شهرستان آمل یکی از سرسبزترین و زیباترین شهرستان های شمال کشور می باشد. شهر آمل مرکز این شهرستان است، این شهر در مرکز استان مازندران قرار گرفته است. شهر آمل از سمت شمال و شمال شرق به محمود آباد و به فریدون کنار، از سمت غرب به نور، از سمت شرق به بابل و از سمت جنوب از طریق جاده هراز به استان تهران راه دارد. شهرستان آمل از ۶ شهر آمل، گزنک، رینه، امامزاده عبدالله، دابودشت و بابکان تشکیل شده است. شهرستان آمل در نزدیکی رود هراز و دامنه های البرز واقع شده است به همین دلیل در تمامی سال از مناظر زیبا و جذابی برخورددار است. شهرستان آمل به دلیل اینکه در مسیر بسیاری از شهرهای پر رفت آمد قرار دارد، همیشه میزبان تعداد زیادی از گردشگران است. با ما همراه باشید، در ادامه به جاذبه های گردشگری و تاریخی شهرستان آمل خواهیم پرداخت.
نگاهی بر پیشینه شهر آمل
به گفته تاریخ شناسان، شهر آمل یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران است. شهرستان آمل از نظر ورزش، صنعت و صادرات از شهرهای پیشتاز در ایران محسوب می شود. شهر آمل از نظر گردشگری، کشاورزی، معدن و ترابری نیز از مهم ترین شهرهای استان مازندران است. شهر آمل مانند شهرهای ارومیه و گنبدکاووس از قطب های والیبال کشور است. دانه‌های روغنی کلزا، سبزیجات و علوفه، گل و گیاه و برنج و… از جمله محصولات عمده کشاورزی شهرستان آمل به شمار می روند.
شهرستان خرم و سرسبز آمل سرشار از رودهای جاری پرآبی چون گرم رود، رود کم‌کلا، رود کرسنگ، رود پنجاب، رود لاسم و رود لاله زار می باشد. رود هراز از مهم ترین و بزرگ ترین رودهای جاری شهرستان آمل است. این رود پرآب نه تنها مصرف آب زراعی کشاورزان شهرستان آمل را تامین می کند، بلکه زمین های کشاورزی شهرستان های مجاور مانند فریدونکنار، بابل و نور را نیز سیراب می کند.
شهرستان آمل تاریخ بسیار غنی دارد، در زمان های بسیار دور این شهر را نماد تاریخ و علم و فلسفه می دانستند. شهر آمل در زمان های گذشته معروف به شهر بام ایران زمین، شهر هزارسنگر بود. شهر آمل هم چنین به عنوان “دروازه ورود شمال ایران” شناخته می شد. در زبان ایرانیان باستان، حرف “آ” به معنی “ضد” و “مل” به معنی “مرگ” بوده است. این ترکیب مفهوم ” آمل تو را مرگ مباد” را به مخاطبان خود منتقل می کرد.
نام شهرستان آمل برگرفته از گونه و زبان پهلوی آموی است، در گذشته این شهر را به نام های هفت شهر، آمرداد، آموری، آمو و آمویه نیز می شناختند. به گفته نصراله هومند شهر آمل از قدیمی‌ترین مراکز یک‌جانشینی جهان به شمار می رود. گفته می شود که گذشته و پیشینه شهرستان آمل به زمان آماردها می رسد. قدمت شهر آمل را می توان از نوشته های تاریخی و اشعار و داستان های شاهنامه نیز متوجه شد. شهر آمل در تاریخ خود چندین سال پایتخت حکومت زیاریان و علویان بوده است و حتی در زمان حکومت اشکانیان از مراکز مهم ایران زمین به شمار می رفت.
جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی شهرستان آمل
شهر آمل بنابر تاریخچه عظیم خود، جاذبه های تاریخی بسیاری دارد، از جاذبه های تاریخی شهر آمل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آتشکده آمل
- خاستگاه فریدون
- ضحاک چال
- مشهد میر بزرگ
- شکل شاه
- برج و آرامگاه محمد بن محمود آملی معروف به شمس آل رسول
- مسجد جامع آمل
- آثار راه باستانی هراز
- قلعه ملک بهمن
- کاروانسرای کمبوج
- مسجد آقا عباس
- موزه تاریخ آمل
- پایین بازار شهر قدیم آمل
- مسجد امام حسن عسگری
- قلعه کهرود
- بازار قدیم آمل
- قلعه فرنگیس
- تکیه فیروزکلا
- پل فیروزکلا
- خانه‌های قدیمی در شهر قدیم
- امامزاده حسن
- قلعه دختر پلور کاروانسرای سنگی و کوهستانی پلور
- کافر کلی (غارهای باستانی آب‌اسک و پلمون)
- امامزاده عبدمناف
- امامزاده محمد قریشی
- امامزاده عباس شهنه‌کلا
- برج دیدبانی امیری
- پل معلق
- پل پلور به لار (پل سنگی)
- بقعه شمس طبرسی
- عمارت مقبره میربزرگ
- برج آرامگاهی میر حیدر آملی
- امامزاده ابراهیم
- مقبره امامزاده قاسم
- حرم امامزاده عبدالله
- آرامگاه ناصرالحق
- پل دوازده چشمه
- قلعه دوم شاهان‌دشت
- مسجد میرزا محمدعلی
- سقاتالار فیروزکلا
- مقبره مولانا سید حسن ولی
- سقانفار هندوکلا و تکیه هندوکلا
- آرامگاه میرزا شاه
- کاروانسرای کمبوج
- بقعه حاجی دلا (سلطان شهاب الدین)
- کاخ شهرداری و هتل شهرداری
- بقعه فخر و فضل و حاج علی کفشگر
- امامزاده جوانمرد حمزه
- برج هشتل
- امامزاده هاشم
- تپه تنگ سفید آب
- کاروانسرای کمبوج
- حمام شاه عباسی
- حمام میر صفی
- دخمه سنگی کافر کلی
- پل شاه عباسی
- برج بیامه سی شاهاندت
- حمام اشرف السلطان
- آرامگاه خضر (قدمگاه خضر)
- سقانفار اورطه طشت
- مقبره درویش شیخ اسماعیل
- قلعه آرودشت لار
- قلعه ماهانه سر
- حسینیه مدنی
- تپه باستانی قلعه کش
- عمارت منوچهری
- عمارت شفاهی
- عمارت حاج علی ارباب
- عمارت و خانه هاشماین
- تکایای طوایف آمل
- مسجد حاج علی کوچک
جاذبه های طبیعی شهرستان آمل
شهرستان آمل به دلیل موقعیت جغرافیایی مطلوبی که دارد، از مناطق سرسبز و آباد استان مازندران و شمال کشور ایران محسوب می شود. تنوع زیستی و گیاهی این شهرستان را در هیچ شهری دیگری نخواهید دید. ارتفاعات و ییلاق‌های لاریجان، دشت شقایق، دشت دژمار امیری، منطقه چلاو، شکارگاه‌های لاسم و امیری، شکارگاه لار، منطقه تیراندازی ممنوع رزن، پارک دهکده طلایی و روستای خوشواش از بی نظیرترین جاذبه های گردشگری شهرستان آمل به شمار می روند.
یکی از بخش های شهرستان آمل، بخش لاریجان است که به بام ایران نیز معروف است. قله دماوند، بلندترین قله آتشفشانی آسیا در لاریجان واقع شده است. در شهر آمل و بخش لاریجان قله و کوه های بسیاری قدم برافراشته اند و به همین دلیل کوهنوردان مشتاقان زیادی در سال به این مناطق صعود می کنند. قله کاعون، کوه کهرود، کوه شیخ کر، کوه قره‌داغ، قله امیری، قله امامزاده قاسم، سیاه‌کوه، کوه کلکچال، کوه دال کمر، قله دوقلو، قله پاشوره، دره استله، قله دوبرار، پلالس، آسمان کوه لار، کوه کرنا، کوه‌های خلنو، توچال و کلون بسته، آمل، کوه خرسنگ، دوکوهک، کوه‌های امیری و لاسم و کوه‌های لار از جمله قله و کوه های برافراشته در شهرستان آمل هستند.
