میبد، شهری زیبا در شمال استان یزد است. شهری با مردمانی مهمان‌نواز و دوست‌داشتنی که زبانزد عام و خاص هستند. در این شهر زیبا که همچون نگینی درخشان در شمال استان یزد می‌درخشد، آثار تاریخی و طبیعی فراوانی همچون کبوترخانه میبد، مسجد جامع، یخچال خشتی، چاپارخانه و….وجود دارد، هرکدام از این آثار تاریخی نشان از قدمت این شهر زیبا دارد. اگر به میبد سفر کنید متوجه خواهید شد که این شهر زیبا جز اولین شهرهای سکونتی این مرزوبوم بوده است. یکی از جاذبه‌های دیدنی هر شهر و دیار که معمولاً گردشگران زیادی را به سمت خود جذب می‌کند، بناهای تاریخی آن شهر است.
بناهایی که هرکدام بیانگر دوران خاص خود هستند، این آثار تاریخی باتوجه‌به موقعیت خود می‌توانند معرف آب‌وهوای منطقه خود نیز باشند. در این مرزوبوم قلعه‌های تاریخی زیادی وجود دارد که هرکدام از آنها شاهدی بر گذر دورانی پر از فراز و نشیب بوده‌اند. لکه‌هایی که جنگ‌های زیادی را شاهد بوده‌اند. جنگ‌هایی که گاه به پیروزی ختم شده و گاه با شکستی تلخ اثری را بر جان و روح این دژهای مستحکم ساخته‌اند. این قلعه‌ها که همچون حصاری محکم وظیفه داشتند از آنچه که به آنها پناه آورده‌اند، با جان‌ودل محافظت کنند، اثر این از خودگذشتگی قلعه‌ها را می‌توان بر روی تنه زخمی‌شان به نظاره نشست.
شاید به‌سرعت بتوان این دژهای مستحکم را به‌عنوان یکی از ستون‌های نظامی هر شهر و دیاری معرفی کرد. باید به بازدید از این قلعه‌ها رفت و آنها را از نزدیک به تماشا نشست تا بتوان بر آنچه که بر گذشته مرزوبومت گذشته است آگاه شد. الی گشت همواره سعی کرده است معرف خوبی برای بیان و معرفی آثار باستانی و تاریخی این کشور باشد و شما را در بازدید از این اماکن تاریخی راهنمایی کند.
در این مقاله سعی داریم یکی از کهن‌ترین آثار باستانی این شهر زیبا را معرفی کنیم با ما همراه باشید تا در کنار یکدیگر یک سفر تاریخی را آغاز کنیم.
قلعه میبد کجاست
بهتر است قبل از هر چیز مکان دقیق این قلعه تاریخی و جهانی را بیان کنیم.
قلعه میبد در استان یزد، شهرستان میبد، میدان شهرداری واقع شده است. این قلعه باشکوه یکی از کهن‌ترین قلعه‌های تاریخی در ایران است که در سال ۱۳۵۴ به‌عنوان یک آثار ملی به ثبت رسیده است.
تاریخچه نارین قلعه
نارین قلعه در زبان و گویش محلی مردمان میبد با نام نارنج قلعه معروف است. درباره تاریخچه این قلعه سخن‌ها بسیار است. عده‌ای از باستان‌شناسان می‌گویند: قدمت این قلعه تاریخی به زمان حضرت سلیمان برمی‌گردد، این قلعه شاید به دستور حضرت سلیمان ساخته شده است، ایشان این قلعه را برای پنهان‌کردن گنج‌هایش ساخته است. آنچه گفته شد افسانه‌ای بیش نیست و هیچ دلیل تاریخی برای آن وجود ندارد. اما آنچه که قابل‌چشم‌پوشی نیست، قدمت این قلعه است. خشت‌ها و آجرهای این قلعه خود گواهی بر تاریخ بلند نارین قلعه است.
آنچه به نظر می‌آید این است که نارین قلعه این بنای قدیمی در دوران مختلف مورد ساخت‌وسازهای متعددی قرار گرفته است، هر چند بخش‌های پایینی آن به دلیل پنهان بودن یا عدم دسترسی مورد دسترسی واقع نشده‌اند، ولی متخصصین باستان‌شناسی می‌گویند که توده خشتی وسیع روی نارین قلعه متعلق به دوران ساسانیان است. مهر و کتیبه پهلوی مربوط به نیز خودش دلیلی بر این ادعا است. جالب اینکه قلعه نارین در دوران اوایل ظهور اسلام به‌عنوان محل سکونت نیز مورداستفاده قرار گرفته است، چراکه می‌توان بخش‌هایی از معماری قرن چهارم و پنجم هجری قمری را در این مجموعه می‌توان مشاهده کرد.
