همه چیز در مورد «نون لا»، کلاه مخروطی و سنتی ویتنام

کلاه نون لا | Non la

اگر تا به حال به ویتنام سفر کرده باشید تا در عکس ها و فیلم ها صحنه هایی از مردم این کشور را دیده باشید حتما متوجه کلاه خاص آن ها شده اید. این کلاه های حصیری با شکل مخروطی و جالبی که دارند بخشی از فرهنگ و سنت ویتنامی ها هستند و در گذشته کشاورزان برای محافظت از آفتاب و باران این کلاه ها را بر سر می گذاشتند. این کلاه ها با ظاهر زیبایی که دارند به نماد و سمبل ویتنام تبدیل شده اند و به ویژه همراه با لباس سنتی و محلی زنان ویتنامی، ترکیب چشم نواز و زیبایی به وجود می آورد. امروز می خواهیم در مورد کلاه نون لا ویتنام صحبت کنیم و در مورد تاریخچه و موارد استفاده آن با شما صحبت کنیم. با الی گشت همراه باشید.

کلاه مخروطی ویتنامی

مطالب مرتبط:
پل طلایی ویتنام، سازه ای باشکوه بر دستان سخاوتمند طبیعت
بازار باک ها، یکشنبه بازار ویتنامی ها
راهنمای سفر به ویتنام

نون لا (Non la) که به نام کلاه مخروطی ویتنامی یا کلاه سنتی آسیایی هم شهرت دارد کلاهی با ظاهری مخروطی است که از گذشته های دور برای محافظت در برابر آفتاب و باران استفاده می شده است. اگرچه این کلاه را آقایان هم استفاده می کنند، اما به دلیل ترکیب زیبایی که با لباس سنتی زنان ویتنامی ایجاد می کند خیلی ها آن را به عنوان کلاهی زنانه می شناسند. نون لا علاوه بر ویتنام، در کشورهای شرق و جنوب آسیا مثل بنگلادش، بوتان، چین، کامبوج، هند، اندونزی، ژاپن، لائوس، مالزی و …. هم استفاده می شود. زنان ویتنامی اغلب این کلاه زیبا را همراه با پیراهنی بلند (اغلب ابریشمی) می پوشند که ترکیب چشم نوازی ایجاد می کند.

تاریخچه کلاه نون لا

کلاه مخروطی نون لا سمبل سنتی ویتنام است و همانند بسیاری از لباس های سنتی ویتنام، تاریخچه و داستانی جالب و شنیدنی دارد. طبق افسانه و باورهای فولکلور ویتنامی، در روزگاران قدیم باران های سیل آسایی شروع به باریدن کرد و هفته ها ادامه داشت. بارش باران باعث جاری شدن سیل در زمین ها و خانه ها شد و زندگی مردم روستایی را مختل کرد. در این هنگام یکی از الهه ها از آسمان فرود آمد تا به مردم کمک کند. افسانه ها می گویند که این الهه کلاهی بسیار بزرگ و مخروطی از چوب بامبو به سر گذاشته بود و این کلاه آنقدر بزرگ بود که تمام مردم روستا توانستند زیر آن جمع شوند و از بارش باران محافظت شوند. به این ترتیب آن الهه با پراکنده کردن ابرها به مردم کمک کرد تا به زندگی نرمال و طبیعی شان برگردند. همچنین به آن ها شیوه کشت و زراعت برخی دانه ها را آموزش داد. به افتخار او یک نیایشگاه در آن سرزمین ساخته شد و مردم با استفاده از برگ ها و حصیرهای بامبو توانستند کلاهی مانند کلاه الهه بسازند. به این ترتیب، کلاه حصیری مخروطی به جزئی جدانشدنی از زندگی روزمره مردم تبدیل شد و به ویژه کشاورزان برای محافظت در برابر آفتاب سوزان و بارش باران شدید از این کلاه استفاده می کنند.

انواع کلاه نون لا

از زمانی که نسخه اصلی و سنتی کلاه هزاران سال پیش به وجود آمده انواع مختلفی از آن ساخته شده است. در هر منطقه و شهر این کلاه با تغییراتی جزئی یا کلی همراه بوده است و در سفر به شهرهای مختلف ویتنام می توانید کلاه های مخروطی متنوعی را مشاهده کنید. طبق آداب و رسوم سنتی ویتنام، کلاه نون لا زنانه بزرگ تر و گسترده تر است، در حالی که ارتفاع مخروط کلاه مردانه بیشتر و لبه های آن کوچک تر است. جالب است بدانید که علاوه بر تفاوت کلاه مردانه و زنانه، انواع مختلفی از کلاه نون لا برای طبقات بالای جامعه و ثروتمندان، کودکان، ارتشی ها، راهبان مذهبی، اهالی مناطق مختلف و … ساخته شده و استفاده می شود. در واقع، بیش از ۵۰ نوع کلاه نون لا در سرتاسر ویتنام وجود دارد. حتی با این که جنس اکثر این کلاه ها از حصیر بامبو است اما نوع چوب و حصیر هم می تواند متفاوت باشد و مردم هر منطقه با هربرگ و حصیری که در دسترسشان باشد مثل برگ خرما و … هم این کلاه ها را بسازند.