اگر به طبعیت و محیط زیست علاقه مند دارید و دوست دارید زمان خوشی را با خانواده و دوستان خود در طبعیت سپری کنید، حتما باید به پارک ملی لار شهرستان آمل سری بزنید. این پارک جزو مناطق حفاظت‌شده ایران به شمار می رود. هرساله مردم بومی منطقه و گردشگران زیادی برای تفریح به سد هراز و سد لار سفر می کنند، این دو سد طبیعت بسیار دلربایی دارد. شهر آمل نیز مانند دیگر شهرهای ایران در دل کوه های خود غارهایی را پنهان کرده است، غار روستای گرنا، غار الیاس تنگه، غار گل زرد، غار اسک و غار امیری از جمله غارهای قابل دسترسی بازدید آمل هستند.
شهرستان آمل به دلیل آب و هوای مرطوب و باران های فراوان، پوشش گیاهی سرسبزی دارد. از جنگل های معروف شهر آمل می توان به هلومسر، الیمستان، پارک جنگلی میرزا کوچک‌خان، پارک جنگلی امامزاده عبدالله، جنگل بلیران، پرن و جنگل زیارو اشاره کرد. یکی از جذاب ترین بخش های گردشگری شهرستان آمل مربوط به آبگرم های معدنی آن می شود. سالیانه هزاران گردشگر برای درمان به آبگرم های لاریجان، قلابن، استراباکو، آمولو، اسک، آب آهن آب فرنگی لاریجان، گرو کلرد و چشمه لهرا سفر می کنند.
دریاچه ها و آبشارهای شهرستان آمل
- دریاچه دوخواهران
- دریاچه ساهون
- دریاچه امامزاده علی
- آبشار دریوک
- آبشار ترا
- آبشار شاهان‌دشت
- آبشار امیری
- آبشار یخی
- آبشار قلعه دختر
- آبشار سنگ‌درکا
- آبشار آب مراد
- آبشار برز
- آبشار آلامل
- آبشار پرو مد
- آبشار شیخ علی‌خان
- آبشار دعیز
- آبشار نمار و گنجه طلا
- آبشار سرآسیاب
- آبشار پردمه
بازار قدیمی شهر آمل
پایین بازار یا بازار چهارسوق یکی از قدیمی ترین بازار های واقع در مرکز شهر آمل است. قدمت بازار چهارسوق به ۹۰۰ سال پیش برمی گردد. برای حفط این بازار در سال های اخیر بازسازی هایی صورت گرفته که کمی ساختار بازار را از حالت کهن خود دور کرده است، اما هنوز هم می توان حس و حال گذشته را در این بازار قدیمی دید. در گذشته در این بازار علاوه بر خرید فروش کالا، مردمان برای مبادله اخبار، فرهنگ و عقاید خود در بازار چهارسوق رفت و آمد می کردند؛ امروز نیز این نقش ها به پر رنگی گذشته ادامه پیدا کرده اند.
ساختار و معماری سقف مغازه ها سفالی است که به سمت جلو شیب پیدا کرده اند، این شیب مانع از وورد آفتاب مستقیم و آب باران به داخل مغازه ها و فضاهای باز داخلی می شود. بازار محلی چهارسوق مانند سایر بازارهای قدیمی ایرانی دارای راسته های مختلفی مانند راسته پالان دوزان، راسته عطاران و راسته نمدمالان و… است. شما می توانید در این بازار صنایع دستی و محصولات و سوغاتی های بومی نظیر مربا، عسل طبیعی، شیرینی‌های محلی مانند آب‌دندان، اغوزکناک، ساقه‌عروس، نان کوهی، ترشی، گردو، معرق، منبت، سفال و گلیم، فرش، برنج، مرکبات، گیلاس، زیتون، ماهی و… را خریداری نمایید.