تابه‌حال درباره قدمت شهر همدان و انواع جاذبه‌های تاریخی و گردشگری آن شنیده‌اید؟ اگر شما نیز از علاقه‌مندان به تاریخ و تمدن ایران هستید، توصیه می‌شود حتماً به گنبد علویان واقع در شهر همدان سر بزنید. این بنای تاریخی قدیمی، یکی از زیباترین و معروف‌ترین جاذبه‌های تاریخی و توریستی همدان است که معماری و گچ‌بری اسلامی آن دلیل اصلی شهرت آن محسوب می‌شود. این گنبد تاریخی، در قرن ششم هجری ساخته شده و بعدها در دوران حکومت پهلوی مورد بازسازی قرار گرفته است.
برای آشنایی بیشتر با گنبد علویان، مطالب زیر را که توسط مجله گردشگری الی گشت تهیه شده است، مطالعه نمایید.
گنبد علویان کجاست؟
گنبد علویان، یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین جاذبه‌های تاریخی و گردشگری شهر همدان است که در میدان امامزاده عبدالله این شهر قرار گرفته است. این بنای تاریخی، از جمله شاهکارهای معماری و گچ‌بری اسلامی محسوب می‌شود و قدمت آن مربوط به دوران سلطنت سلجوقیان و قوم مغول است.
به دلیل علاقه و ارادت ویژه مردم همدان به سادات و حضرت امیرالمؤمنین(ع) و همچنین دفن شدن خاندان علوی در این بنای تاریخی، این جاذبه تاریخی، گنبد علویان نام‌گرفته است. این گنبد در سال ۱۳۱۰ با شماره ۹۴ در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در گذشته بنای گنبد علویان، در بافت تاریخی شهر و در محدوده دبستانی کوچک قرار گرفته بود و فرصت مناسبی برای ارائه زیبایی و جلوه خود نداشت، اما بعدها با تخریب بافت اطراف آن، در وضعیت بهتری قرار گرفت و به دلیل معماری ویژه و گچ‌بری‌های خیره‌کننده خود به‌شدت معروف شد.
تاریخچه گنبد علویان
گنبد علویان در اواخر دوره سلطنت سلجوقیان، حدود قرن ششم، به جهت برگزاری مراسم مذهبی خاندان علویان، بنا شد و بعدها قسمت سردان به این بنا افزوده شد. امروزه این گنبد تاریخی، مقبره چند تن از بزرگان خاندان علوی نیز است. این بنای تاریخی، سال‌ها بدون استفاده باقی ماند و به‌مرورزمان دچار فرسودگی و تخریب شد. اما بعدها در زمان حکومت پهلوی، مجدداً مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.
شاید این سؤال برای شما پیش بیاید که باتوجه‌به نام گنبد علویان، چرا این بنای تاریخی گنبد ندارد؛ در پاسخ به این پرسش باید گفت، این بنا، در گذشته دارای گنبد بوده و به‌مرورزمان گنبد آن تخریب شده است، تا جایی که امروزه خبری از آن نیست.
معماری گنبد علویان
در ساخت گنبد علویان از آجرهای سفالی استفاده شده است. این بنا با ارتفاعی به اندازه ۱۱ متر، به شکل مکعب چهارضلعی ساخته شده است. در هر گوشه از این بنای تاریخی، ستون‌های استوانه‌ای‌شکلی وجود دارند، ارتفاع آن‌ها به بیش از ۹ متر رسیده و ۱ متر قطر دارند. لازم به ذکر است، در بخش شمالی گنبد تاریخی علویان همدان نیز می‌توان طاقی باشکوه را دید که حدود ۱۰ متر ارتفاع دارد.
همان‌طور که گفته شد، این گنبد تاریخی، یکی از جلوه‌های باشکوه معماری و گچ‌بری اسلامی است که طبق نظر کارشناسان، شکل ظاهری آن، با ابعاد حدود ۸ متر در ۸ متر، شبیه گنبد سرخ مراغه است. همچنین تزئینات پیچیده، متراکم و خیره‌کننده درون بنا تا حد زیادی شبیه بنای گنبد حیدریه قزوین است.
لازم به ذکر است، اداره کل باستان‌شناسی، در سال ۱۳۱۷، اقدام به مرمت و نوسازی گنبد علویان کرد و سقف آن را با چوب و شیروانی پوشاند تا از گزند سرما و گرما در امان باشد. اداره باستان‌شناسی حین مرمت بنا، پوششی از چوب و شیروانی برای آن فراهم نمود. بهتر است بدانید، این مقبره با ۹ پله سنگی مقابل در ورودی آن از زمین جدا شده و روی سکو قرار گرفته است.
جاهای دیدنی در نزدیکی گنبد علویان
علاوه بر زیبایی بی‌نظیر و معماری شگفت‌انگیز گنبد علویان، گردشگران می‌توانند هنگام بازدید از این بنای تاریخی، به سایر جاذبه‌های تاریخی و گردشگری معروف شهر همدان در نزدیکی گنبد، سر بزنند. در ادامه برخی از معروف‌ترین و بهترین جاهای دیدنی همدان در نزدیکی گنبد علویان، معرفی شده‌اند:
آرامگاه باباطاهر
گنبد فیروزه‌ای باباطاهر به شکل منشوری و قاعده ۸ ضلعی، در قرن پنجم هجری ساخته شده و در عصر معاصر مجدداً مورد بازسازی قرار گرفته است. لازم به ذکر است، این بنای تاریخی، یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین بناها از نظر تاریخ، ادبیات و معماری است و سالانه گردشگران بسیاری از سراسر دنیا برای بازدید از آرامگاه باباطاهر به شهر همدان سفر می‌کنند.
