نوروز در گرجستان و آذربایجان
جشن نوروز در گرجستان با آنچه که ما ایرانی ها داریم، متفاوت است. مجله الی گشت بیشتر به موضوع نوروز و جشن سال جدید در کشورهای مختلف پرداخته و این بار به سراغ گرجستان آمده است. نوروز از جشن های باستانی و بسیار قدیمی ما ایرانی هاست که از دیرباز هر ساله اول سال جدید و در ماه فروردین را برای آن جشن گرفته و به اصطلاح به پایکوبی می پردازیم. اما نوروز جشنی تنها متعلق به ما ایرانی ها نیست. جشن نوروز جشنی پارسی و به جای مانده از دین زرتشت است که در منطقه وسیعی از آسیا وجود داشته و هر ساله جشن گرفته می شود.
از مناطق جنوبی روسیه و قرقیزستان گرفته تا آذربایجان و گرجستان همگی همزمان با ما ایرانی ها نوروز را جشن می گیرند و به استقبال بهار می روند. هر چند که نوروز جشنی همگانی است اما در تمام کشورهای همسایه و دیگر کشورهایی که برگزار می شود، تفاوت های بسیاری در برگزاری اش وجود دارد.
تفاوت جشن نوروز در کشورهای مختلف
مطالب مرتبط: شرایط پذیرش تحصیلی در گرجستان با شهر قدیم تفلیس آشنا شوید آیین «تَکم گردانی»؛ یادگاری کهن برای استقبال از نوروز در آذربایجان
برای آذربایجانی ها در کشورشان، نوروز یک جشن ملی بوده که جزو تعطیلات تقویم فارسی می دانند و از زمان زرتشت تاکنون ادامه داشته است. این تعطیلات ۳ روز به طول می انجامد که از تاریخ ۲۰ تا ۲۳ مارس در این کشور شرروع می شود. همانند ایران و نوروز در گرجستان نمی توان این تاریخ را مطرح کرد. چرا که تاریخ دقیق جشن نوروز ممکن است از کشوری به کشور دیگر متفاوت باشد. نوروز یا روز نو را به آغاز سال نو در تقویم شمسی فارسی اطلاق می کنند. تعداد مردم آذربایجانی در گرجستان بسیار است به همین دلیل گرجستان تعداد نوروز را در سال ۲۰۱۰ رسمی و ملی نمود. تمام مردم آذربایجانی در گرجستان نوروز را هر ساله جشن می گیرند.
در گرجستان، نوروز با یک تعطیلات رسمی در ۲۱ مارس و همزمان با ۱ فروردین شروع می شود؛ در صورتی که در آذربایجان نوروز را از ۲۰ ام تا ۲۶ ام مارس جشن می گیرند. تمام مردم به صورت خودجوش و با هماهنگی خود جشن ها را سازماندهی می کنند، غذاهای سنتی می پزند و در مراسم و جشن های مختلف شرکت می کنند. نوروز در گرجستان با زیبایی و شکوه هر چه تمام تر برگزار می شود و مردم گرجی بسیار شاد آن را برگزار می نمایند.
چهارشنبه سوری یا سه شنبه سوری
بسیاری از مراسم ها و آمادگی های مردم گرجستان بسیار شبیه به مردم ایران است. به عنوان نمونه همانند خانواده های ایرانی، تمام خانواده های گرجی هم از چند روز پیش برای جشن آماده می شوند. مردم گرجستان چهارمین سه شنبه ماه اسفند را قبل از شروع سال جدید جشن می گیرند. جشن مدرم گرجستان در واقع همان جشن چهارشنبه سوری ما ایرانیان است که در سه شنبه برگزار می کنند. هر چند ما ایرانی ها نیز در سه شنبه شب این جشن را برگزار می کنیم اما به چهارشنبه سوری معروف است. از مقدمات نوروز در گرجستان آماده شدن برای همین سه شنبه سوری است. روزی که همگی مردم گرجستان برای احترام گذاشتن به چهار عنصر طبیعت یعنی آب، آتش، زمین و باد خود را آماده نموده و جشنی برگزار می کنند.
جشن سو چهارشنباسی یا همان آب بازی در سه شنبه | Su charshanbasi
این جشن که دقیقا در سه شنبه هفته آخر سال و قبل از نوروز در گرجستان برپا می شود، نماد طراوت و تازگی آب است. طبق سنتی باستانی، مردم در این روز به سمت چشمه های آب می روند و از این چشمه ها یک لیوان آب می نوشند. این نوشیدن آب، نشان دهنده این است که رویاها و آرزوهای آن ها در سال جدید به حقیقت می پیوندد و تازه می شود.
جشن سو چهارشنباسی یا همان آب بازی روز سه شنبه از جمله تفاوت های نوروز در گرجستان با نوروز در ایران است که می تواند برای گردشگران ایرانی بسیار جذاب باشد.
اگر قبل از این مراسم تور گرجستان خریده باشید یا به تفلیس سفر کرده باشید، می توانید در این مراسم شرکت کنید. تجربه متفاوتی از نوروز را داشته باشید. آب بازی و خیس کردن افراد در این روز هم اتفاق می افتد. بنابراین اگر به ناگاه یک سطل آب بر روی شما ریختند و خیس شدید، عصبانی و ناراحت نشوید. خود را از قبل برای این اتفاق آماده کنید.