کشفی عجیب توسط باستان‌شناسان
با توجه به اهمیت و قدمت نارین قلعه،باستان‌شناسان شروع به تلاش برای پی‌بردن به تاریخچه این قلعه کهن کردند. طی حفاری انجام شده در قسمت‌هایی از قلعه با یک کشف عجیب روبه شدند. آنها به پاره‌ای از سفال رسیدند که روی آن نقشی از موجودی نیمه‌انسان و نیمه‌حیوان حکاکی شده بود. طی بررسی‌های انجام شده، مشخص شد این قلعه به زمان هزاره سوم قبل از میلاد مسیح و تمدن میلانی‌ها برمی‌گردد. جالب است بدانید که نارین قلعه در صدر اسلام نیز از اهمیت بالایی برخوردار بوده است، به‌گونه‌ای که از این قلعه، به عنوان مکانی مستحکم و غیرقابل‌نفوذ در مقابل حملات دشمنان استفاده شده است. همین قدمت سبب شده است، نارین قلعه موردتوجه باستان دوستان ایرانی و خارجی قرار بگیرد و هرساله گردشگران زیادی از نقاط مختلف جهان به این شهر سفر کنند و این مسئله نقش بسزایی در پیشرفت صنعت گردشگری ایران بگذارد.
برای رزرو هتل و تور مسافرتی در یزد به الی گشت مراجعه کنید
معماری نارین قلعه
ظرافت به‌کاررفته در نارین قلعه نشان از تبحر خاص، معماران آن زمان دارد. اگرچه این قلعه قدمتی طولانی دارد، اما دقت به‌کاررفته شده در به‌قدری است که تا کنون این اثر مستحکم توانسته است بماند، و معرف دوران خود باشد. این بنای تاریخی که با نام دژ دالان نیز شهرت دارد. روی مرتفع ترین تپه واقع شده است. به‌گونه‌ای که بر فراز آن می‌توان بر شهر میبد تسلط داشت و زیبایی‌های میبد را از بالا دید. مساحت این بنای زیبای تاریخی که همان‌طور که گفته شد، قدمت آن را به دوران اشکانی و پیش از اسلام برمی‌گردد، بیش از سه هکتار در بخش شاه‌نشین و در بعضی منابع ۱۵,۰۰۰ مترمربع نام بیان شده است. این مساحت به بخش شارستان آن مرتبط است. نارین قلعه میبد به‌صورت هفت‌طبقه و به‌گونه‌ای احداث شده است که برج و باروها و دربندهای مختلفی دارد.
در نارین قلعه دو بخش بالایی و پایینی وجود دارد، بخش بالایی آن حاکم‌نشین است که دارای سه‌طبقه است و با شکلی حلزونی در بخش شاه‌نشین به اتمام می‌رسد، در بخش بالایی روزنه‌هایی وجود دارد که این روزنه‌ها نور بخش بالایی را تأمین می‌کند.
قسمت دیگر قلعه میبد بخش پایینی است، این بخش مردم نشین است و شامل مسجد، حمام و گذرگاه‌ها و دیگر بخش‌های شهری می‌شود که در معماری شهری به آن شارستان می‌گویند، اما متأسفانه و امروزه اثری از آنها باقی نمانده است.
در نارین قلعه به دیدن کدام قسمت برویم؟
بهتر است قبل از هر چیز مکان دقیق این قلعه تاریخی و جهانی را بیان کنیم.
در نارین قلعه می‌توانید به دیدن بخش‌های مختلف قلعه بروید. در این بخش قصد داریم به معرفی آنها بپردازیم.
خندق
در قلعه‌های قدیمی معمولاً بخشی به نام خندق وجود دارد. خندق مکانی است که در قلعه‌ها حفاری می‌کنند تا در زمان حمله دشمن در آنجا پناه بگیرند. خندق‌ها بخش دفاعی و حفاظتی هر قلعه به‌حساب می‌آیند.
برج
در این قلعه چهار برج ساخته شده است که متأسفانه امروزه اثری از آنها برجای نمانده است. تنها بخش مرکزی این برج را می‌توانید از نزدیک مشاهده کنید.
