شیراز با باغ‌های سرسبز و آثار تاریخی برجای مانده از دوران باشکوه امپراتوری هخامنشی و یزد با خانه‌های خشتی و بادگیرهای متمایز خود از بهترین مقصدهای گردشگری ایران هستند. هر کدام از این شهرها جاذبه‌های فراوانی برای بازدید دارند. اگر قصد سفر دارید اما نمی‌دانید بین شیراز یا یزد کدام را انتخاب کنید با الی گشت همراه باشید تا در این مقاله شما را راهنمایی کنیم.
مقایسه موقعیت جغرافیایی و آب و هوای شیراز و یزد
شیراز در ارتفاع ۱۴۸۶ متری از سطح دریا و در منطقه‌ی کوهستانی زاگرس قرار دارد. این شهر توسط یک رشته‌کوه مرتفع احاطه شده است و این امر باعث شده شهر شیراز آب و هوای خنک و معتدلی داشته باشد. میانگین دمای این شهر در گرم‌ترین ماه سال یعنی تیر ۳۰ درجه و در سردترین ماه سال یعنی دی، ۵ درجه سانتی‌گراد است. همچنین میانگین دمای شیراز در فروردین ۱۷ درجه و در مهر ۲۰ درجه سانتی‌گرد است.
یزد در مرکز ایران و در ارتفاع ۱۲۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و به کویرهای رمل مانند کاراکال و کویر زین اردکان منتهی می‌شود. این شهر دارای آب و هوای گرم و خشک بوده و در طول سال متوسط بارندگی در آن بین ۵ تا ۳۵۰ میلی‌متر است. حداکثر دمای یزد در فصل‌های گرم سال ۴۵ درجه سانتی‌گراد و حداقل دما در روزهای سرد سال ۲۰ درجه سانتی‌گراد است. در این شهر نوسان درجه‌ی هوا در زمستان و تابستان و شب و روز بسیار زیاد است.
با این توضیحات می‌توان به این نتیجه رسید که هوای شیراز خنک‌تر و معتدل‌تر از یزد است. هوای یزد در طول فصل پاییز و زمستان خنک اما خشک است. همچنین در فصل تابستان این شهر شدت گرمای بیشتری را تجربه می‌کند.
بهترین زمان برای سفر به شیراز از نظر آب و هوا فصل بهار به ویژه فروردین تا اواخر اردیبهشت است. در این بازه‌ی زمانی زیبایی شیراز صدچندان می‌شود و می‌توانید لحظات بسیار لذت‌بخشی را در باغ‌های تاریخی، کاخ‌های باستانی و کوچه‌های سرسبز شیراز سپری کنید.
اما بهترین زمان برای سفر به یزد از نظر آب و هوا فصل پاییز، اسفند ماه و دو ماه اول بهار یعنی فروردین و اردیبهشت است. در این بازه‌ی زمانی در شهر یزد از نظر گرما یا سرمای هوا اذیت نمی‌شوید.
مقایسه تاریخچه شیراز و یزد
شیراز و یزد هر دو از شهرهای تاریخی کشورمان محسوب می‌شوند. نام شیراز نخستین بار بر روی لوح‌های گلی ایلامی با قدمت ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد ذکر شده و از شیراز با نام «تیرازیس» یاد شده است. همچنین می‌توان نام تیرازیس را بر روی سفال‌های ساسانی مربوط به سده دوم پیش از میلاد مشاهده کرد.
شیراز در دوران امپراتوری هخامنشیان و زمان داریوش زیر سایه پارسه قرار داشت و پس از حمله اسکندر مقدونی بخشی از شهر استخر بود. در دوره ساسانی این شهر بخشی از اردشیر خوره و فیروزآباد محسوب می‌شد. پس از تصرف شیراز به دست مسلمانان، این شهر به پایگاه و مقر اداری و نظامی فرمانداران عرب تبدیل شد.
در سده چهارم و پنجم هجری قمری، سلسله آل بویه فارس را به پایتختی برگزیدند و مساجد، کتابخانه‌ها و قصرهای زیادی در شیراز ساختند. همچنین در این دوره کانال آب رسانی از رودخانه کر به داخل شهر بنا گردید.
در دوره اتابکان فارس شهر شیراز بیشتر از قبل شکوفا شد. در زمان حمله مغول‌ها حکمرانان سلغری شیراز رضایت دادند به مغول‌ها مالیات پرداخت کنند و به همین علت این شهر از تخریب در امان ماند. در دوره صفویه، افشاریان، زندیه و قاجار شیراز شاهد اتفاقات زیادی بود. در دوران معاصر این شهر بیشتر از قبل به شکوفایی رسید. در حال حاضر شیراز به یکی از جذاب‌ترین قطب‌های گردشگری کشورمان تبدیل شده است.
