جهت یابی در شب به کمک کهکشان راه شیری و آسمان شب!

جهت یابی به کمک کهکشان راه شیری در شب

در مطالب قبلی الی گشت به شما جهت یابی به کمک ستاره قطبی را به طور کامل به شما آموزش داده ایم. همچنین جدای از ستاره قطبی در مطالب قبلی به شما جهت یابی با صورت فلکی ذات الکرسی، دب اکبر و دب اصغر را نیز گفته ایم. در این مطلب به شما جهت یابی به کمک کهکشان راه شیری و آسمان شب را آموزش می دهیم. اگر به هر دلیلی درون طبیعت راه خود را گم کردید و ابزارهای جهت یابی مدرن همانند جی پی اس، اینترنت و نقشه و یا قطب نما ندارید، می توانید از این شیوه ها، برای پیدا کردن جهات چهارگانه شمال، جنوب، شرق و غرب استفاده کنید. در هر صورت اگر پا به درون طبیعت گذاشتید، تمام نکات سفر به درون طبیعت را رعایت کنید تا احیانا گم نشوید و اتفاقی برایتان نیفتد. با این حال هر طبیعت گرد و راهنمای خبره ای باید تمام روش های جهت یابی درون طبیعت را بداند که جهت یابی به کمک کهکشان راه شیری یکی از ساده ترین این روش هاست.

جهت یابی به کمک راه شیری

مطالب مرتبط:
چطور به کمک ستاره قطبی در شب، جهت یابی کنیم؟
چگونه بدون قطب نما جهت یابی کنیم؟
نکات پایه و حیاتی که هر ماجراجوی طبیعت گردی باید بداند!

اگر در منطقه قرار داشتید که آسمان صاف شب در بالای سرتان قابل مشاهده بود، می توانید کهکشان راه شیری را ببینید. بیشتر در دشت ها، کویرها، صحراها و حتی بالای کوه ها، در کل هر جایی که بتوانید آسمانی وسیع و پر ستاره ببینید و نورهای مزاحم شب همانند نور روستاها و شهرها در اطرافتان وجود نداشته باشند، کهکشان راه شیری قابل مشاهده است. روش جهت یابی به کمک کهکشان راه شیری در طبیعت های کشور عزیزمان ایران، بسیار راحت است چرا که در بیشتر روزهای سال، آسمانی صاف و بدون لکه های ابر داریم. همچنین هنوز در بسیاری از مناطق محافظت شده، حیات وحش ها و طبیعت ها آلودگی نوری برای مشاهده آسمان وجود ندارد. تمام این موارد جزو نکات مهم در ستاره نگاری و تماشای کهکشان راه شیری است. اما چگونه می توان در چنین محیط هایی جهت یابی به کمک کهکشان راه شیری را انجام داد؟

این کار یکی از ساده ترین روش های جهت یابی در هنگام شب است. پس از پیدا کردن کهکشان راه شیری (مسیری مشخص پر از ستارگان کهکشان شیری) به جهت حرکت این مسیر دقت نمایید. در هر طبیعتی که قرار دارید، مسیر کهکشان راه شیری را خواهید دید که در جهتی یکشسان کشیده شده است. این مسیر و شاهراه پر ستاره از شمال شرقی آسمان شروع شده و به سمت جنوب غربی ادامه پیدا می کند. حال که کهکشان را پیدا کردید، باید بتوانید جهت های شمال شرقی و جنوب غربی را در آن تشخیص دهید؟ از چه راهنمایی باید برای تشخیص این دو جهت استفاده کنید؟ این دو جهت چه فرقی با یکدیگر در کهکشان راه شیری دارند؟

در واقع اگر دقیق تر به کهکشان راه شیری نگاه کنید، می توانید ببینید که در یک سمت این نوار و راه، مسیر باریک تر بوده و در حقیقت تراکم و تعداد ستارگان کمتر است و در سمت دیگر شما با تراکم ستارگان بیشتری روبرو می شوید. سمت باریکتر راه شیری جهت شمال شرقی و سمت پهن تر آن، جهت جنوب غربی را نشان می دهد. در واقع، کهکشان راه شیری خطی تقریبا مستقیم در آسمان است که از شمال شرقی به جنوب غربی آسمان کشیده شده است. این موضوع را به راحتی در عکس هایی که از کهکشان راه شیری گرفته اند می توانید ببینید. با جهت یابی به کمک کهکشان راه شیری می توانید دیگر جهات را پیدا نموده و به سمتی که باید، حرکت کنید.

یک نکته که باید حتما به آن دقت داشته باشید، ساعت تماشای کهکشان راه شیری است. این موضوع را به خاطر داشته باشید که هر چه به اواخر شب نزدیک می شوید، این خط در آسمان می چرخد و بخش پهن تر کهکشان راه شیری از جنوب غربی به سمت غرب حرکت خواهد کرد. در نتیجه جهت یابی به کمک کهکشان راه شیری همانند دیگر روش های جهت یابی در طبیعت، تنها محدوده نسبی و وسیعی از جهات اصلی را می دهد و شما مختصات دقیق مکانی که در آن قرار دارید را از این راه ها پیدا نخواهید کرد.

