روستاهای پلکانی ایران، از جمله بهترین و زیباترین روستاهای ایران هستند که توانسته‌اند در طول سالیان سال، با معماری زیبا و بی‌نظیر خود، مسافران و توریست‌های بسیاری را به خود جذب کنند. معماری پلکانی به‌نوعی از سبک معماری گفته می شود که خانه‌ها در دل کوه ساخته شده و معماری آن‌ها به صورتی است که بام هر خانه، با حیاط خانه پایینی مرتبط است. معماری پلکانی در ایران توانسته در طول سال‌ها طرف‌داران بسیاری را جذب کرده و بسیاری از افرادی که قصد دارند تا به ایران سفرکرده یا ایران گردی را آغاز کنند، ترجیح می‌دهند که سفر خود را معروف‌ترین روستاهای ایران، یعنی روستاهای پلکانی شروع کنند. اما شاید برای شما هم این سؤال به میان آمده باشد که روستاهای پلکانی ایران در کدام شهرها قرار داشته و چه ویژگی‌هایی دارند؟ اگر دوست دارید تا با روستاهای پلکانی ایران بیشتر آشنا شوید، ادامه این مطلب از مجله گردشگری الی گشت را به هیچ عنوان از دست ندهید.
آشنایی با روستاهای پلکانی ایران
۱- ماسوله، معروف‌ترین روستای پلکانی ایران
زمانی که صحبت از روستاهای پلکانی ایران می شود، بی شک اولین روستایی که به ذهن بیشتر افراد می‌رسد، روستای ماسوله در گیلان است. این روستا در فاصله ۳۵ کیلومتری شهر فومن و ۶۰ کیلومتری شهر رشت قرار داشته و یکی از زیباترین، بکرترین و معروف‌ترین روستاهای پلکانی کل کشور محسوب می شود. خانه‌های روستای ماسوله دارای یک معماری و فضای بسیار منحصر به فرد و زیبا هستند. علاوه بر طراحی خانه‌ها و معماری های پلکانی شهر ماسوله، طبیعت زیبای این شهر هم باعث شده تا توریست های داخلی و خارجی بسیاری برای بازدید از آن به گیلان سفر کنند. این روستا در آینده نزدیک در لیست میراث جهانی ثبت خواهد شد. در حال حاضر هم ساخت و ساز در آن بسیار محدود بوده و به افراد اجازه نمی دهند که بافت شهر را خراب کنند.
آدرس: ایران، استان گیلان، شهرستان فومن، ۳۲ کیلومتری غرب فومن
۲- روستای پالنگان، یکی از روستاهای پلکانی ایران در کردستان
کمی که به سمت مناطق سردسیری و کردستان برویم، می‌توانیم با یکی دیگر از زیباترین روستاهای پلکانی ایران، روستای پالنگان، یا بهشت گمشده کردستان آشنا شویم. قدمت این روستا به‌پیش از ورود اسلام رسیده و مردم بومی آن مردم کرد زبان هستند. روستای پالنگان در فاصله ۸۰۰ متری دره تنگیور و بخش ژاورود در شهرستان کامیاران قرار دارد. در این روستا مردمان بسیاری مشغول کشاورزی و دامداری بوده و محصولات اصلی آن شامل گندم، جو و انواع مختلف لبنیات است. یکی از جاذبه های گردشگری این روستا علاوه بر خانه های پلکانی آن، گورستان قدیمی آن است که در آن چندین سنگ قبر با خطوط کوفی وجود دارد. قدمت این گورستان به سده هفتم رسیده و بافت تاریخی بسیار زیبایی دارد.
