اینترنت دنیایی با مزایا و معایب بسیار
با وجود همه مباحثی که تاکنون درباره اینترنت و پیامدهای استفاده از آن بر اخلاق کاربران مطرح شده است، هنوز به درستی نمی‌توان تصویر روشنی را در این خصوص مشاهده کرد. روانشناسان و متخصصان علوم رفتاری اغلب توجه خود را بر جنبه‌های منفی اینترنت معطوف می‌نمایند. در ادامه با الی گشت همراه باشید.
مطالب مرتبط: چند نمونه از مدل های کسب و کار اینترنتی اینترنت چگونه به رشد تبلیغات کمک می کند؟
بارزترین مصداق وضعیت استفاده نادرست و کنترل‌نشده کودکان از اینترنت و گمراهی و به خطر افتادن آنها توسط سودجویان اینترنتی است که هر چند وقت یکبار اخبار نگران‌کننده‌ای در این رابطه از رسانه‌های جمعی منتشر می‌شود و هوشیاری والدین کودکان را در استفاده آنها از این رسانه گوشزد می‌شود. اما به لحاظ چند جانبه بودن پدیده اینترنت، نمی‌توان نگرشی یک‌سویه به آن داشت.
به عنوان نمونه هنگامی که بحث تجارت الکترونیکی مطرح می‌شود، جنبه‌های سودآور و سرمایه‌ساز اینترنت بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. حتی از سوی بسیاری از مؤسسات بین المللی نظیر یونسکو استفاده از اینترنت به عنوان یک رسانه ارزان قیمت و سهل‌الوصول جهت حل بحران‌های اقتصادی و فقر در جوامع توسعه نیافته توصیه می‌شود. در سخنرانی سال گذشته آقای کوفی عنان دبیر کل سازمان ملل متحد استفاده از اینترنت برای از میان برداشتن فواصل طبقاتی در جوامع محروم و عقب‌مانده قاره آفریقا به عنوان سریع‌ترین و عملی‌ترین راه حل پیشنهاد شده بود.
هنگامی که صحبت از تسهیم دانش به میان می‌آید، حقیقتاً هیچ رسانه‌ای نمی‌تواند جایگزین اینترنت شود و به مثابه یک پل ارتباطی کارآمد میان پژوهشگران در سراسر جهان عمل نماید. در چنین حالتی آیا اینترنت خوب است یا بد؟ زشت است یا زیبا؟ اگر قدری منصفانه به این موضوع نگاه کنیم در می‌یابیم که در بسیاری از موارد ملاک قضاوت ما درباره اینترنت سود و زیانی است که به ما و منافع ما می‌رساند. چنین دیدگاهی نمی‌تواند یک جایگاه بی‌طرفانه در قبال اینترنت داشته باشد. کاربران هنگام استفاده از اینترنت به درستی درمی‌یابند که آیا اینترنت دارد به آنها خدمت می‌کند یا خیانت. البته در سنین کودکی یا نوجوانی چنین تشخیصی قدری مشکل به نظر می‌رسد، اما با رعایت تدابیر تربیتی و ایجاد امنیت لازم توسط والدین این مشکل قابل حل است.
نقش اینترنت در ایجاد اخلاق سازنده در کاربران
از جمله مهم‌ترین اقداماتی که می‌توان از طریق اینترنت سازمان داد عضویت استادان و متخصصان رشته‌های مختلف در گروه‌های تخصصی است. با عضو شدن کاربران اینترنت در این گروه‌ها، آنها می‌توانند در جریان آخرین اطلاعات موجود در رشته‌های تخصصی خود قرار گیرند زیرا همه اعضاء در جریان پیام‌های علمی که توسط یک نفر صادر می‌شود قرار دارند. در شرایطی که خطوط ارتباطی از کیفیت لازم برخوردار باشد و در ایستگاه‌های محل کار هر دو یا چند طرف امکانات لازم (دوربین ویدئویی …) به سیستم اتصال داشته باشد، می‌توانند تصویر و فعالیت‌های یکدیگر را نیز مشاهده کنند.
هم اکنون انجام عمل‌های مهم جراحی به شکل هدایت از راه دور و با شرکت چند متخصص که هر کدام در گوشه‌ای از دنیا به کار مشغول هستند و می‌توانند در یک آن ناظر عمل جراحی یا راهنمایی‌کننده آن باشند، در تعدادی از مراکز مجهز درمانی متداول شده است. یکی دیگر از شکل‌های نسبتاً رایج اخلاق سازنده که در سطح کشورهای اروپای غربی و امریکا مشهود است، کنفرانس از راه دور می‌باشد که در آن تعدادی از متخصصان (که هر کدام در یک گوشه از کره زمین زندگی می‌کنند) با یکدیگر درباره موضوع مورد علاقه خود به تبادل نظر می‌پردازند. این نوع کنفرانس‌های الکترونیک در آینده رواج زیادی خواهند یافت و احتمال می‌رود که در مقیاس وسیعی از اهمیت کنفرانس‌های حضوری (که بسیار پرهزینه‌تر است) کاسته شود.
در طول چند دهه اخیر، مجله‌های علمی، در میان پژوهشگران، نقش ویژه‌ای در برقراری ارتباطات علمی ایفا کرده‌اند و تعداد این مجله‌ها در سطح جهان همواره رو به افزایش بوده است. اما با توجه به گسترش شبکه اینترنت، به ویژه در طول ۵ سال گذشته، به نظر می‌رسد که در سال‌های آینده نتوان افزایش تعداد این مجلات را مانند سال‌های گذشته انتظار داشت. همه روزه بر تعداد پژوهشگرانی که برای انتشار نتایج پژوهش‌های خود از این شبکه استفاده می‌کنند، افزوده می‌شود. آنان می‌توانند اطلاعات تولیدی خود را در اختیار تمامی افرادی که امکان دسترسی به این شبکه را دارند قرار دهند و از آنان نیز بخواهند، علاوه بر نظرخواهی، برایشان مدارک علمی مشابهی از همین رهگذر ارسال دارند یا با خود آنان همکاری مستمر داشته باشند .همه این فعالیت‌ها که در بستر اینترنت انجام می‌گیرند و به گونه‌ای نوآوری، خلاقیت و سازندگی علمی محسوب می‌شوند، سبب تبلور شکل گسترده‌ای از اخلاق در میان کاربران می‌گردد که اصطلاحاً «اخلاق سازنده» نامیده می‌شود.