گذری در تاریخ روستای اصفهک در طبس
باز هم می‌خواهیم به استانی سفر کنیم که بسیاری از آثار و معماری‌های تاریخی یکی از مناطق تاریخی در استان خراسان جنوبی به شمار می‌رود که در فاصله ۲۳۱ کیلومتری مرکز استان { در بیرجند } واقع شده است . شهرستان طبس یکی از شهرستان هایی است ، که با قدمت طولانی است و خاص در خراسان جنوبی است ، که به دلیل جاذبه های تاریخی و طبیعی بی نظیری که دارد ، از جمله گزینه های محبوب برای ایرانگردی به شمار می رود . شهرستان طبس دارای جاذبه های کویری منحصر به فردی هم وجود دارد که می تواند سفر شما را جذاب تر کند . نکته قابل توجه این است که در گذشته طبس بخشی از استان یزد محسوب می شده که در سال ۱۳۹۱ ملحق به خراسان جنوبی گردیده است . یکی از مناطق تاریخی که در استان خراسان جنوبی وجود دارد ، روستای اصفهک در طبس است که از توابع بخش دیهوک است .
برای خرید بلیت هواپیما، خرید بلیت قطار و رزرو هتل با بهترین قیمت به الی گشت مراجعه نمایید
معرفی روستای اصفهک در طبس
روستای اصفهک در طبس در ۳۸ کیلومتری شرق این شهرستان واقع شده است . به‌منظور دسترسی به روستای اصفهک در طبس کافی است که از خیابان خرمشهر وارد بلوار شهید عباس‌پور شوید و سپس وارد جاده طبس – دیهوک شوید و پس از طی‌کردن مسافتی برابر با ۳۸ کیلومتر به این روستا برسید.
روستای اصفهک در طبس یا این که کوچک است ، اما به‌خاطر بافت تاریخی و خشک و گل بسیار زیبایش بسیار مشهور است .
مطالب مرتبط: شهر طبس و جاذبه های دیدنی آن سد شاه عباسی در طبس، نمونه ای بی نظیر از معماری ایرانی روستای نایبند در طبس، ماسوله ای سرسبز در دل کویری ایران
بزرگ‌ترین زلزله در روستای اصفهک
در سال ۱۳۵۷ تلخ ترین حادثه و شدیدترین زلزله در طبس اتفاق افتاد . این حادثه جزء سخت ترین و دردناک ترین زمان ها برای کشورمان ایران بود ، بر همین اساس هم این روستا از بازماندگان این زلزله مرگبار است . شدت این زلزله شدید و دردناک ۷.۸ ریشتر بوده است . و بین ۱۵۰۰۰ هزار تا ۲۵۰۰۰ کشته بر جای گذاشت و هزاران نفر را بی خانمان کرد . آمار دقیق کشته ها مشخص نیست چون میزان تخریب و آوار ها به قدری بالا بود که تعداد بسیار بالایی از اجساد هیچ وقت پیدا نشدند.
روستا هم از این زلزله در امان نبود و حدود ۸۰ نفر کشته بر جای گذاشت . شدت این زلزله باعث تخریب بخش زیادی از بافت های روستا شده است . به گونه ای که حدود ۵ سال پس از زلزله هم ، تقریبا نشانی از سکونت در روستای اصفهک در طبس به چشم نمی خورد .
بعد از وقوع زلزله در کنار روستا خانه های جدیدی برای ساکنان ساخته شد و بافت تاریخی آن خالی از سکنه ماند ؛ اما هنوز هم بخش هایی از همان بافت زیبای تاریخی با خانه های کاه گلی وجود دارد که قدم زدن در آن و لمس دیوارهای کاه‌گلی و خنکِ خانه ها ، حال و هوای
چه فصلی به روستای اصفهک سفر کنیم
اگر خواستید به این روستا سفر کنید خیلی تفاوتی نمی‌کند چه فصلی از سال باشد ، اما برای شما وجود ندارد؛ اما بهتر است که در فصل‌های خنک سال یعنی بهار و پاییز را برای سفرتان انتخاب کنید ، چرا که این دو فصل بهترین فصول برای سفر به مناطق کویری ایران هستند . سال‌ها پیش وقتی روستا جان داشت را به شما می‌بخشد .
این روستا دارای پوشش گیاهی خاصی از گیاهان در این منطقه رشد می‌نمایند ، وجود درختان نارنج و زمین‌های کشت زعفران در اصفهک تجربه‌ای جدید برای شما خلق می‌نماید . جالب است . یکی از رصدخانه کویری ایران در روستای اصفهک در طبس قرار دارد .
برای اقامت تفریحی ، لذت‌بردن از طبیعت روستای اصفهک در طبس می‌توانید سراغ اقامتگاه بوم‌گردی زیبایی که در بافت تاریخی روستا نهاده شده است بروید ، این اقامتگاه امکاناتی نظیر رستوران ، سرویس بهداشتی و حمام را دارا است .
بناهای تاریخی روستای اصفهک در طبس
با توجه به جریان زلزلهٔ شدیدی که در سال ۱۳۵۷ در این منطقه رخ داد ، قسمت‌های زیادی از روستا نابود شد ، اما بخش‌های از آن نظیر مسجد جامع ، حمام و یک رصدخانه کویری همچنان باقی‌مانده است . گفتنی است که پس از این اتفاق ناگوار و بلای طبیعی به همت اهالی روستا و جمعی از کارشناسان بازسازی بناهای تاریخی این روستا مورد بازسازی و بازسازی نهاده شد .