دو نوع از کلاه نون لا که بیش از بقیه شهرت دارد عبارتند از کلاه نون لا روستای چوآنگ در نزدیکی هانوی و کلاه بای تو (Bai Tho) متعلق به منطقه هو (Hue)، پایتخت سلطنتی سابق ویتنام. کلاه نون بای تو (Non Bai Tho) که به نام کلاه شعر هم شهرت دارد معمولا تصویری از بامبو یا چند بیت شعر در زیر لایه های حصیر دارد که در حالت عادی قابل رویت نیست و تنها وقتی آفتاب به کلاه بتابد می توان آن را دید!

طرز تهیه

کلاه حصیری و سنتی ویتنام یکی از بهترین سوغاتی هایی است که در سفر به این کشور می توانید تهیه کنید. حتی پیشنهاد می کنیم اگر در فصول گرم سال به ویتنام سفر کردید در طول سفر هم برای محافظت در برابر آفتاب از این کلاه ها استفاده کنید. کلاه نون لا غالبا از حصیر و برگ های بامبو تهیه می شود و ساختار ظریف و منظمی دارد. قالب و فریم کلاه نون لا معمولا به صورت آماده تهیه می شود و مردم روستا هم با تهیه این قالب ها کلاهشان را آماده می کنند. اگرچه این کلاه در هر منطقه به شیوه ای خاص تهیه می شود، اما معمولا ۱۶ ردیفه بامبوی گرد شده در فریم و چارچوب کلاه قرار می گیرند. این حصیرها از بالا و مرکز مخروط شروع می شوند و به تدریج طول آن ها بیشتر و بیشتر می شود تا به انتها و لبه های کلاه برسد. گام بعدی متصل کردن این حصیرها به همدیگر است. هر کدام از این ۱۶ ردیف با استفاده از نخ ابریشمی به یکدیگر متصل می شوند و کلاه محکم و بادوام می شود. در آخر، لایه ای از روغن تربانتین روی سطح داخلی و خارجی کلاه مالیده می شود تا این کلاه در برابر آب هم تا حد زیادی مقاومت داشته باشد و تا حدودی ضدآب بشود. به این ترتیب کلاه نون لا حصیری و سنتی ویتنام آماده استفاده می شود.

فرآیند ساخت کلاه نون لا از ابتدا تا انتها حدود ۴ ساعت طول می کشد. اما با وجود زحمت و فرآیند دست ساز ساخت این کلاه ها، قیمت ها چندان گران نیست و می توانید با هزینه ای کم یکی از آن ها را خریداری کنید. البته زحمت زیاد و قیمت تمام شده کم از طرفی باعث می شود ساخت آن ها برای تولیدکننده سودآور و منطقی نباشد و روز به روز افراد کمتری به کار ساخت این کلاه ها مشغول باشند. اما با این وجود، روستای چوانگ که یکی از معروف ترین کلاه های مخروطی ویتنام را تهیه می کند ۶ بار در ماه این کلاه ها را می سازد و به بازار عرضه می کند.

کلاه نون لا تنها یک کلاه نیست!

کلاه مخروطی و حصیری نون لا بخشی از فرهنگ و آداب و رسوم مردم ویتنام محسوب می شود و مردم ویتنام در موارد زیادی از آن استفاده می کنند. اگرچه کاربرد اصلی این کلاه برای محافظت در برابر آفتاب و باران است، اما گاهی زنان وقتی برای خرید به بازار می روند از آن به عنوان سبدی برای قرار دادن سبزیجات و میوه استفاده می کنند. گاهی برای نوشیدن و انتقال آب استفاده می کنند و حتی در برخی مراسم های آئینی، داخل این کلاه ها شمع روشن می کنند و آن ها را روی آب رودخانه رها می کنند.

کلاه نون لا یک کلاه سنتی و محلی ویتنامی است و متاسفانه روز به روز استفاده از آن کمتر و کمتر می شود. در شهرهای بزرگ و پایتخت جوان ها کمتر از این کلاه ها استفاده می کنند و تمایل به پوشیدن لباس های مدرن تر دارند. با این حال، هنوز هم در مناطق روستایی و شهرهای کوچک کلاه نون لا کاربرد خود را حفظ کرده است و مردم، به ویژه هنگام کار در مزارع از آن استفاده می کنند. تابستان در ویتنام بسیار گرم و داغ است و دمای هوا گاه به بالای ۴۰ درجه هم می رسد. بنابراین این کلاه علاوه بر جنبه تزئینی و ظاهر زیبایش، بسیار کاربردی هم هست و در برابر آفتاب سوزان ویتنام محافظ خوبی محسوب می شود.

کلاه حصیری نون لا با ظاهر زیبا و موارد مصرف بالایی که دارد یکی از بخش های جدایی ناپذیر فرهنگ ویتنامی محسوب می شود. اگر به ویتنام سفر کردید پیشنهاد می کنیم این کلاه ها را که در اندازه ها و طرح های مختلف وجود دارد به عنوان سوغاتی خریداری و برای عزیزانتان همراه بیاورید.

منبع: theculturetrip.com