ییلاق بالاچلی
فصل تابستان از راه رسیده و آفتاب داغ تاثیر انکار ناپذیری بر زندگی همه ما گذاشته است. گرمای هوا به شدت احساس می شود و اکثر ما به خنکای کولر پناهنده شده ایم به حدی که این روزها کشور با بحران تامین برق مواجه شده و خیلی ها شاهد قطعی های روزانه هستند که موجب می شود گرما را بیشتر و بیشتر احساس کنند. اما این شرایط شامل تمام مردم ایران نمی شوند برخی ها که سبک زندگی روستایی را انتخاب کرده اند در مناطق ییلاقی و ارتفاعات زندگی می کنند و می توانند از خنکای مطبوع این منطقه لذت ببرند. یکی از ییلاقات خوش آب و هوا و دیدنی ایران ییلاق بالاچلی در شهرستان علی آباد کتول و استان گلستان است که کم تر کسی با آن آشنایی دارد و سفر به طبیعت آن می تواند یک تعطیلات فوق العاده را برای ساکنان مناطق گرم رغم بزند. برای آشنایی با ییلاق بالاچلی با الی گشت همراه شوید.
پیشینه روستا
مطالب مرتبط: مجموعه آبشارهای شیرآباد، جلوه زیبای طبیعت گلستان روستای زیارت، منطقه ای باصفا در استان گلستان ییلاق جهان نما، دهکده ای در میان جنگل های گلستان
قدمت روستا بالاچلی به بین سال های ۱۱۴۰ تا ۱۱۴۵ هجری قمری باز می گردد و تقریبا ۵۰۰ سال قدمت دارد. گفته می شود که نام گذاری آن بر عهده شخصی به نام عبدالحسین کمال غریبی بود و عمران و آبادانی آن هم توسط ملک حسین الازمنی انجام شد. همان گونه که اطلاع دارید در زمان حکومت قاجار در ایران خوانین از مقام بالایی برخوردار بودند و خاندانی از آنان به نام کتولی به دلیل خدمات شایسته به قاجار مقام سرکردگی و کلانتری کتول را به خود اختصاص داده بودند. محمد صادق خان کتولی (متولد ۱۲۳۳، وفات ۱۲۸۹ هجری قمری) پس از این که با شورش سراسری اهالی کتول مواجه شد تصمیم گرفت به روستای چلی برود و در این ییلاق ساکن شود.
پس از انتخاب او روستا که خود از توابع منطقه ای به نام کوتل کپوکی به حساب می آمد رونق گرقت و توجهات به آن بیشتر شد. تا این که در سال ۱۳۲۷ هجری قمری روستای بالا چلی شاهد شورشی شد که بر ضدعلی محمد خان کتولی انجام گرفت دلیل این امر آن بود که آن ها تصمیم گرفته بودند تا ورود و خروج به آبادی را کنترل و محدود کنند. در نتیجه شورش روستای چلی خاندان کتولی شکست خوردند. از ویژگی های چلی آن است که توسط وجود دو نهر به نام های طول گذر و اردوهه روستای چلی را به دو بخش به نام های چلی علیا (بالاچلی) و چلی سفلی (پایین چلی) تقسیم کرده است.
کلمه چلی تغییر یافته واژه چل است که به معنای گودی کم عمق و نیز گذرگاه می باشد همچنین در گروه کلماتی مانند جای می گیرد که از آلات موسیقی است. علت نام گذاری روستای پایین چلی به دلیل قرار گرفتن در گودی و در مجاورت رودخانه بزرگی که در ضلع جنوب روستا واقع گردیده است می باشد. این رودخانه در گذشته آب فراوانی داشته است آنگونه که صدای آب روان همواره در تمامی روستا شنیده می شد و به آن شور زندگی می بخشید.
جاذبه های طبیعی
این روستا ۳۲ کیلومتر از جنوب غربی شهر علی آباد کتول فاصله دارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۱۸۰۰ متر می باشد. ییلاق بالاچلی علاوه بر آب و هوای فوق العاده جاذبه های دیدنی طبیعی و تاریخی فراوانی نیز دارد که انگیزه سفر به آن را دوچندان می سازد. چشمه های فراوانی که اطراف روستا از زمین جوشیده اند یکی از جاذبه های طبیعی این روستای ییلاقی هستند که از جمله آن ها می توان به چشمه اکبر خان، امیرخان، ته چکل سرکمر، زمین میرو، سبز استل و غلام سوخته. دقت داشته باشید که برای رسیدن به اکثر چشمه ها نمی توانید از خودرو استفاده کنید بلکه باید کوله پشتی خود را بردارید و پیاده به دل طبیعت بروید.
جالب است بدانید که آب لوله کشی روستا از طریق چشمه سبز استل تامین می شود. از دیگر دیدنی های روستای بالاچلی آبشارهای آن به نام های آبشار چلم آرام که به شکل سه آبشار پشت سرهم می باشد همچنین آبشار کبوکی که سرمنشأ آن از سه رودخانه طول گذر، ابلس و ال دوئه می باشد.
آبشار چلی
آبشار چلی یکی دیگر از جاذبه های ییلاق بالاچلی است که ارزش دیدن را دارد. اگر عزم خود را جذب کرده اید که برای تماشای آن بروید باید از جاده خاکی قبل از روستا خارج شوید. ارتفاع آبشار ۶۰۰ متر است و ۱۱۰۰ متر بالاتر از سطح آب های آزاد جهان قرار گرفته است. فاصله آبشار تا روستای چلی در حدود ۱ کیلومتر همراه با شیب ملایم می باشد که برای دیدن آن می بایست از دل جنگل عبور کرد. همان گونه که گفته شد ییلاق بالاچلی به غیر از این آبشار، آبشارهای دیدنی دیگری نیز دارد.
ثبت پایین چلی در آثار ملی
روستای تاریخی پایین چلی از توابع شهرستان علی آباد کتول است که دارای بافت تاریخی ارزشمند بوده و خانه های تاریخی با مصالح کاهگل و چوب، حمام تاریخی روستا، دبستان، تزئینات به کاررفته در بناها، در‌ها و پنجره های چوبی، سقف های شیب دار با پوشش سفال و حلب و … از جمله قابلیت های منحصر به فرد و ارزشمند بافت تاریخی این روستا است. در بافت تاریخی و سنتی روستای پایین چلی دخل و تصرف بسیار کمی شده و فضای کالبدی بسیار عالی دارد، بر همین اساس اداره کل میراث فرهنگی گلستان، برای ثبت ملی این روستا در حال اقدام است. این روستا دارای قبرستانی مربوط به دوران پیش از اسلام است که نشان می دهد ساکنان قدیمی اش اندام های بسیار درشتی داشته اند.
ییلاق بالاچلی دارای یک قبرستان قدیمی می باشد. هم چنین دارای قبرستانی مربوط به انسان های گبری می باشد که در حال حاضر تقریبا آثار آن از بین رفته است این قبرستان مربوط به انسان هایی است که در گذشته در آن محل سکونت داشته اند و هیکل های بسیار درشتی (گبری) داشته اند که آن روستا معدوم شده واز قبرستان نیز آثار زیادی باقی نمانده است. از دیگر دیدنی های آن آثاری از یک معدن زغال سنگ در نزدیکی چشمه غلام سوخته و جوزک می باشد.