آدرس: ایران، استان کردستان، کرمانشاه، ابتدای منطقه اورامان
۳- روستای پلکانی هجیج کرمانشاه
روستای هجیج کرمانشاه، یکی دیگر از زیباترین روستاهای پلکانی ایران است. هجیج به معنای دره سرسبز است که به دلیل واقع‌شدن این روستا در یک دره زیبا این نام را به آن داده‌اند. روستای هجیج جاذبه های طبیعی و گردشگری بسیاری داشته و می توانید هنگام سفر به این روستا، علاوه بر لذت بردن از معماری منحصر به فرد خانه های پلکانی آن، از آبشارها، جنگل ها، رودخانه ها، غارها و بناهای تاریخی قدیمی مانند مسجدها و امامزاده های مختلف هم دیدن کنید. برای آشنایی بیشتر با روستای پلکانی هجیج، سایر مطالب الی گشت را به هیچ عنوان از دست ندهید.
آدرس: ایران، استان کرمانشاه، شهرستان پاوه، روستای هجیج
۴- روستای پلکانی زیبای اوشتبین در آذربایجان
در آذربایجان شرقی و شهرستان جلفا، یک روستای تاریخی به نام روستای اوشتبین یا اشتبین قرار داشته که به عنوان یکی از معروف‌ترین روستاهای پلکانی ایران شناخته می شود. این روستا در شیب تند کوه‌های منطقه جلفا ساخته شده و به همین دلیل هم ساختار خانه‌ها به صورتی است که سقف خانه‌ای، حیاط خانه دیگری محسوب می شود. در این روستا می‌توان بناهای تاریخی مهمی از جمله خانه سلمان‌زاده که به دوران صفوی تعلق دارد را مشاهده کرد. اما علاوه بر این خانه، بسیاری از خانه‌ها و بناهای دیگر روستای پلکانی اوشتبین هم خود یک اثر هنری زیبا و نماینده معماری ایران در دوره‌های گذشته محسوب می‌شوند.
آدرس: ایران، استان آذربایجان شرقی، شهرستان جلفا، بخش سیه‌رود، دهستان نوجه مهر
۵- روستای پلکانی اورامان، یکی از زیباترین روستاهای پلکانی ایران در کردستان
روستای اورامان در کردستان هم یکی دیگر از روستاهای پلکانی ایران است که به طبیعت زیبا و معماری منحصر به فرد خود مشهور است. این روستا در شهرستان سروآباد در غرب استان کردستان قرار داشته و علاوه بر بازدید از خانه‌های سنگی و پلکانی آن، می‌توانید از جاذبه های طبیعی دیگری مانند رودخانه سیروان و لیله، دشت زیبای پر پیچ‌وخم و بسیاری مناطق طبیعی دیگر هم دیدن کنید. اما بزرگ‌ترین جاذبه گردشگری روستای پلکانی اورامان در کردستان، همان ساختار خانه‌ها به‌صورت پلکانی است.
آدرس: ایران، استان کردستان، جنوب شرقی شهر مریوان
۶- روستای پلکانی زیبای کنگ در کوه‌های بینالود
در دامنه‌های کوه‌های بینالود در استان خراسان، می‌توانیم یکی دیگر از زیباترین روستاهای پلکانی ایران به نام روستای کنگ را مشاهده کنیم. خانه‌های این روستا به‌صورت دقیق به‌طوری طراحی شده‌اند که بهترین موقعیت را برای دفع وزش بادهای سنگین داشته باشند و برای استفاده از گرمای خورشید، در طول روز بتوانند بیشترین میزان نور خورشید را جذب کنند. در این روستای زیبا جاهای دیدنی بسیاری مانند باغ‌های میوه، گورستان تاریخی کنگ و رباط شاه‌عباسی وجود دارد. مردم این روستا با وجود محبوبیت بسیار زیاد روستای خود در بین توریست‌های داخلی و خارجی، روش زندگی سنتی خود را حفظ کرده‌اند.
