانای تاریخ ایران شناخته می‌شود.
کاخ زمستانی
این کاخ تا زمان اردشیر اول، نوه داریوش بزرگ به عنوان کاخ زمستانی استفاده می شد. در دوران حکومت اردشیر بود که بخش های بزرگی از این کاخ طعمه آتش شدند و در آتش سوختند. اردشیر دوم پس از به حکومت رسیدن، دستور داد که بخش‌های سوخته کاخ مرمت و بازسازی شوند. اردشیر دوم آپادانای شوش را به شکوه اولیه خود باز گرداند، اما در سال‌های ۳۲۳ تا ۳۳۶ بود که اسکندر مقدونی به ایران حمله کرد. متأسفانه یکی از بناهایی که با حمله اسکندر با خاک یکسان شد، آپادانای شوش بود.
داستان سنگ آپادانای شوش!
کاخ شوش برای مدت‌ها از دیده مردم محو شد و اثری از آن باقی نمانده بود. تا این که یک خاخام هنگام سفر به شوش برای زیارت مزار دانیال نبی، یک سنگ بزرگ و عجیب را پیدا می‌کند. بعد از مدتی جست‌وجو و تحقیق بر روی این سنگ، مشخص می‌شود که این سنگ مربوط به آپادانای بزرگ شوش است. آوازه پیدا شدن آپادانای شوش کم‌کم به کل دنیا رسید و در سال ۱۸۴۹ بود که باستان‌شناسان فرانسوی برای مطالعه بر روی این کاخ به ایران آمدند.
ارزش تاریخی کاخ آپادانای شوش به‌قدری بود که حتی در کتب مقدسی مانند تورات هم از آن نام‌برده‌شده بود. متأسفانه زمانی که کاوشگران فرانسوی برای مطالعه به ایران آمدند، بسیاری از ستون‌ها و بقایای کاخ آپادانا که از دل زمین بیرون کشیده بودند را به فرانسه برده و در موزه لوور به نمایش گذاشتند. با وجود این که بسیاری از بخش‌های کاخ آپادانای شوش توسط کاوشگران فرانسوی به سرقت رفت، این کاخ همچنان یکی از مهم‌ترین بناهای باستانی ایران بوده و در سال ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملی ایران با کد ۳۹۸۱ به ثبت رسید.
گفته های ژان دیولافوا درباره کاخ آپادانای شوش
همان‌طور که گفتیم، قراردادی با فرانسوی‌ها برای کاوش در شوش و پیداکردن کاخ آپادانای شوش بسته شد. اما در این میان، فرانسوی‌ها بسیاری از آثار پیدا شده از جمله کتیبه داریوش را به سرقت برده و به موزه لوور انتقال دادند. ژان دیولافوا سرپرست کاوشگران در گفته‌های خود درباره این سفر می‌گوید که روزی مجسمه گاو سنگی بزرگ آپادانا را پیدا کردند. مجسمه به‌قدری عظیم و سنگین بود که نمی‌توانست آن را به فرانسه انتقال بدهد. به همین دلیل هم از شدت خشم تصمیم گرفت تا مجسمه را با پتک خردکرده و اثری از آن در ایران باقی نگذارد.
معماری کاخ آپادانای شوش
کاخ آپادانای شوش که دومین آپادانای بزرگ ایران بعد از تخت‌جمشید شناخته می‌شود، شباهت بسیار زیادی به کاخ تخت‌جمشید دارد. آجرهای لعاب‌دار زیبایی این بنا را تشکیل داده و برای تزئین کاخ از نمادهای مقدس هخامنشیان مانند گل نیلوفر، شیر و گاو بالدار استفاده می‌شده است.
معماری کل کاخ به صورتی ساخته شده است که در کل ۶ حیاط داخلی برای تهویه هوا و روشن‌کردن فضای اتاق‌ها داشته است. در تمامی ۱۱۰ اتاق و تالاری که از کاخ آپادانای شوش تا به امروز پیدا شده است، می‌تواند ستون‌های بلند و زیبایی را مشاهده کرد. بیشترین تعداد ستون را تالار اصلی کاخ آپادانا داشته که در آن ۳۶ ستون حدوداً ۲۰ متری پیدا شده است.
حیاط نظامی
یک حیاط نظامی در این تالار دیده می‌شود که در دیوارهای آن سوراخ‌های مدوری وجود دارد. به گفته برخی از منابع و باستان‌شناسان، این سوراخ‌ها محل نصب پرچم بودند و سربازان هخامنشی در این بخش از کاخ تجمع می‌کردند.
