پنجم مهرماه ۱۴۰۰ مصادف با اربعین حسینی یکی از غم انگیزترین روزهای تاریخ در تقویم ایران است. باتوجه به اینکه چندسالی است اربعین حسینی و برگزاری مراسم آن که توسط شیعیان ایران، عراق، ترکیه، سوریه و سایر ملل اسلامی در مرقد مطهر امام حسین (ع) در کربلا برگزار می شد تحت تاثیر ویروس کرونا قرار گرفته است اخبار ضد و نقیض بسیار زیادی در خصوص امکان برگزاری یا عدم برگزاری این مراسم گسترده به گوش می رسید به نحوی که مکالمات و مکاتبات بسیار زیادی میان وزرای امور خارجه ایران و عراق برای برگزاری این مراسم صورت گرفت.
در خرداد ماه سال ۱۴۰۰، سعید خطیب زاده به عنوان سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه کشورمان با وزیر فرهنگ عراق ملاقات کرد و در این خصوص به تبادل نظر پرداختند. اهداف اصلی این دیدار در خصوص ارتقای روابط فرهنگی دو کشور و چگونگی از سرگیری سفرهای زیارتی بود و از مهمترین نتایج آن می توان به توافق های اولیه برای از سرگیری سفرهای زیارتی ایرانیان برای اربعین ۱۴۰۰ اشاره نمود.
در این گفتگو توافق گردید که ایرانیان می توانند با رعایت تمام پروتکل های بهداشتی برای زیارت مرقد مطهر امام حسن (ع) و سایر ائمه اقدام نمایند.
در تیرماه سال ۱۴۰۰ و درست یک ماه بعد از توافق سعید خطیب زاده با وزیر فرهنگ عراق، پیش نویس تفاهم نامه ای میان دو کشور برای اعزام کاروان های زیارتی تهیه گردید. این تفاهم نامه به نمایندگی از دو کشور و توسط سفیر ایران در عراق و وزیر فرهنگ عراق صورت گرفت که معاون سازمان حج و زیارت و نماینده این سازمان در عراق و رایزن فرهنگی ایران نیز در آن جلسه حضور داشتند.
باتوجه به اینکه ایرج مسجدی این تفاهم نامه را قبل از محرم تهیه نمود امید بسیاری از ایرانیان برای زیارت امام سوم خود در کربلا آن هم در روز اربعین ۱۴۰۰ افزایش یافت با این حال این پیش نویس همچنان بدون امضا مانده است.
دولت عراق به دنبال برنامه های هدفمند خود برای جلوگیری از شیوع گسترده کرونا اعلام کرد که تنها افرادی می توانند وارد این کشور شوند که هر دو دز کامل واکسن کرونا را دریافت کرده باشند، اما با آغاز دهه محرم سخت گیری های خود را به شدت افزایش داد به نحوی که طی یک بخشنامه به شرکت های هواپیمایی خود دستور داد تا از جا به جایی اتباع خارجی که بدون ویزا قصد سفر به این کشور را دارند، خودداری کرده و از صدور ویزا برای این افراد ممانعت به عمل آورد.
یکی دیگر از اقداماتی که در راستای افزایش سفرهای زیارتی صورت گرفت توسط ولی تیموری، معاون گردشگری کشور بود. این نشست مجازی با حضور مدیران عرصه گردشگری صورت گرفت و ایشان از اربعین حسینی به عنوان زمان مناسبی نام برد که فرصت لازم برای معرفی ظرفیت های گردشگری و معنوی کشور را فراهم می کند.
ایشان تصریح کردند که برنامه ریزی برای تولید برنامه های مرتبط با روز جهانی گردشگری و ایام صفر از اهمیت زیادی برخوردار است. ایشان تاکید کردند که پس از دو سال از وضع ممنوعیت های شدید، امکان ورود اتباع خارجی به اشکال مختلف به کشور ایجاد شده و این امر رشد گردشگری را به دنبال خواهد داشت.