امامزاده عبدالله
این بنای تاریخی، همانند سایر اماکن مذهبی طبق معماری ایرانی-اسلامی به همراه گنبد و گلدسته ساخته شده است و نزد مردم همدان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ به‌طوری‌که، هر ساله مناسبت‌های مختلف مذهبی را در این مکان برگزار می‌کنند. امامزاده عبدالله، آرامگاه دو تن از بزرگان متدین همدان بوده و در نزدیکی گنبد علویان واقع شده است.
موزه هگمتانه
بسیاری از آثار مربوط به تاریخ و قدمت کهن ایران‌زمین از دوره مادها، هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان، در این موزه نگهداری می‌شود؛ به‌طوری‌که، طبق گفته مورخان، برخی از آثار موجود در موزه هگمتانه قدمتی ۳ هزار ساله دارند. بنابراین اگر به کشف تاریخ و فرهنگ غنی ایران علاقه‌مندید، توصیه می‌شود در کنار بازدید از گنبد علویان، حتما به این موزه سر بزنید.
بهترین زمان بازدید از گنبد علویان
ازآنجایی‌که همدان یکی از شهرهای سردسیر و کوهستانی غرب کشور است، بنابراین توصیه می‌شود، گشت‌وگذار در این شهر و بازدید از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری را در شش‌ماهه ابتدایی سال برنامه‌ریزی کنید. ازاین‌رو، بهترین زمان بازدید از گنبد علویان، فصل بهار و تابستان است.
همچنین لازم به ذکر است، زمان بازدید از این بنای تاریخی همه‌روزه، از ساعت ۹ صبح تا ۱۹ است و توصیه می‌شود برای لذت بردن از زیبایی گنبد علویان و چشم‌انداز سرسبز اطراف آن، در روشنایی روز به این جاذبه تاریخی و گردشگری سر بزنید.
مطالب مرتبط
مسیر دسترسی به گنبد علویان
برای بازدید از گنبد علویان، می‌بایست از هر نقطه کشور، به‌وسیله انواع راه‌های جاده‌ای، هوایی و ریلی خود را به شهر همدان برسانید. گنبد تاریخی علویان همدان در چهارباغ علویان و در نزدیکی امامزاده عبدالله قرار دارد. بنابراین برای دسترسی به این جاذبه تاریخی و گردشگری، می‌بایست پس از گذر از میدان امام خمینی، به خیابان باباطاهر رفته و سپس به میدان امامزاده عبدالله برسید. گنبد علویان در فاصله ۳۰۰ متری در سمت راست میدان امامزاده عبدالله واقع شده است.
اقامت در همدان برای بازدید از گنبد علویان
برای بازدید از گنبد علویان و سایر جاذبه‌های تاریخی و گردشگری شهر همدان، می‌توانید در انواع هتل‌ها و اقامتگاه‌های این شهر اقامت داشته باشید. از بهترین هتل‌های شهر همدان می‌توان به هتل باباطاهر، هتل پارسیان بوعلی، هتل امیران، اقامتگاه الماس نوین، هتل خاتم، هتل آپارتمان الوند و هتل ستاره اشاره نمود.
همچنین علاوه بر هتل و اقامتگاه، در نزدیکی گنبد علویان امکانات رفاهی از قبیل انواع رستوران‌ها نیز وجود دارند. از بهترین رستوران‌ها در این شهر عبارت‌اند از: رستوران داره‌تا، پسر خوب، رستوران سنتی سحاب، رستوران بناب، گلپایگان و باستان.
سخن پایانی
در مقاله فوق، به معرفی گنبد علویان، یکی از زیباترین و مشهورترین اماکن تاریخی و توریستی شهر همدان و بررسی تاریخچه و معماری بی‌نظیر آن پرداخته‌ایم. بازدید از این بنای تاریخی، هنگام سفر به شهر همدان، به تمام دوستداران تاریخ ایران و علاقه‌مندان به معماری ایرانی-اسلامی، پیشنهاد می‌شود. شما می‌توانید با بازدید از این گنبد تاریخی، از سایر اماکن گردشگری در نزدیکی آن نیز دیدن کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره برگزاری تور همدان، تهیه بلیط و رزرو اقامتگاه در این شهر، با کارشناسان مجرب آژانس مسافرتی الی گشت در ارتباط باشید.
سؤالات متداول
۱) گنبد علویان کجاست؟
این گنبد تاریخی، در بافت تاریخی شهر همدان، واقع در میدان امامزاده عبدالله این شهر قرار گرفته است.
۲) بهترین زمان بازدید از گنبد علویان چه موقعی است؟
بهترین زمان بازدید از گنبدعلویان، فصل بهار و تابستان است.
۳) هزینه ورودی گنبد علویان چقدر است؟
هزینه بازدید از گنبدعلویان، برای ایرانیان معادل ۴۰۰۰ تومان و برای گردشگران خارجی، معادل ۵۰,۰۰۰ تومان است.
۴) بهترین هتل‌ها در نزدیکی گنبد علویان کدامند؟
از بهترین هتل‌های همدان برای اقامت عبارت‌اند از: هتل باباطاهر، هتل پارسیان بوعلی، هتل امیران، اقامتگاه الماس نوین، هتل خاتم، هتل آپارتمان الوند و هتل ستاره.