بخش های مختلف کاخ
معماری ساخت کاخ آپادانا معماری اورارتویی است. یعنی خشت‌ها و سنگ‌های کاخ به‌صورت خشک‌روی هم گذاشته و هیچ ملاتی در ساخت آن‌ها استفاده نشده است بلکه از بست‌های سربی برای اتصال این بخش‌ها به یکدیگر استفاده کرده‌اند. در بین تالارهایی که در کاخ آپادانای شوش پیدا کرده‌اند، می‌توان بخش‌هایی مانند اتاق، حرم‌سرا، دروازه، کاخ پذیرایی و سایر اتاق‌های مختلف را مشاهده کرد.
تزئین کاخ
رنگ آجر یا خشت بیشتر بخش‌هایی که کاخ آپادانی شوش را تشکیل داده‌اند قرمز اخرایی است. در ساخت این کاخ از آجر لعاب دار یا پیتورسک استفاده شده و همان‌طور که اشاره کردیم، طرح‌ها و سمبل‌های مهم هخامنشیان برای تزئین کاخ استفاده شده است. از لوتوس یا گل نیلوفر به عنوان نماد پاکی و نجابت، شیر به عنوان نماد ارتش هخامنشی و گاو بالدار به عنوان نماد خدای محافظ به کار رفته است. با وجود این که امروزه اثری از این مجسمه‌ها نیست، اما باستان‌شناسان باور دارند که یک مجسمه از داریوش و یک مجسمه از خشایارشاه هم در دو طرف دروازه خروجی کاخ قرار داشته است.
کاخ آپادانای شوش بر روی یک سکو
در آخر باید گفت یکی از موضوعاتی که معماری کاخ آپادانای شوش را نسبت به سایر بناهای باستانی به‌جای‌مانده شگفت‌انگیزتر می‌کند، ساخت این کاخ بر روی یک سکو است. این سکو یک سکوی ۱۰ هکتاری عظیم است که با توجه به دوران ساخت آن، مسطح کردن آن یک کار بسیار دشوار بوده و به همین دلیل هم از شاهکارهای معماری دوران هخامنشیان به حساب می آید.
کتیبه‌های زیادی را می‌توان در کاخ آپادانای شوش مشاهده کرد که یکی از این کتیبه‌ها، کتیبه بنای آپادانای شوش بوده است. باتوجه‌به اطلاعات این کتیبه، امکان ساخت ستون‌های عظیم این کاخ در شوش وجود نداشت. به همین دلیل آن‌ها را در یک شهر دیگر به نام ابیرادوش می‌ساختند و سپس به شوش منتقل می‌کردند. به گفته باستان‌شناسان و مورخان، احتمالاً ابیرادوش نام قدیمی استان ایلام بوده است یا این که یک منطقه در این استان بوده است. اما همچنان راز انتقال ستون‌ها و مجسمه‌هایی با آن عظمت به شوش برای تاریخ‌دانان مشخص نیست. بسیاری می‌گویند که این ستون‌ها از طریق آب به شوش انتقال‌یافته‌اند.
کاخ آپادانای شوش کجاست؟
کاخ آپادانای شوش در استان خوزستان و شهر شوش قرار دارد. برای رسیدن به کاخ آپادانای شوش در نزدیکی قلعه شوش می‌توانید از خودروی شخصی یا سیستم حمل‌ونقل عمومی استفاده کنید. در اطراف کاخ پارکینگ‌های متعددی وجود داشته که می‌توانید خودروهای خود را در آن‌ها پارک کرده و سپس برای بازدید از کاخ آپادانا بروید.
آدرس: ایران، استان خوزستان، شهر شوش، کنار قلعه شوش
کتیبه داریوش در کاخ آپادانای شوش
یکی از ارزشمندترین کتیبه‌هایی که در کاخ آپادانای شوش پیدا شده است و درباره بنای این کاخ صحبت می‌کند، کتیبه داریوش است. طبق چیزی که در این کتیبه نوشته شده است، اردشیر دوم توضیح می‌دهد که جد او داریوش این بنا را ساخته و در دوران حکومت پدرش اردشیر اول این بنا آتش‌گرفته است. اکنون در این کتیبه به خواست دو فرشته یا اهورامزدا به نام‌های آناهیتا و میترا، دستور به بازسازی و مرمت این بنا داده است. این کتیبه ارزشمند یکی از آثاری بود که فرانسوی‌ها از ایران خارج کردند و امروزه آن را می‌توان در موزه لوور فرانسه مشاهده کرد.
بهترین زمان بازدید از کاخ آپادانای شوش
استان خوزستان یکی از مناطق گرمسیری کشور بوده و در نتیجه شهر شوش هم در فصل‌های گرم سال، درجه حرارت بسیار بالایی خواهد داشت. تحمل گرمای شوش مخصوصاً برای افرادی که از شهرهای متعادل یا سردسیر سفر کرده باشند بسیار دشوار است. بنابراین توصیه می شود که برای بازدید از کاخ آپادانای شوش و سفر به این شهر، حتماً فصل‌های سرد سال مانند اواخر پاییز یا زمستان را انتخاب کنید.