آدرس: ایران، استان خراسان رضوی، نرسیده به طرقبه، روستای نغندر، روستای کنگ
۷- روستای پلکانی سر آقا سید یکی از روستاهای پلکانی ایران در چهارمحال بختیاری
در استان چهارمحال بختیاری، یکی دیگر از زیباترین و شگفت‌انگیزترین روستاهای پلکانی ایران به نام روستای پلکانی سر آقا سید قرار دارد. این روستا که با نام ماسوله زاگرس نیز شناخته می شود، علاوه بر خانه‌های پلکانی، جاذبه های گردشگری بسیار دیگری هم دارد. برخی از مهم‌ترین جاذبه های گردشگری روستای پلکانی ایران در چهارمحال بختیاری شامل امامزاده سید آقا عیسی، کوه‌ها، دره‌ها، رودخانه‌های اطراف روستا و بسیاری مکان‌های دیدنی دیگر است. پیشنهاد می شود که اگر قصد دارید به این روستا سفر کنید، حتماً دوربین عکاسی خود را همراه داشته باشید.
آدرس: ایران، استان چهارمحال بختیاری، منطقه کوهرنگ، روستای سر آقا سید
۸- روستای پلکانی زیبای بوژان در نیشابور
روستای بوژان یکی دیگر از روستاهای پلکانی ایران در نیشابور بوده و به سرسبزی و طبیعت زیبایی که دارد شناخته می شود. در این روستا می‌توانید از بافت پلکانی خانه‌های زیبای آن دیدن کرده، برای پیک‌نیک به کنار رودخانه‌ها، آبشارها یا داخل جنگل‌ها رفته یا این که از آرامگاه امامزاده سلیم که یکی از بناهای تاریخی معروف این روستا محسوب می شود دیدن کنید. علاوه بر تمامی این جاذبه‌ها، می‌توان در روستای بوژان نیشابور انواع و اقسام جاذبه های دیگری مانند دره‌ها و چشمه‌های مختلف را هم مشاهده کرد.
آدرس: ایران، استان خراسان رضوی، شهرستان نیشابور، ۱۳ کیلومتری شمال شرق نیشابور، روستای بوژان
۹- روستای پلکانی کریک در بین روستاهای پلکانی ایران
در استان کهگیلویه و بویراحمد می‌توانیم یکی دیگر از روستاهای پلکانی ایران به نام روستای کریک را مشاهده کنیم. در این روستای سرسبز و زیبا می‌توانید به طبیعت رفته و از جاذبه های مختلفی مانند چشمه‌ها و استخرهای پرورش ماهی، رودخانه‌های پرآب، درختان و باغ‌های میوه و بسیاری جاذبه های طبیعی دیگر دیدن کنید. علاوه بر آن، در این روستا بافت مسکونی متراکمی وجود داشته و معماری خانه‌های روستا به‌صورت سنتی و پلکانی ساخته شده است. بسیاری از افراد برای عکاسی‌های حرفه‌ای به روستای پلکانی کریک سفر می‌کنند. زیرا هم معماری ساختمان‌های این روستا و هم طبیعت آن سوژه بسیار زیبایی برای عکاسی به شمار می‌آیند.
آدرس: ایران، استان کهگیلویه و بویراحمد، شهرستان یاسوج، دامنه ارتفاعات دنا در ۱۵ کیلومتری جنوب غرب سی سخت
۱۰- روستای پلکانی نایبند طبس
روستای نایبند طبس در خراسان جنوبی یکی دیگر از جاذبه های گردشگری زیبای ایران و یکی از بهترین روستاهای پلکانی ایران برای افرادی که به بازدید از این معماری علاقه دارند است. در واقع روستای نایبند در دل کویر لوت قرار گرفته و به دلیل خشکی و آب‌وهوای آن، عملاً زندگی در آن نباید وجود داشته باشد، اما به لطف قنات‌هایی که در اطراف روستا ساخته شده است، زندگی در این روستا جریان داشته و آن را تبدیل به یکی از زیباترین روستاهای آن منطقه کرده است. در این روستا می‌توان از بافت قدیمی و پلکانی خانه‌ها، ساخت خشتی آن‌ها، درختان نخل و درختان میوه، برج‌های دیده‌بانی، چشمه‌های مختلف و پوشش جانوری اطراف آن دیدن کرد.