اتاق‌های نارین قلعه
در نارین قلعه پی توانید اتاق‌های تودرتو و پیچیده را به نظاره بنشینید. اتاق‌هایی که دیدن آنها هیجان‌انگیز است و شگفت‌زده‌تان خواهد کرد. بعضی از اتاق‌های موجود در نارین قلعه به دلیل اینکه در بخش زیرین قلعه قرار دارند هنوز کشف نشده‌اند.
پل چوبی
پل چوبی، یکی دیگر از بخش‌های موجود در قلعه است. علت احداث این پل که در بخش غربی قلعه قرار دارد. ارتباط قلعه با شهر بوده است که در مواقع لزوم روی خندق قرار می‌گرفت.
شبکه‌های زیرزمینی
معماران آن دوران، بخش‌هایی قابل تردد را در نارین قلعه ساخته بودند. از این مکان‌ها برای تدارک آب و غذا و مایحتاج زندگی مردم استفاده می‌کردند. جالب است که بدانید این مکان‌ها طوری ساخته شده بود که هیچ‌گاه دشمنان و متجاوزین نتوانستند به آنها دسترسی پیدا کنند.
نارین قلعه در آثار فردوسی
اگر به آثار فردوسی حکیم مراجعه کنید، می‌توانید شمه‌ای از این قلعه تاریخی را ببینید. گفته شده است آن سپیدی که سهراب ویران کرد همان قلعه میبد است.
اقامت در میبد
در شهر زیبای میبد، نگران محل اقامتتان نباشید. در این شهر باستانی اقامتگاه‌های گونانی وجود دارد. از هتل‌های مدرن و به‌روز تا اقامتگاه‌های بومی و سنتی…
مطالب مرتبط
معرفی خانه پیرنیا در نایین+ تصویر
جاذبه‌های گردشگری خور و بیابانک
سوغات میبد
اگر به دیدن نارین قلعه رفتید، حتماً در کوچه‌پس‌کوچه‌های قدیمی این شهر تاریخی نیز قدم بزنید و لذت ببرید. در این شهر سنتی اولین سوغاتی که نظرتان را جلب می‌کند سفال و زیلوهایی زیا با طرح و رنگ‌های جذاب و دیدنی است
آنچه در بازدید از قلعه باید بدانیم. از سایر صنایع‌دستی میبد می‌توان به ترمه، زیلو و کاربافی (کارتوفی یا کارششوک) اشاره کرد. اگر به دنبال خوردنی‌های لذیذ هستید پیشنهاد می‌کنیم که به شیرینی‌فروشی‌های سنتی نیز نگاهی بیندازید. شیرینی‌های سنتی یکی از مهم‌ترین سوغات شهرستان‌های یزد از جمله میبد است که طرف‌داران بسیار دارد. قطاب، زولبیا، باقلوا و پشمک از مهم‌ترین سوغات میبد هستند که در اکثر فروشگاه‌های شهر بفروش می‌رسند.
سخن نهایی
آنچه که بیان شد تنها گوشه‌ای از اهمیت و زیبایی قلعه نارین یا نارنج قلعه است. این قلعه نمایی از تاریخ باستانی است که قدمت آن به دوران پیش از مسیح بر می‌گردد. باتوجه‌به اهمیت فراوانی که دارد اگر به بازدید از آن رفتید باید توجه کنید آنچه بر دوش شماست تلاش در حفظ این اثر تاریخی است.
این اثر خودش یادگاری از دوران قدیم است و نباید بر روی آن یادگاری ثبت کرد. این اثر تاریخی همان‌طور که تا کنون خود را از گزند جنگ و دشمنان حفظ کرده است و خود را به دوران ما رسانده است. ما نیز در حفظ آن و انتقال آن به آیندگان باید کوشا باشیم.
آثار تاریخی شناسنامه این کشور پر فراز و نشیب هستند، و باید آنها را مانند جان خود عزیز دانست و تلاش کرد همان‌طور به آیندگان انتقال داد تا آنان نیز با پیشینه این مرزوبوم آشنا شوند.
نارین قله از ساعت ۸ صبح تا غروب به روی بازدیدکنندگان باز است و می‌توانید به بازدید بروید.
باتوجه‌به اینکه میبد از جمله شهرهای گرم است بهترین زمان بازدید از آن فصل پاییز و بهار است. گرمای تابستان میبد ممکن است به مذاق کسانی که از گرما فراری هستند خوش نیاید.
الی گشت سفر خوبی را برای شما هم‌سفران عزیز آرزومند است. با ما همراه باشید تا خاطره‌ای خوب و ناب را برای شما بسازیم.