کاخ آپادانای شوش در تمامی روزهای هفته باز بوده و می‌توان از آن بازدید کرد.
ساعات فعالیت: همه روزها غیر از یکشنبه از ساعت ۰۸:۰۰ صبح تا ۱۷:۰۰ عصر، یکشنبه‌ها از ساعت ۰۸:۱۵ صبح تا ۱۶:۰۰ عصر
هزینه ورودی: ۵ هزار تومان برای ایرانیان، ۵۰ هزار تومان برای گردشگران خارجی
سایر مکان های گردشگری نزدیک به کاخ آپادانای شوش
در اطراف و نزدیکی کاخ آپادانای شوش می‌توان جاذبه‌های گردشگری دیگری را هم مشاهده کرد. شما می‌توانید به راحتی و در کمترین زمان، پس از بازدید از این آپادانا، به این مکان‌ها هم بروید. برخی از مهم‌ترین مکان‌های گردشگری نزدیک به کاخ آپادانای شوش شامل آرامگاه دانیال نبی، چغازنبیل، قلعه شوش و بسیاری جاذبه‌های دیدنی دیگر می‌شوند.
اقامتگاه های نزدیک به کاخ آپادانای شوش
در شوش می‌توانید اقامتگاه‌های مختلفی را متناسب با شرایط و بودجه خود انتخاب کنید. برخی از این اقامتگاه‌ها شامل خانه‌های محلی، بوم‌گردی‌ها و دورانتاش‌ها می‌شوند. اما اگر ترجیح می‌دهید تا در اقامتگاه‌ها و هتل‌های لوکس‌تری اقامت داشته باشید هم می‌توانید از بین بهترین هتل‌های شوش یکی را انتخاب کنید. برخی از بهترین هتل‌های شوش در نزدیکی کاخ آپادانا شامل هتل آپادانا، هتل امیران و بسیاری هتل‌های دیگر می‌شوند. برای رزرو هتل در شوش با کارشناسان ما در تماس باشید.
آشنایی با جاذبه های گردشگری ایران با الی گشت
در این مطلب به استان خوزستان سفر کردیم و با یکی از مهم‌ترین آثار به‌جای‌مانده از دوران هخامنشیان، کاخ آپادانای شوش آشنا شدیم. طبق اطلاعاتی که در کتیبه داریوش و سایر کتیبه‌های پیدا شده در این مکان به‌دست‌آمده است، داریوش کبیر دستور ساخت این آپادانا بر روی باقی‌مانده‌های عیلامیان را داده است. این کاخ با حمله اسکندر مقدونی با خاک یکسان شد و در سال ۱۳۱۱ با حفاری‌های مختلف بالاخره بقایای آن و ستون‌های آن از زیر زمین کشف شد.
متأسفانه گروه کاوشگران فرانسوی که مسئول این پروژه بودند بسیاری از ستون‌ها و کتیبه‌های مهم کشف شده در این مکان از جمله کتیبه کوروش را دزدیده و به موزه لوور بردند. اما همچنان امروزه این کاخ یکی از مهم‌ترین میراث ملی ایران محسوب شده و گردشگران داخلی و خارجی زیادی برای بازدید از آن به شوش می‌آیند. اگر دوست دارید تا با جاذبه‌های گردشگری تاریخی و طبیعی دیگری در استان خوزستان آشنا شوید، سایر مطالب الی گشت را به‌هیچ‌عنوان از دست ندهید. از همراهی شما تا پایان یک مطلب دیگر سپاس گزاریم.
سؤالات متداول
کاخ آپادانای شوش کجاست؟
کاخ آپادانای شوش در استان خوزستان، شهرستان شوش و در مجاورت قلعه شوش قرار گرفته است.
کاخ آپادانای شوش مربوط به کدام دوران است؟
کاخ آپادانای شوش یکی از بناهای باستانی به‌جای‌مانده از دوران هخامنشیان است و معماری آن شبیه به تخت‌جمشید است.
بهترین زمان بازدید از کاخ آپادانای شوش چه زمانی است؟
بهترین زمان بازدید از کاخ آپادانای شوش در فصل‌های سرد سال مانند پاییز و زمستان است.
کاخ آپادانای شوش را چه کسی ساخته است؟
کاخ آپادانای شوش به دستور داریوش کبیر ساخته شد و پس از آتش‌سوزی به دستور اردشیر دوم، نوه داریوش، بازسازی شد.
علت ویرانی کاخ آپادانای شوش چیست؟
با حمله اسکندر مقدونی به ایران، یکی از بناهایی که به‌طورکلی ویران شد و از بین رفت، کاخ آپادانای شوش بود.
مطالب مرتبط: سازهای آبی شوشتر با مهندسی هزاران ساله موزه هفت تپه، تماشای آثار باستانی در خوزستان