گرمایش زمین مسئله ای است که انسان در یک صد سال اخیر با آن مواجه بوده و این امر نگرانی های بسیار زیادی را به دنبال داشته است. این امر که برخواسته از انقلاب صنعتی بوده و همچنان روند رو به افزایش و نگران کننده ای دارد، در سالیان اخیر مورد توجه سازمان های ملی و بین المللی واقع شده و بسیاری از مجامع در تلاشند تا راهکارهای خود را در خصوص کاهش این روند و یا توقف آن ارائه کنند.
راهکارهای بسیار زیادی در این زمینه ارائه شده است که به جنبه های مختلفی از زندگی انسان، فعالیت های صنعتی، کشاورزی، دام داری و … مرتبط می گردد. در این میان بررسی مسئله حمل و نقل به عنوان یکی از مهم ترین عوامل موثر در بروز پدیده گرمایش زمین از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
ما نیز تصمیم گرفته ایم این مقاله را در خصوص کاهش گرمای زمین با تاکید بر مسئله حمل و نقل تنظیم کنیم. اگر شما نیز به سلامت محیط زیست جهانی اهمیت می دهید قطعا از مطالعه چنین مقالاتی استقبال خواهید کرد.
پدیده گرمایش زمین چیست؟
پدیده گرمایش زمین یا گرمای جهانی مسئله ای است که بعد از انقلاب صنعتی و به دنبال استفاده بی رویه انسان از سوخت های فسیلی به وجود آمده است. البته این امر صرفا به سوخت های فسیلی محدود نمی شود، اما مهم ترین و اصلی ترین علت این پدیده به افزایش دی اکسید کربن بازمی گردد که درصد بسیار زیادی از آن ناشی از سوخت های فسیلی است و سایر موارد همانند تهیه غذا، استفاده از وسایل گرمایشی و سرمایشی در ساختمان ها، عدم تفکیک زباله های تجدید پذیر از زباله های تجدید ناپذیر و … در حاشیه قرار می گیرند.
استفاده از سوخت های فسیلی و همچنین ازدیاد گازهای گلخانه ای که در اغلب موارد به علت واکنش های شیمیایی در هوا رخ می دهد باعث شده است غلظت دی اکسید کربن و یک گاز سمی دیگر با نام مونوکسید کربن در هوا به قدری زیاد شود که منجر به افزایش دمای زمین و آسیب به لایه اوزون گردد.
میزان مشخصی از دی اکسید کربن برای حیات گل ها، گیاهان و درختان ضروری است، اما افزایش بی رویه آن نتایج نامطلوبی به دنبال دارد و مونوکسید کربن نیز هیچ گونه فوایدی برای بشر و محیط زیست نداشته و به قاتل نامرئی معروف است.
خطرات مربوط به افزایش دمای زمین
دانشمندان ثابت کرده اند که دمای کره زمین در یک سال گذشته به میزان تقریبی ۰.۷۴ درجه سلسیوس افزایش یافته است. آن ها اثبات کرده اند که اگر این روند ادامه داشته باشد دمای زمین برای انسان ها و حیات وحش در قرن های بعد شرایط نامطلوبی را به وجود می آورد. خطرات حاصل از افزایش دمای زمین عبارتند از:
- آب شدن یخچال های قطبی و بالا آمدن آب اقیانوس ها و دریاها (بسیاری از مناطق ساحلی و مسکونی کره زمین به زیر آب فرو می رود.)
- بروز خشک سالی های دوره ای و طولانی مدت در نقاط گرم و خشک کره زمین
- گرمای سوزان و از بین رفتن بسیاری از جانداران در نقاط سردسیر و حتی مناطق گرم استوایی به علت افزایش گرمای هوا
- نابود شدن پوشش گیاهی در بسیاری از مناطق جهان
- بروز بیماری های عفونی که ناشی از رشد بی رویه میکروب ها و جانداران موذی است
و صدها مشکل دیگر که قطعا بعد از بروز این وقایع علنی می شوند.
تاثیر حمل نقل در افزایش دمای زمین
همانگونه که در مباحث قبل بیان کردیم حمل و نقل ملی و بین المللی با وسایل مختلف اعم از خودروهای شخصی، هواپیما، اتوبوس و قطار یکی از مهم ترین عوامل بروز گرمایش زمین است. امروزه به دلایل مختلف میزان رفت و آمد افراد به شهرهای مختلف در یک کشور و یا کشورهای دیگر در قاره های جهان افزایش یافته است. نمی توان از چنین سفرهایی با هدف پیشگیری از افزایش دمای زمین جلوگیری کرد چرا که زندگی انسان امروز به این مسافرت های تفریحی، تجاری و کاری وابسته شده است.
تاثیری که سیستم حمل و نقل جهانی با استفاده از سوخت های فسیلی بر افزایش دمای زمین می گذارد از طریق افزایش گازهای گلخانه ای و بخصوص ازدیاد میزان مونوکسید کربن به وقوع می پیوندد. امروزه سعی شده است با تولید وسایل پیشرفته ای که نیاز به سوخت های فسیلی ندارند از افزایش میزان گازهای گلخانه ای در اتمسفر زمین جلوگیری گردد، اما توسعه این وسایل به قدری نیست که بتوان گفت مسئله گرمایش زمین را تا چند سال آینده حل می کنند.
بهترین وسیله حمل و نقل بین المللی برای جلوگیری از افزایش دمای زمین
حمل و نقل در دو سطح ملی و بین المللی صورت می گیرد. بنابراین باید بهترین شیوه های ممکن برای رفت و آمدهای ملی و بین المللی را بیان کرد که می توانند از افزایش دی اکسید کربن، مونوکسید کربن و سایر گازهای گلخانه ای در جو جلوگیری کنند. عمومی ترین وسایل نقلیه بین المللی شامل موارد ذیل است:
- هوپیما
- قطار
- کشتی
نکته قابل توجه در این خصوص عدم امکان استفاده از کشتی در تمامی مسافرت هاست. از طرف دیگر حتی کشتی نیز با آلودگی محیط زیست دریاها همراه بوده و در برخی از موارد، غرق شدن یک کشتی می تواند تاثیرات نامطلوبی تا سال های سال در محیط زیست دریاها داشته باشد.
هواپیما محبوب ترین وسیله ممکن برای رفت و آمد میان دو کشور است، اما دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که هواپیماها بیشترین میزان تاثیر در افزایش دمای زمین را داشته اند. نسل جدید قطارها که بدون آلودگی و بدون دود ناشی از سوخت های فسیلی حرکت می کنند بهترین شیوه حمل و نقل در سطح بین المللی هستند.
بهترین وسیله حمل و نقل ملی برای جلوگیری از افزایش دمای زمین
همه روزه و در تمامی کشورها، حمل و نقل ملی در سطح گسترده ای صورت می گیرد و می توان گفت آمار حمل و نقل ملی بسیار بیشتر از مسافرت های بین المللی است. تمامی سازمان های محیط زیست باور دارند که مترو بهترین وسیله ممکن برای رفت و آمد در بخش های مختلف یک کشور و جلوگیری از آلودگی محیط زیست است.
امروزه طرح های بسیار زیادی در این خصوص ارائه شده اند و بسیاری از کشورها سعی می کنند سازه های عمرانی در خصوص حمل و نقل زیر زمینی را ارتقا دهند. متاسفانه نقش ایران در استفاده از خطوط راه آهن، قطارهای مدرن و متروهای زیرزمینی بسیار محدود است و به سرمایه بیشتری در این خصوص نیاز می باشد.