چشمه گل فشان تنگ، جاذبه ای شگفت انگیز در سیستان

چشمه گل فشان تنگ

یکی از شگفت انگیز ترین و زیباترین استان های ایران، استان سیستان و بلوچستان در انتهای جنوب شرقی کشور است. به خاطر برخی حرف و حدیث ها، خیلی ها خودشان را از تماشای زیبایی های این منطقه محروم می کنند. خیلی از کسانی که به سیستان سفر می کنند، به محض بازگشت دلشان برای این منطقه و مردم خون گرم و زحمتکش آن تنگ می شود. یکی از معروف ترین جاذبه های گردشگری این دیار، چشمه های گل فشان (گل افشان ها) آن هستند که در شهرستان کنارک قرار دارند. با ما در مجله گردشگری الی گشت همراه شوید تا سفری به این منطقه داشته باشیم و از چشمه گل فشان تنگ دیدن کنیم.

پدیده گل فشان

مطالب مرتبط:
دریاچه هامون، زندگی بخش استان سیستان و بلوچستان
خوشمزه ترین غذاهای استان سیستان و بلوچستان
جاذبه های گردشگری بندر همیشه بهار چابهار

گل فشان ها پدیده های بسیار نادر و حیرت انگیزی هستند که می توان آن ها را در سواحل چند نقطه از دنیا مشاهده کرد. استان سیستان و بلوچستان در کشورمان از جمله این مکان هاست که چند چشمه گل فشان زیبا را درون خود جای داده است. بر اساس اطلاعاتی که زمین سناسان ارائه داده اند، فقط در ۲۴ منطقه ساحلی در دنیا پدیده گل فشان وجود دارد. این گل فشان ها را اغلب در قاره آسیا، اروپا و آمریکای شمالی می توان مشاهده کرد. از نمونه های مشابه این پدیده در آسیا می توان پدید گل فشان سایدوژ در اندونزی، زینگ در کشور چین و … را نام برد. این پدیده ها، علاوه بر زیباییشان، خواص درمانی زیادی هم دارند و گردشگران پزشکی بسیاری را به سمت خود می کشانند.

چشمه گل فشان تنگ کجاست؟

چشمه گل فشان تنگ در شهرستان کنارک سیستان و بلوچستان قرار دارد. این پدیده در دشت بزرگی به نام “دشت کهیر” در مجاورت روستای تنگ و در حدود ۹۰ کیلومتری غرب بندر کنارک تشکیل شده است. شهرستان کنارک، از شهرستان های قدیمی و ساحلی ایران است که اسکله آن از دیرباز محل صیادی ماهیگیران سیستانی بوده است. روستای تنگ از شرق به بندر کنارک، از شمال به دشت کهیر، از غرب به گریان و از جنوب به دریای نیلگون و زیبای عمان محدود می شود. برای رسیدن به این روستا، باید از بندر کنارک، مسیر جاده بندر جاسک را در پیش بگیرید و بعد از حدود ۵۰ کیلومتر طی مسیر در این جاده، وارد جاده فرعی روستای تنگ و چشمه گل فشان تنگ شوید.

چشمه گل فشان تنگ از سه تپه کوچک گلی تشکیل شده است که شبیه به قله های کوچک آتشفشانی اند. از این سه تپه گل فشان، فقط یکی هنوز هم فعال است و دو مورد دیگر که تا چند سال قبل فعال بودند، دیگر فعالیتی ندارند و در اصطلاح به خواب فرو رفته اند. در بالای هر سه تپه، دهانه هایی کوچک وجود دارند که همه را به یاد قله های آتشفشان می اندازند. از دهانه گل فشان فعال این منطقه، حدود هر ده تا پانزده دقیقه، گل های خاکستری رنگی به بیرون جهش می کنند و به سمت دامنه های این تپه سرازیر می شوند. در واقع، همین سرازیر شدن گل ها در طول تاریخ باعث ایجاد این تپه ها شده اند و با هر بار جهش گل، به ارتفاع این تپه ها افزوده خواهد شد. گاهی اوقات هنگام خروج گل از دهانه چشمه گل فشان تنگ صدایی همانند شلیک گلوله از تفنگ به گوش می رسد و زمین زیر پایتان هم کمی خواهد لرزید.

تپه گل فشان مورد نظر ما، حدود ۱۰۰ متر ارتفاع دارد و شاید بالا رفتن از آن برای برخی افراد کم توان کمی مشکل باشد. ولی مطمئین باشید پدیده ای که در بالای این تپه مشاهده خواهید کرد، ارزشش را خواهد داشت تا کمی هم سختی بکشید. فعالیت این چشمه ها در طول تاریخ، باعث شده است تا سطح دشت کهیر را گل پوشانده باشد. شاید به همین دلی است که نام کهیر را بر آن گذاشته اند! در سفر به بندر تنگ، از ساحل بکر و زیبای آن هم دیدن کنید.

دانشمندان بسیاری به مطالعه این پدیده پرداخته اند. چندین دلیل برای تشکیل چشمه گل فشان تنگ و البته سایر گل فشان های دنیا مطرح شده است. بسیاری عقیده دارند که فشار مخازن نفت و گاز موجود در زیر زمین، باعث خروج با فشار گل و لای از اعماق زمین به بیرون می شود. عده ای فعالیت های زمین لرزه ای را عامل اصلی تشکیل آن می دانند. به هر حال به عقیده بسیاری از کارشناسان، فشار دلیل اصلی ایجاد این پدیده است. مردم محلی نیز عقاید جالبی درباره این پدیده دارند. محلیان این منطقه، به چشمه گل فشان تنگ “ناف دریا” می گویند و فعالیت آن را در ارتباط مستقیم با جزر و مد دریا عنوان می کنند.

بهترین فصل سفر به این منطقه

بسیاری از کارشناسان عقیده دارند که فعالیت این چشمه در فصول پر باران بیشتر است. بنابراین با توجه به این حرف و همچنین اقلیم منطقه، بهترین فصل سفر به این منطقه را فصول سرد سال تا اوایل اردیبهشت معرفی می کنیم.

نمونه های مشابه و توسعه گردشگری در این نواحی

در سواحل دریای خزر، مخصوصا در کشور آذربایجان و چندین و چند کشور آمریکایی این پدیده وجود دارد و آن ها به بهترین نحو از این منبع عظیم گردشگری و درمانی بهره می برند. در اکثر این کشورها، امکانات و تسهیلات بسیار مناسبی در مجاورت این پدیده ها احداث شده اند. همچنین استخرهایی را در این مناطق تعبیه می کنند تا گردشگران بتوانند در آن ها به داخل این گل ها شیرجه بزنند و علاوه بر تفریح از خواص درمانی آن استفاده کنند. گل این چشمه ها، برای درمان بیماری پوستی، کمر درد، دردهای مفاصل و … مناسب است. از گل این چشمه ها برای ساخت کوزه های سفالی هم استفاده می شود.

با وجود اینکه چشمه های گل فشان سیستان، از جمله چشمه گل فشان تنگ از بهترین نمونه های گل افشان در دنیا هستند، ولی متاسفانه هیچگونه توجهی از طرف مسئولین به این پدیده زمین شناسی حیرت انگیز و جاذبه گردشگری مطرح استان سیستان و بلوچستان نشده است. انتظار می رود تا مسئولان توجه بیشتری به این پدیده و همچنین رونق و توسعه گردشگری در سیستان و بلوچستان داشته باشند تا در آینده شاهد آن باشیم که مردم بسیاری از جاذبه های شگفت انگیز این منطقه بازدید و به رونق اقتصادی این منطقه کمک کنند.