یزد یکی دیگر از شهرهای باستانی ایران است که در گذشته با نام‌های «یزش» به معنای ستایش و نیایش و «کثه» به معنای شهر کوچک شناخته می‌شد. آثار متعددی از بخش‌های مختلف این شهر مربوط به دوره عیلامی به دست آمده که نشان‌دهنده‌ی قدمت طولانی یزد هستند. این شهر در زمان مادها در مسیر شاهراه‌های باستانی قرار داشت.
بعضی از باستان‌شناسان تأسیس یزد را به امپراتوری ساسانی و یزدگرد اول نسبت می‌دهند و نام یزد را برگرفته از واژه «یزش» ذکر می‌کنند. برخی دیگر معتقدند این شهر توسط بهرام گور ساخته شده است. در نهایت این شهر در زمان اتابکان یزد و در سده هشتم هجری به اوج شکوفایی رسید.
در زمان حمله چنگیزخان، سلطان قطب‌الدین عشقی، حاکم یزد با مغول‌ها سازش کرد و به همین علت یزد هم مانند شیراز از تخریب در امان ماند. در دوران صفویان یزد به عنوان یکی از مهمترین شهرهای تجاری ایران شناخته می‌شد.
در دوران افشاریه این شهر رونق یافت و آثار و بناهای فراوانی مانند باغ دولت آباد، میدان و مدرسه خان، بازار خان، بازار قیصریه و باغ ناصریه در آن ساخته شدند. در زمان قاجار و همچنین در دوران معاصر این شهر بیشتر از قبل مورد توجه قرار گرفت.
در حال حاضر یزد به عنوان نخستین شهر خشت خام جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است و بافت تاریخی این شهر از مهمترین آثار ملی کشورمان محسوب می‌شود.
مقایسه شیراز و یزد از لحاظ آثار باستانی
اگر چه شیراز و یزد قدمتی طولانی دارند اما در صورتی که علاقه‌مند هستید آثار باستانی مربوط به دوران هخامنشیان، ساسانیان، اشکانیان و دوره‌های بعد را ببینید بهتر است به شیراز سفر کنید. در اطراف این شهر سازه‌های باشکوهی از دوران هخامنشیان مانند تخت جمشید، پاسارگاد و نقش رستم بر جای مانده‌اند که بازدید از آن‌ها برای هر فرد ایرانی واجب است.
باغ‌های زیبا و دیگر آثار تاریخی شیراز از جمله باغ ارم، حافظیه، مسجد وکیل، بازار وکیل، باغ نارنجستان قوام، مسجد جامع عتیق، حمام وکیل، عمارت شاپوری، مسجد نصیرالملک، ارگ کریم خان، باغ عفیف آباد، باغ جهان نما، باغ دلگشا و سعدیه جاذبه‌های تاریخی دیگری هستند که در دوره‌های بعد در شیراز ساخته شده‌اند.
همچنین اگر اهل شعر و ادبیات هستید و تابه‌حال به شیراز سفر نکرده‌اید حتماً باید بازدید از این شهر را در برنامه‌هایتان سفرتان قرار دهید. شیراز زادگاه دو تن از بزرگ‌ترین شاعران ایرانی یعنی سعدی و حافظ است. در حال حاضر آرامگاه این دو شاعر بزرگ از مهمترین جاذبه‌های شیراز محسوب می‌شوند و در طول سال پذیرای علاقه‌مندان زیادی هستند.
یزد آثار تاریخی و باستانی با قدمت دوران هخامنشیان کم‌تری دارد اما می‌توانید بناهای مربوط به دوران ساسانیان را در این شهر مشاهده کنید. یکی از برجسته‌ترین بناهای باستانی بر جای مانده از دوران ساسانیان در یزد، قلعه سریزد نخستین بانک جهانی است که در ۲۰ کیلومتری این شهر قرار دارد.
از دیگر آثار مربوط به دوران ساسانیان در یزد می‌توان به جاذبه‌های زرتشتی این شهر اشاره کرد. این جاذبه‌ها شامل زیارتگاه پیرنارستانه، زیارتگاه پیر هریشت، زیارتگاه چک چک، زیارتگاه پیر نارکی، زیارتگاه پارس بانو و زیارتگاه ستی پیر هستند.
به طور کلی در مقایسه آثار باستانی شیراز و یزد می‌توان گفت قدمت آثار تاریخی شیراز بیشتر از یزد است. اکثر آثار تاریخی یزد از دوران آل مظفر، اتابکان، فارس و تیموریان بر جای مانده‌اند و این شهر یک مقصد عالی برای تماشای معماری بی‌نظیر قرن‌های ششم تا نهم (۸۰۰ تا ۶۰۰ سال قبل) هجری قمری است.