مسجد جامع
خانه‌های روستای اصفهک از معماری بومی مناطق کویری پیروی می‌نماید و مسجد جامع اصفهک هم از این قاعده مستثنا نیست و دارای فضایی کوچک با یک گنبد کاه‌گلی و چند پنجره کوچک است .
حمام قدیمی روستا
یکی دیگر از بناهای تاریخی که در روستای اصفحک در طبس نهاده شده است حمامی قدیمی است که دارای سکویی برای نشستن، سربینه، درگاه های کوتاه و حوضی در وسط است که به طور کامل بازسازی می گردد.
رصدخانه کویری
در زمان بازسازی بافت تاریخی روستا یک بخش دیگری به عنوان رصدخانه به روستا اضافه شده است ، که متشکل از سه دیواره آجری است که دایره‌های متحدالمرکز هستند .
ساختار معماری روستای اصفهک در طبس
معماری و ساختار با مناطق کویری کاملاً سازگاراست و مصالح به‌کاررفته برای ساخت این خانه‌های تاریخی همگی از خشت و گل هستند . این اقدام آن‌ها باعث پیوستگی و فشردگی منزل‌هایشان در نوع ساخت جهت درامان‌ماندن از بیم خطر سرقت و دستبرد راهزنان می‌شد . همچنین این فشردگیِ بیشتر بین ساختمان‌ها ، به ایجاد سایه بیشتر یاری می‌نماید ، به همین علت در گرمای طاقت‌فرسای تابستان و اوقاتی نور آفتاب به‌شدت می‌تابد ، فشردگی خانه‌ها تبادل حرارتی را به حداقل می‌رسانده و این امر باعث دریافت کم‌ترین میزان نور آفتاب و در نتیجه خنک‌شدن در تابستان و در فصل زمستان باعث گرم ماندن داخل خانه‌ها می‌گردد. یکی از ویژگی‌هایی که در معماری منزل‌های روستای اصفهک در طبس قابل‌توجه است ، شکل گنبدی سقف‌های آن‌ها است . برای به‌وجودآمدن سایه بر خلاف جهت تابش خورشید است ، به‌طوری که در ساعات اوج تابش آفتاب همواره یک سمت گنبدها سایه می‌افتد و موجب جذب کمتر گرما است.
فرهنگ و رسم‌های اهالی اصیل
فرهنگ و رسم‌های اهالی اصیل این روستا دارای قدمت زیادی است به همین خاطر است که دارای آداب‌ورسوم زیادی است ، یکی از رسوم جالب آن‌ها مراسم چراغن اصفهکی است . بزرگان روستای اصفهک در طبس این رسم را این‌طور توضیح‌دادن: به علت در دسترس نبودن برق و روشنایی در دوران قدیم مردم روستای اصفهک برای بجای آوردن رسم صله‌رحم دور هم در یک‌خانه جمع می‌شدم و فانوسی روشن می کردن و دور فانوس جمع می شدن و ضمن صله‌رحم بجا آودن از اوضاع یکدیگر باخبر می شدن . در زمان حال نیز با اینکه خیلی از آداب‌ورسوم تغییر کرده ، اما در بسیاری از روستای اصفهک در طبس با قدمت قدیمی‌تری دارند ، در زمان‌هایی که هوا به سمت تاریکی می‌رود در مکان‌هایی از این روستای قدیمی فانوس‌هایی را برای روشن‌کردن روستا و زنده نگه‌داشتن این سنت زیبا روشن می‌نمایند.
مشاغل مردم در روستای اصفهک در طبس
شرایط جغرافیایی در این روستا اغلب سال حداقل دمای هوا ۵ تا ۶ درجه سردتر از طبس است . به همین دلیل قنات‌های اطراف آن پر آب هستند .
همچنین در اصفهک مهم‌تر از همه روستا یکی از غنی‌ترین منابع آب را در قلمرو شهرستان طبس دارد ، این منابع چاه‌ها کوثر نام دارد ، از این طریق آب ۳۹ روستای دیگر را هم تأمین می‌کند .
یکی از مهم‌ترین دلایلی که سبب شده تا پیشه اصلی مردم روستا به دامپروری و کشاورزی بدل شود و محصولاتی مثل زعفران و خرما از سوغات مهم آن باشد . زمانی که به روستای اصفهک در طبس سفر نمودید پیشنهاد می‌کنیم که حتماً از صنایع‌دستی مردم این روستا به‌ویژه قالی‌هایی که آن‌ها با دست می‌بافند استقبال کنید و در صورت توانایی مالی از آن‌ها بخرید تا رنگ و بوی این صنعت ارزشمند از بین نرود.
در سال‌های اخیر اهالی شهر طبس و روستا اصفهک اقدامات بسیاری را برای بازسازی و بازسازی این منطقه انجام داده‌اند به‌طوری‌که در سال ۹۵ بخش‌هایی مثل حمام، چهار مورد از خانه‌های روستا و رستوران بازسازی شدند و مورداستفاده نهاده شدند .
مجله الی گشت پیشنهاد می‌کند حتماً به روستای اصفهک در طبس سفر کنید تا از زیبایی‌های تاریخی و آب‌وهوای کویری و خشک آن لذت ببرید .