کویر مزینان، جاذبه فراموش شده خراسان رضوی

کویر مزینان

کویر مزینان در کنار روستایی با همین نام  از توابع شهر داور زن واقع در استان خراسان رضوی است. قدمت شهر مزینان به ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بازمی گردد و می توان آثار و نشانه های قدمت ایران زمین را در آن یافت. کویر مزینان از پتانسیل بالایی برای گردشگری برخوردار است. کویری با دیدنی های بسیار و شب های خیال انگیز که متاسفانه علی رغم پتانسیل بالایی که برای جذب گردشگر دارد گم نام مانده است. با الی گشت همراه شوید تا سفری داشته باشیم به این روستای تاریخی و طبیعت زیبای اطراف آن که زادگاه دکتر علی شریعتی نیز می باشد.

پیشینه روستای مزینان

مطالب مرتبط: ارگ طبس، یادگاری تاریخی از کویر چرا کویر در شب سرد است؟!

قدمت روستا به سال ها قبل باز می گردد. نام آن از دو بخش مزن و مزنا است که در زبان کردی به ترتیب معنی دانشمند و جایگاه دانشمندان را می دهند و مزینان را شهر دانشمندان نامیده اند. در زمان قاجاریان اتفاقات مهم سیاسی در روستای مزینان رخ داد که از جمله آن ها می توان به کشته شدن نوه نادر شاه افشار با فرمان آقا محمد خان اشاره کرد. در اواخر دوران قاجار ترکمن ها حمله کردند و این منطقه دچار آشوب شد. در میان این هرج و مرج ها دزدها به این منطقه هجوم آوردند. همچنین عشایری که در خارتوران اقاکت می کنند به این روستا رفت و آمد دارند.

موقعیت جغرافیایی

این روستای قدیمی و تاریخ کهنش جزو تنها ۶ کیلومتر با شهرستان داورزن فاصله دارد و تا شهر مقدس مشهد نیز ۲۹۵ کیلومتر راه در پیش است. ارتفاع آن از سطح دریا ۸۱۰ متر بالاتر است و جزو مناطق نیمه بیابانی دسته بندی می شود. روستای مزینان تابستان هایی گرم و شک و زمستان هایی بسیار سخت و سرد دارد. بیابان مزینان در جوار آن قرار دارد. رود کالشور از جنوب آن می گذرد در همان قسمت یک قنات پر آب ساخته شده که قسمتی از آب مورد استفاده مردم منطقه را تامین می کند. جالب است بدانید که جاده معروف ابریشم راه ارتباطی که شرق و غرب آسیا را به هم متصل می کرد از روستای مزینان می گذشته است.

دکتر علی شریعتی درباره قنات و چشمه جاری آب مزینان در کتاب کویر می نویسد: کویر برقرار؛ به تعبیر حدودالعالم، شهرکی است که شاید با همه روستا‌های ایران فرق دارد. چشمه آبی سرد که در تموزسوزان کویر گویی از دل یخچالی بزرگ بیرون می آید، از دامنه کوه‌ های شمالی ایران به سینه کویر سرازیر می شود و از دل ارگ مزینان سر بر می دارد.

کویر مزینان

کویر مزینان در نزدیکی جاده اصلی تهران به مشهد و راه آهن آن قرار دارد و می توان به آسانی به آن دسترسی پیدا کرد. کویر، با پهنه های وسیعی که هیچ ساختمانی وسعت آن را محدود نمی سازد و آسمانی که تا چشم کار می کند عمیق و پر ستاره است . کویر با سکوت عمیق و بی هیاهو با دشت های بی انتها و بی پایان که ممکن است بوی مرگ بدهند . کویر صدایی است از عمق و جان شما را به خود فرا می خواند . آدمی را از زمین هایی که مملو از حیله و نیرنگ و بس خالی هستند به عمقی که جان می بخشد می برد.

اگر قصد سفر به این شاهکار خلقت را دارید خود را برای دیدن مناظر حیرت انگیز آماده کنید. شب های پرستاره و پرتوهای درخشان آفتاب انتظار شما را می کشند. سفری که پر از خاطره های ماندی خواهد شد را در پیش رو دارید.

کویر مزینان امکان این را دارد که به یکی از مراکز اصلی ستاره شناسی و پایگاه های نجوم کشور تبدیل شود و پس از آن هم برای مقاصد گردشگری و هم برای پژوهش های علمی و تحقیقاتی در ضمینه های نجوم و فیزیک از آن استفاده کرد.

شاید باورد پذیر نباشد که در کنار بیابان بی پایان که خالی از هر نوع گیاهی است  بتوان باغی پر از میوه یافت. اما در این منطقه چنین چیزی نمود پیدا کرده است. در روستای مزینان و دیگر روستاهای اطراف کویر می توانید مزارع فلفل، کنجد، آفتابگردان و غیره را ببینید. در کنار زمین های حاصل خیز و مزارع پر نعمت امردم آن به دامپروری نیز می پردازند. متاسفانه اکثر این کارها به شیوه سنتی انجام می شود و جوانان منطقه مجبور می شوند برای گذران زندگی خود مهاجرت کنند.

روستاهای اطراف کویر مناطقی ییلاقی و خوش آب و هوا هستند و تنها چند کیلومتر با آن فاصله دارند. به نحوی که کسانی که از گرمای شدید فراری هستند می توانند روز را در این روستاها اقامت کنند و برای دیدن شب های رویایی کویر به مزینان بیاییند و یک شب خاطره انگیز را به صبح برسانند.

خانه دکتر شریعتی

اگر علاقه مند به آثار دکتر علی شریعتی باشید حتما کتاب کویر او را خوانده اید و در غیر این صورت نام آن را شنیده اید. هنگامی که در کویر مزینان قدم می زنید جمله جمله این کتاب تاثیر گذار در ذهنتان مرور می شود . اگر علاقه مند باشید می توانید در ساعات خاصی از روز از این خانه خانوادگی ساده و حیاط دار بازدید کنید.خانه در روستای کاهک قرار دارد. کاهک و مزینان هر دو روستاهایی نزدیک به هم هستند، اما درسال های تولد، حیات و وفات دکتر شریعتی این روستاها به همراه شهر داورزن از توابع شهرستان سبزوار بوده اند. از همین رو دکتر شریعتی در بعضی از کتاب هایش خود را با نام مستعار علی سبزواری یا علی سبزوارزاده معرفی کرده است.

امروزه یکی از اهالی روستا از این خانه نگهداری می کند. با توجه به محبوبیت زیاد دکتر شریعتی در بین مردم می توان خانه را تبدیل به یکی از مقاصد گردشگری روستای مزینان کرد اما متاسفانه به خاطر بی توجهی این بنا در حال تخریب است. سردر ایوان خانه از آثار دوره پهلوی اول به حساب می آید و به صورت ساده خشت چینی شده است. اتاق نشیمن خانه که احتمالا اتاق پذیرایی بوده است، پلانی مستطیل شکل دارد و سقف آن طاقی گهواره‌ ای است. سه دری رو به حیاط خانه باز می شود. خانه بعدها به دایی دکتر شریعتی انتقال پیدا کرده و متاسفانه به شکل متروکه و ویران باقی مانده است. این بنا در سال ۱۳۸۲ به ثبت ملی رسید.