مقایسه یزد و شیراز از لحاظ آثار ثبت شده در یونسکو
از آثار ثبت شده‌ی شهر شیراز در فهرست جهانی یونسکو می‌توان به تخت جمشید، پاسارگاد و باغ ارم اشاره کرد. اما شهر یزد به خاطر بافت تاریخی خود در محله فهادان، بازار یزد، میدان امیر چخماق و باغ دولت‌آباد در سال ۲۰۲۱ به عنوان نخستین شهر تاریخی ایران در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
یزد به عنوان اولین شهر خشت خام جهان شناخته می‌شود. نبوغ معماران در دوره‌های مختلف باعث شده خانه‌هایی که شامل بخش‌های مختلف مانند گنبدخانه‌ها، بادگیرها و سرداب‌ها هستند و همچنین کوچه‌های باریک و ساباط‌دار در تمام بخش‌های یزد ساخته شوند.
به جرئت می‌توان گفت در هیچ شهر دیگری از ایران نمی‌توانید بافت تاریخی یکپارچه و غنی مانند بافت تاریخی یزد را مشاهده کنید. با قدم زدن در این کوچه پس کوچه‌های قدیمی، حال و هوای زندگی سنتی در خانه‌های خشتی برایتان تداعی می‌شود.
مقایسه شیراز و یزد از لحاظ معماری
معماری شیراز و یزد شباهت‌های زیادی با یکدیگر دارند. مساجد این دو شهر از لحاظ ساختار فرم و قالب چهار ایوانی مشابه هم هستند. همچنین خانه‌های شیراز و یزد با ساختاری مشابه دارای هشتی، اندرونی و بیرونی طراحی شده‌اند.
اما در یزد محله‌های قدیمی مانند فهادان کاملاً یکپارچه هستند و در تمامی بناها از خانه‌های معمولی گرفته تا باغ‌های معروف مانند باغ دولت آباد می‌توانید تکنیک معماری بادگیر را مشاهده کنید. علاوه بر این‌ها، تزیینات معماری در شیراز و یزد با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. در شیراز برای تزیین بناهای مختلف از کاشی هفت رنگ پیشرفته زندیه و معرق استفاده شده اما در یزد اوج کاشی‌کاری معرق مسجد جامع مربوط به دوران تیموری است.
مقایسه باغ های شیراز و یزد
شهر شیراز به داشتن باغ‌های سرسبز و تماشایی معروف است. این باغ‌های بی‌نظیر شامل باغ ارم شیراز، باغ دلگشا، باغ جهان نما، باغ جنت، باغ عفیف آباد، باغ هفت تنان، باغ نارنجستان قوام، باغ ملی شیراز، باغ نظر، باغ شاپوری و باغ تخت هستند. در فصل بهار زیبایی و سرسبزی این باغ‌ها صدچندان می‌شود.
یزد در مقایسه با شیراز باغ‌های کم‌تری دارد اما این مجموعه‌ها بسیار زیبا طراحی شده‌اند. با وجود کویری بودن یزد، مردمان این سرزمین نبوغ معماری خود را به کار گرفته و با خلق قنات‌ها یا کاریزهای متعدد از آب‌های زیرزمینی بهره برده‌اند. ساکنان این شهر با این کار توانسته‌اند باغ‌های بسیار زیبایی را دل کویر پدید آورند.
از باغ‌های یزد می‌توان به باغ دولت آباد، بوستان ناجی، باغ خان یزد، باغ پهلوان پور مهریز، باغ صدری تفت، باغ علی نقی خان تفت، باغ خوشنویس مهریز، باغ مشیر یزد و باغ تیتو بافق اشاره کرد.
بهترین قیمت‌ها برای بهترین مقاصد! خرید بلیط هواپیما با الی گشت.
مقایسه جاذبه های طبیعی شیراز و یزد
شیراز به خاطر قرارگیری در منطقه زاگرس، طبیعت سرسبزتری نسبت به یزد دارد. در سفرتان به این شهر می‌توانید از جاذبه‌های طبیعی زیر بازدید کنید:
- دشت ارژن
- روستای سرسبز و تاریخی قلات
- آبشار کوهمره سرخی
- آبشار مارگون
- تنگ رغز معروف به عروس تنگه‌های ایران
- تنگ بستانک
- تنگ هایقر
- دریاچه سد تنگاب
- تنگ تیزاب
- تنگ براق
- دریاچه‌های هفت برم
- روستا و آبشار دشتک
- آبشار فدامی
- آبشار مروارید خفر
- تنگ دم اسب
- بند بهمن
- پارک ملی بمو
- دریاچه سد دروددزن
- دریاچه‌ی صورتی مهارلو
- جنگل بناب ارسنجان
جاذبه‌های طبیعی یزد بیشتر شامل کویرها و مناطق حفاظت شده هستند. در کویرهای این شهر می‌توانید از تفریحاتی مانند سافاری، پیاده‌روی در نخلستان‌ها، شترسواری، موتورسواری و غلت خوردن بر روی تپه‌های شنی لذت ببرید.