آدرس: ایران، استان خراسان جنوبی، ۱۳۰ کیلومتری دیهوک
۱۱- روستای پلکانی اسفیدان در بجنورد ایران
یکی دیگر از زیباترین و معروف‌ترین روستاهای پلکانی ایران در استان خراسان شمالی واقع شده و با نام روستای اسفیدان شناخته می شود. این روستا علاوه بر معماری پلکانی و خانه‌های زیبای خود، به‌خاطر طبیعت زیبای خود هم شناخته شده و در سال ۱۳۸۵ عنوان زیباترین روستای ایران را از آن خودکرده است. در این روستا می‌توان جاذبه های گردشگری مختلفی از جمله دره‌ها و آبشارهای زیبا، قلعه‌های تاریخی، چشمه‌های آب خروشان و غارهای بسیاری را مشاهده کرد. این روستا در بجنورد یکی از زیباترین جاذبه های گردشگری استان خراسان شمالی بوده و هر ساله تعداد زیادی از مسافران را مجذوب خود می‌کند.
آدرس: ایران، استان خراسان شمالی، آزادراه بجنورد – شیروان، جاده اسفیدان
۱۲- روستای دشتک، قدیمی‌ترین روستای پلکانی ایران
یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین روستاهای پلکانی ایران، در شهر شیراز بوده و با نام روستای دشتک شناخته می شود. آب‌وهوای این روستا بسیار خنک بوده و طبیعت سرسبزی دارد، یکی از دلایل این که این روستا را به عنوان قدیمی‌ترین روستای پلکانی ایران معروف کرده است، وجود درختان چندهزارساله در روستاست. همچنین در این منطقه آثار باستانی بسیاری پیدا شده و معماری خانه‌های آن نشان از قدمت بسیار بالای این روستاست.
مطالب مرتبط
راهنمای سفر به ناحیه شمالی ایران
درکه، خوش آب و هواترین محله ی شمال تهران
بنادر معروف در شمال ایران
گردش در روستاهای ایران با الی گشت
در این مطلب با برخی از بهترین و زیباترین روستاهای پلکانی ایران آشنا شدیم. این نوع از معماری در روستاهای مناطق سردسیر و کوهستانی ایران بسیار رایج بوده و به همین دلیل هم امروزه می‌توانیم روستاهای بسیاری را مشاهده کنیم که از معماری و ساختار پلکانی برای ساخت خانه‌های خود استفاده کرده‌اند. هدف از طراحی این خانه‌ها این بوده است که بتوانند در برابر سرما و حملات حیوانات وحشی مقاومت کنند. گردشگران و توریست‌های داخلی و خارجی بسیاری هر ساله به روستاهای پلکانی ایران سری زده تا بتوانند با این معماری آشنایی بیشتری پیدا کنند. اگر می‌خواهید که با جاذبه های گردشگری ایران و روستاهای زیبای آن بیشتر آشنا شوید، به هیچ عنوان سایر مطالب الی گشت را از دست ندهید.
سؤالات متداول
۱- معروف‌ترین روستای پلکانی ایران کدام است؟
ماسوله در استان گیلان یکی از معروف‌ترین روستاهای پلکانی ایران بوده که در لیست انتظار برای ثبت در لیست میراث جهانی است.
۲- زیباترین روستای پلکانی ایران کدام است؟
برخی از زیباترین روستاهای پلکانی ایران شامل روستای ماسوله در گیلان، روستای هجیج در کرمانشاه، روستای اسفیدان در خراسان شمالی و بسیاری روستاهای دیگر می‌شوند.
۳- قدیمی‌ترین روستای پلکانی ایران کدام است؟
قدیمی‌ترین روستای پلکانی ایران روستای زیبای دشتک در شیراز است. این روستا آب‌وهوایی خنک و طبیعتی سرسبز و ییلاقی دارد.
۴- روستای پلکانی چیست؟
روستاهای پلکانی ایران روستاهایی هستند که عمدتاً در دره یا شیب تند کوه‌ها ساخته شده و معماری آن‌ها به‌گونه‌ای است که بام هر خانه، حیاط خانه بالایی محسوب می شود.