جشن اودچهارشنباسی یا آتش بازی در سه شنبه | Od charshanbasi
آتش نماد گرما و خورشید است؛ در نتیجه یکی از نمادهای نوروز نیز آتش است. بنابراین مردم برای برپایی نوروز در گرجستان قبل از شروع آن، با آتش به استقبالش می روند. در آتش بازی سه شنبه، مردم آتش را روشن می کنند اما روشن نمودن این آتش مقدس آدابی دارد. در هر خانواده ای که آتشی روشن می شود، این آتش می بایست توسط کوچکترین فرد خانواده و کودکان روشن شود. چرا پاک بودن نماد آتش بوده که در کودکان هم وجود دارد. مردم گرجی به همراه مردم باستان معتقدند که آتش مقدس است، به همین دلیل کودکان اولین شعله آن را روشن می کنند. بزرگترها تنها اجاق و چیدن چوب ها را آماده می کنند. هنگامی که آتش روشن و بر پا شد، رسم است که قبل از نوروز در گرجستان مردم از روی آتش سه بار یا هفت بار بپرند.
این پرش در نوروز و البته دین باستانی زرتشت نشان و نمادی از پاک نمودن بدن با آتش از آلودگی های سال گذشته است.
همچنین یکی دیگر از مراسم ها و کارهایی که هر خانواده گرجی در جشن اود چهارشنباسی انجام می دهند، روشن نمودن شمع هایی به تعداد تمام اعضای خانواده در خانه شان است. اگر شما هم مهمان آن ها باشید و در خانه آن ها حضور داشته باشید، برای شما هم شمعی روشن می کنند.
تورپاگ چهارشنباسی یا سه شنبه زمین | Torpag charshanbasi
سبزه سفره هفت سین را همه ما ایرانی ها دوست داشته و در سفره هفت سین خود قرار می دهیم. اگر چه امروزه با پیشرفته شدن دنیا و البته مشغله های جدید زندگی مدرن بیشتر خانواده ها سبزه را از بیرون خریداری می کنند و به خانه می برند اما کاشت سبزه در میان مردم گرجی آدابی دارد. نوروز در گرجستان همچنان به شیوه های قدیمی خود پایبند است و به نسل های آینده این سنت زیبا و دلنشین را آموزش می دهد.
یکی از کارهایی که برای احترام گذاشتن به زمین در سه شنبه آخر سال انجام می شود، کاشت سبزه است.
خانواده های گرجی همگی به دور هم در این روز جمع می شوند و در بشقاب هایی دانه های گندم را خیس نموده و منتظر می مانند تا رشد کنند. این کار، نشانه و نمادی از زنده شدن زمین پس از زمستان است. سبزه کاشتن را همچنین نمادی از قدرت نسل جدید می دانند. سمنو را هم که ماده ای بسیار خوشمزه و مقوی است از این گندم های جوانه زده می گیرند.
یل چهارشنباسی یا سه شنبه باد | Yel charshanbasi
باد به نوعی انرژی خلاق است. این باد است که درختان را تکان می دهد. به درختان کمک می کند تا بارور شده و قوی شوند. گرده گل ها توسط باد بهاری است که جا به جا شده و صحرا و دشت را پر از گل می کند. قبل از شروع نوروز در گرجستان مردم گرجی این روز (سه شنبه آخر سال) را روز شادی، موفقست و عشق می دانند. یکی از جالب ترین و بامزه ترین کارها توسط دختران جوان انجام می شود. دختران جوان برای سال آینده خود فال می گیرند و بخت خود را می آزمایند تا ببینند که آیا در سال جدید شوهر آینده خود را می یابند یا نه!
این دختران جوان گرجستانی در این روز سیبی را گاز می زنند و می خورند. سپس دانه های آن سیب را در زیر بالشت خود در هنگام شب مخفی می کنند. طبق باورهای باستانی مردم گرجستان معتقدند که با این کار، می توانند شوهر آینده خود را در خواب ببینند.
سفره هفت سین مردم گرجستان
سفره هفت سینی که برای نوروز در گرجستان چیده می شود هم آداب خاص خود را دارند. مردم گرجستان همانند دیگر نقاط جهان که سفره نوروز می چینند، حتما هفت قلم را که نامشان با حرف “سین” شروع می شود را بر طبق قاعده و باوری قدیمی انتخاب نموده و در سفره هفت سین خود می چینند. سفره هفت سین گرجی ها همانند سفره هفت سین ما ایرانی هاست.
دیگر مراسم های نوروز در گرجستان
دولتمندان و رئیس های دولتی این کشور بیشتر افتتاح ساختمان های ساخته شده و جدید عمومی را برای این روز می گذارند. مردان و زنان لباس های سنتی خود را می پوشند. در روز اول بهار کودکان و دختران جوان را آماده نموده و برایشان تاجی از گل آماده می کنند. سپس این کودکان در خیابان ها با دسته گلی حرکت کرده و عید نوروز را به همگان تبریک می گویند.
یکی از مراسم ها و جشن های که در این روز برپا می شود مسابقات دیدنی کشتی است. رقص های سنتی از دیگر مراسم هایی است که نوروز در گرجستان می توانید شاهد آن باشید. مراسم آتش بازی هم از دیگر مراسم هایی که با شروع نوروز در میادین شهر برگزار می شود و همگان به دیدن آن می روند.
همچنین پسران و مردان جوان لباس های سنتی خود را پوشیده و سوار اسب می شوند. در میان خیابان ها به اسب سواری مشغول می شوند. پسران جوانی را می توانید ببینید که منتظر اجرای رقص آذربایجانی خود هستند. در میان آن ها هم پسران گرجستانی و هم پسران آذربایجانی وجود دارند. موسیقی های محلی گرجی و آذربایجانی نواخته و خوانده می شود.
تمامی مردم آذربایجانی در شهر مارنیولی گرجستان در روز اول عید، از خانه هایشان بیرون می آیند و به دیدار یکدیگر در خیابان ها می روند.
منبع: oc-media.org