به دنبال سخنان ولی تیموری، جهانگیر رستمی زاد به عنوان معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری ایلام و یکی از شهرهای مهم برای اعزام کاروان به سمت کربلا اعلام نمود که مهمترین مسئله پیشرو برای راهپیمایی اربعین ۱۴۰۰ همین مسئله کروناست که همچنان در ایران و برخی از کشورهای جهان مهار نشده است.
این مقام با مدنظر قرار دادن این مسئله که همچنان نتیجه قطعی در این زمینه به دست نیامده است موضوع را برای مطرح شدن در جلسه ستاد ملی کرونای کشور در روز شنبه ۱۳ شهریور بسیار مهم و ضروری خواند.
وی خاطر نشان کرد که قطعا در صورت برگزاری راهپیمایی اربعین ۱۴۰۰، مرز مهران به عنوان یکی از مهمترین مرزهای ایران و عراق برای خروج ایرانیان از کشور به سمت عتبات عالیات، مجهز به تمام سرویس های تست کرونا و بررسی وضعیت مسافران و بررسی پروتکل های بهداشتی خواهد بود به نحوی که احتمال سرایت این ویروس به علت برگزاری این مراسم به حداقل ممکن برسد.
رستمی زاد همچنین به این مسئله اشاره نمود که در ایام عاشورا و تاسوعا با ۲۰۰۰ نفر در مرز مهران که مجوز خروج نداشته اند رو به رو شده ایم و این مسئله بسیار نگران کننده است.
وی ادامه داد که از این به بعد مجوز پیاده روی اربعین ۱۴۰۰ صرفا به صورت دسته جمعی و کاروانی صادر می شود و همچنین اشاره نمود که همچنان هیچگونه موکبی در مهران برپا نشده و مجوز آن نیز صادر نشده است، با این حال تقریبا ۴۰۰ موکب آمادگی خود را برای برپایی مراسم اربعین در مرز کشور و راهپیمایی به سمت کربلا اعلام کرده اند.
در این میان آقای مکی یازع نیز به عنوان رییس ستاد عتبات عالیات در شهرستان آبادان در گفتگو با ایرنا اعلام کرده است که تقریبا ۴۰۰ موکب برای استقرار در نقطه صفر مرزی و در در مسیر شلمچه و ۸۵ تا ۹۰ موکب خوزستانی برای خدمت رسانی به زائرین راهپیمایی اربعین در عراق اعلام آمادگی نموده اند که تجمیع آن ها با موکبین مرز مهران رقم بالایی را شکل می دهد.
آقای مکی یازع اضافه کردند که تمام اعضای موکب ها واکسن کرونا را در دو نوبت دریافت کرده اند و برنامه های آموزشی مناسبی برای آن ها در زمینه رعایت بهداشت و نحوه رعایت پروتکل های بهداشتی در اربعین ۱۴۰۰ مقرر شده است که با هدف خدمت رسانی به زائرین صورت می گیرد.
ایشان انجام واکسیناسیون توسط اعضای موکب ها را یکی از مهمترین شروط فعالیت آن ها در نوار مرزی برای برگزاری راهپیمایی اربعین در سال ۱۴۰۰ دانست. لازم به ذکر است که پایانه مرزی شلمچه که در ۱۵ کیلومتری غرب خرمشهر قرار دارد و همچنین پایانه مرزی چذابه در فاصله ۱۱۰ کیلومتری شمال غرب اهواز، ۲ گذرگاه مرزی استان خوزستان برای تردد زائرین اربعین هستند.
یکی دیگر از اخبار اربعین در سال ۱۴۰۰ به گفتگوی صحبت الله رحمانی، معاون عتبات عالیات سازمان حج و زیارت در مصاحبه با خبرگزاری تسنیم اختصاص دارد که به موضوع عدم تعیین تعداد دقیق زائران اشاره نمود و بیان کرد که دولت عراق تاکنون هیچ گونه دستورالعملی برای اینکه راهپیمایی اربعین ۱۴۰۰ چگونه باید باشد اعلام نکرده است. ایشان افزوند که ایران آمادگی اعزام دسته های بسیار زیادی از کاروان های اربعین حسینی را دارد و موکب های خود را برای خدمت رسانی در این زمینه آماده نموده است.