یادتان باشد که از هر آبادی یا روستایی که وارد محیط طبیعی و طبیعت های بکر می شوید، از همان ابتدای راه، جهت  حرکت خود را مشخص نمایید. بدانید که از آبادی به سمت شمال، جنوب، شرق، غرب یا میان این جهات حرکت خواهید کرد. در نتیجه در راه برگشت می توانید برعکس مسیر رفت را از طریق جهت یابی به کمک کهکشان راه شیری و آسمان شب پی بگیرید.

جهت یابی به کمک خوشه پروین

جهت یابی به کمک کهکشان راه شیری تنها راه یافتن جهات چهارگانه در آسمان شب نیست. اگر صورت های فلکی آسمان را می شناسید، می توانید صورت فلکی خوشه پروین یا ثریا را در آسمان شب بیابید و از آن کمک بگیرید. این صورت فلکی از هزاران ستاره تشکیل شده است منتها با چشم غیر مسلح تنها ۶ تا ۷ ستاره از آن قابل مشاهده است. این ۷ ستاره که به هفت خواهران نیز معروفند، ستاره های پر نور این صورت فلکی بوده و نحوه قرارگیری شان در آسمان به گونه ای است که شکل اشک، خوشه انگور یا قطره آب در حال افتادن را تشکیل داده اند. این صورت فلکی را در کنار صورت فلکی گاو پیدا خواهید نمود. صورت فلکی خوشه پروین همانند خورشید از شرق طلوع و در غرب غروب می کند. به گونه ای که انگار شما قطره آبی را از شرق آسمان به سمت غرب آسمان بیاندازید. در نتیجه نوک این قطره آب یا همان خوشه انگور، همواره جهت شرق را نشان می دهد. با دانستن جهت شرق و در مخالف ان غرب، می توانید شمال و جنوب را نیز پیدا کرده و راه خود را در تاریکی شب بیابید.

جهت یابی به کمک هلال ماه

در بعضی از شب ها ماه در آسمان شب قرار گرفته و پیدا کردن صورت های فلکی را برای شما مشکل نموده است. در این مواقع اگر نتوانستید با جهت یابی به کمک کهکشان راه شیری یا خوشه پروین راه خود را پیدا کنید، می توانید از هلال ماه برای جهت یابی استفاده نمایید.

اگر در نیم کره شمالی هستید روش جهت یابی با کهکشان راه شیری یا با ماه و در مجموع هر آنچه که در آسمان می بینید، بسیار متفاوت تر از آن چیزی است که در نیمکره جنوبی شاهد خواهید بود. برای جهت یابی با ماه باید بیشتر راجع به آن بدانید. ماه در مدت یک ماه قمری به شکل هلال باریکی تولد می یابد، سپس در نیمه ماه قمری به ماه کامل تبدیل می شود و در ادامه دوباره به هلالی برعکس جهت هلال اولیه تبدیل می شود در واقع طلوع و غروب ماه نیز همانند خورشید از شرق به غرب است اما در طول روز دیده نمی شود و تنها در انتهای روز که در تاریکی قرار می گیرد، شما می توانید آن را در سمت غرب آسمان ببینید. در نتیجه به اشتباه اینطور تصور خواهید نمود که ماه از غرب به شرق طلوع می کند.

برای جهت یابی به کمک ماه باید در روزهایی از ماه قمری باشید که بتوانید هلال ماه را ببینید. دو سر هلال ماه را با یک خط فرضی به یکدیگر متصل کنید. و این خط فرضی را تا زمین ادامه دهید. نقطه ای که در زمین پیدا می کنید به طور تقریبی جهت جنوب را نشان می دهد. دقت داشته باشید که این روش، تنها محدوده جنوب را به شما نشان می دهد. در نتیجه در صورتی که از طریق دیگر روش ها، نتوانستید جهت یابی خود را انجام دهید، به مان بنگرید.

اگر در نیمکره جنوبی باشید، خط فرضی که از هلال ماه تا زمین ادامه یافته جهت شمال کره زمین را به شما نشان می دهد. در نیمکره شمالی، اگر در نیمه اول ماه های قمری باشید خط فرضی که در بین دو نوک هلال ماه کشیده اید با هلال، شبیه به کلمه P خواهد بود و در نیمه دوم ماه قمری این شکل به صورت q خواهد بود. یادتان باشد که در هنگام قرص کامل ماه به دلیل نبودن هلال نمی توانید، از این روش برای جهت یابی در آسمان شب استفاده کنید.

اگر ماه کامل بود و ستارگان آسمان نیز قابل تشخیص نبودند، به شما توصیه می کنیم که حرکت ماه را در طول شب دنبال کنید. ماه در حرکت خود از شرق به سمت غرب حرکت می کند. پس از گذشت چند ساعت که جهت حرکت ماه را پیدا کردید می توانید، به راحتی دیگر جهات را نیز بیابید. جدای از تماشای ماه کامل اگر نور ماه زیاد بود، چوبی را درون زمین ایستاده قرار دهید. نوک سایه چوب را بر روی زمین علامت گذاری کنید. پس از گذشت یک ساعت دوباره نوک سایه را علامت گذاری کنید. از این دو علامت خطی فرضی بگذارنید. علامت اول نشان دهنده جهت غرب و علامت دوم نشان دهنده جهت شرق بر روی زمین است. خطی عمود بر این خط بکشید تا دو جهت شمال و جنوب را نیز پیدا کنید.

منبع: naturalnavigator.com