همچنین مناطق حفاظت شده‌ی یزد مقصدهای مناسبی برای بازید از گونه‌های مختلف حیات وحش به شمار می‌روند. برجسته‌ترین جاذبه‌های طبیعی یزد شامل موارد زیر هستند:
- کویر کاراکال
- کویر بافق
- کویر سیاه کوه
- چشمه آب قل
- روستای ده بالا
- چشمه غربالبیز
- روستای قطرم
- غار نباتی ندوشن
- منطقه حفاظت شده کوه بافق
- منطقه حفاظت شده سیاهکوه اردکان
- پناهگاه حیات وحش دره انجیر و نی باز
- منطقه حفاظت شده باغ شادی
- منطقه حفاظت شده کالمند بهادران
- آبشار دامگاهان مهریز
- آبشار دره گاهان تفت
- آبشار سفیده ندوشن
مقایسه شیراز و یزد از لحاظ خدمات گردشگری
شهرهای شیراز و یزد از نظر خدمات گردشگری رتبه قابل قبولی دارند. در یزد هتل‌های سنتی بیشتری راه‌اندازی شده‌اند. از جمله این هتل‌های بی‌نظیر می‌توان به هتل داد اشاره کرد. بنابراین اگر علاقه‌مند هستند لذت اقامت در خانه‌های خشتی باشکوه را تجربه کنید و عکس‌های ماندگاری را در فضای بومی به ثبت برسانید به یزد بروید.
در شیراز بیشتر اقامتگاه‌ها شامل هتل‌های مدرن هستند و اقامتگاه بوم‌گردی متمایزی در این شهر دیده نمی‌شود. ولی از لحاظ کافه و رستوران هر دو شهر مجموعه‌های بسیار جذابی را در خود جای داده‌اند.
با الی گشت، رزرو هتل آسان‌تر از همیشه است.
سخن پایانی
در این مقاله به سؤال «شیراز برویم یا یزد؟» پاسخ دادیم. انتخاب هر یک از این شهرها به سلیقه شما بستگی دارد. اگر اولویت شما شعر و ادبیات، تماشای معماری ایران باستان و جاذبه‌های طبیعی سرسبز است به شیراز بروید. اما اگر معماری قرن ششم تا نهم هجری، سبک ساختار بادگیر و سازه‌های مرتبط با زرتشتیان برایتان جالب‌تر هستند و همچنین دوست دارید گشت و گذاری در کویر داشته باشید به یزد سفر کنید.
سؤالات متداول
آب و هوای شیراز خنک تر است یا یزد؟
شیراز به خاطر قرارگیری در منطقه زاگرس، آب و هوای خنک‌تری دارد.
شیراز برای کویرگردی مناسب تر است یا یزد؟
اگر اولویت شما کویرگردی است باید به یزد سفر کنید.
مطالب مرتبط :
۵ نظرات
مقایسه یک سویه بود و دلیلش شاید اسپانسری مجموعه خاصی در یزد باشه.
از تفاوت فرهنگی و پوشش لباس و اقوام ایرانی در شیراز حرفی زده نشد.
یا حتی در مورد موقعیت جغرافیایی(طبیعت زیبا،دریاچه بختگان،مهارلو و …)
تفاوت معماری خانه زینت الملوک شیراز با خانه لاری ها که توسط تاجران فارسی درست شده رو کوتاه رد کردید…
شاد و پرتوان زی و صادق
از مهمترین اثر تاریخی یزد از جمله آتشکده ورهرام و شعله ۱۵۰۰ ساله ، دخمه گلستان ، زیارتگاه چک چک ، پیرهریشت و پارس بانو ، مارکار و موزه اسناد ما زرتشتیان نامی نبردید. بدیهی است نگارنده با سوءقصد به برخی موارد مطالب را نگاشته است.
اصلا یزد قابل قیاس با شیراز نیس شیراز براستی زیباترین شهره ایرانه
یزد بهتر من سفر کردم هم از نظر تمیزی هم از نظر هتل لوکس و بوم گردی های خوب و همچنین امنیت عالی هست
شیراز و اصفهان از نظر بافت تاریخی و شهری زنده و همچنین سوغات به پای یزد نمی‌رسم