صحبت الله رحمانی به برخورد جدی با کسانی اشاره نمود که صدور ویزای زیارتی را تبلیغ کرده اند این درحالی است که از ابتدای کرونا تا الان هیچگونه ویزای زیارتی به سمت کربلا توسط سازمان ارائه نشده است و صرفا برخی از افراد با دریافت ویزای تجاری موفق شده اند به خاک عراق وارد شده و سپس به زیارت مرقد مطهر امام حسین (ع) بروند.
در این گفتگو در خصوص عواقب اعلام نشدن موضع عراق در خصوص اربعین ۱۴۰۰ و امکان برگزاری عراق نیز صحبت شد و آقای رحمانی در این خصوص پاسخ دادند که عراق در سال گذشته نیز هیچگونه پاسخی به درخواست ایران نداد و صرفا در نهایت اعلام کرد که هر کشوری می تواند برای برگزاری مراسم اربعین حسینی به میزان دو الی سه هزار نفر را اعزام نماید.
ایشان ابراز امیدواری کردند که حتی اگر دولت عراق دیر به درخواست ما پاسخ دهد اما پاسخ ایشان مثبت باشد باز هم امکان صدور ۵۰۰ هزار ویزا طی دو روز وجود دارد و در این خصوص مشکل خاصی نداریم.
این ویزاها در سفارت عراق، کنسولگری مشهد، خوزستان و کرمانشاه صادر می شوند. در صورت امکان، ممکن است صدور ویزا نیز به صورت رایگان باشد چرا که طی چند سال اخیر صدور ویزای سفر زیارتی به عراق برای مراسم اربعین ۱۴۰۰ به صورت رایگان بوده است.
البته ایشان تصریح کردند که حتی برای ویزای تجاری به عراق نیز نباید هزینه ای اخذ گردد، اما برخی از نهادها مبادرت به اخذ هزینه می کنند که در نهایت تحت پیگرد قرار می گیرند.
عاطفه عابدینی، دبیر کمیته علمی کشوری Covid-19 نیز در مصاحبه با ایسنا در خصوص بازگشایی مدارس و همچنین برگزاری پیاده روی اربعین ۱۴۰۰ بیان کردند که با واکسیناسیون صورت گرفته در جامعه، سطح ایمنی افراد بسیار بالاتر از قبل شده است و این امر کمک می کند تا بسیاری از موسسات و آموزشگاه ها باز شوند اما فعلا نیاز است تا اصول مراقبتی و قرنطینه های خانگی ادامه یابد تا با جهش های دیگری از بیماری های مرتبط مواجه نشویم.
به همین علت ایشان از اظهارنظر قطعی در این زمینه خودداری کردند. ایشان بیان کردند که برگزاری مراسم اربعین به موارد مختلفی بستگی دارد که از جمله آن ها شرایط فعلی و مدل شیوع اپیدمی در عراق و ایران می باشد.
نکته اساسی اینکه شرکت در اربعین حسینی به صورت قطعی پذیرفته شده نیست و دولت عراق همچنان نظرات نهایی خود را اعلام نکرده است اما مسئله قطعی این است که تمامی زائرین باید دزهای واکسن معتبر را دریافت کرده و پیش ثبت نام را انجام داده باشند.
این پیش ثبت نام در روزهای ۲۲ و ۲۳ شهریور صورت گرفته است اما زمان آن در روزهای ۲۴ و ۲۵ شهریور نیز تمدید گردید. اما از جنجالی ترین اخبار اربعین در سال ۱۴۰۰ این است که برخلاف سال های گذشته، تمام اعزام های احتمالی به صورت هوایی است بنابراین زائرین نباید به مرزهای کشور بروند و در آنجا درخواست راهپیمایی به سمت کربلا را داشته باشند.