حکومت شیرازی ها در کیلوا
کشور تانزانیا در شرق آفریقا قرار گرفته و در آنسوی جزایر سواحل جنوبی این کشور، شهری بندری به اسم کیلوا کیسیوانی (Kilwa Kisiwani) قرار دارد که فرهنگ و تاریخش با شیرازی های ایرانی پیوند خورده است! شنیدن تاریخ این سرزمین احتمالا برایتان جالب است چون سال ها پیش شیرازی های ایرانی به این شهر رفتند و مدتی در این سرزمین حکومت قدرتمندی را شکل دادند. امروز با رفتن به این شهر آثاری ایرانی و اسلامی را می بینید که به خوبی نشان دهنده حکومت شیرازی ها در این شهر است. این شهر در لیست میراث جهانی یونسکو قرار دارد و در سال ۲۰۰۴ در لیست میراث جهانی در معرض خطر قرار گرفت. در ادامه الی گشت را همراهی کنید تا با شهر بندری کیلوا بیشتر آشنا شوید.
مطالب مرتبط: چرا تانزانیا را باید شگفت‌انگیز بدانیم؟ + ویدئو تصاویری دیدنی از حیات وحش در تانزانیا
احتمالا برایتان سوال پیش آمده که ایرانی ها برای چه به آن سوی سواحل شرق آفریقا رفته اند و اصلا چطوری توانستند در آنجا حکومت تشکیل دهند؟ البته حضور ایرانی ها در شرق آفریقا را باید در ۵۰۰ سال قبل از میلاد جست و جو کرد این سواحل از همان ابتدا مهاجران ایرانی، چینی و عربی زیادی داشت اما سکونت عرب ها در جزیره زنگبار و تانزانیا به قرن ۸ برمی گردد در آن زمان کم کم عرب ها به این سرزمین رفتند و با فروش محصولات خود به بومی ها از آن ها محصولات کشاورزی می گرفتند. «کیلوا کیسیوانی» یک مکان باستانی است که در امتداد ساحل Swahili مجمع الجزایر کیلوا قرار دارد. این شهر در قرن هشتم میلادی اشغال و تبدیل یه یکی از قدرتمندترین شهرها شد. تجارت با شبه جزیره عربستان و همینطور هند و چین روی رشد و توسعه کیلوا تاثیر زیادی گذاشت و با وجود اینکه فرهنگ و کلمات عربی در آن رخنه کرده بود اما اصلیت آفریقایی داشت. چند سال بعد که آوازه این جزیره در میان مردم شرق پیچید شیراز دوره ای از خشکسالی را تجربه کرد که تعدادی از مردم آن جا را تشویق به مهاجرت به این سرزمین کرد. ماجرا از این قرار است که در دوره ای از تاریخ در فارس خشکسالی سختی اتفاق می اقتاد که باعث می شود مسلمانان این شهر تصمیم به مهاجرت بگیرند. هر چند که عده ای از تاریخ دانان انگیزه سفر شیرازی ها به شرق آفریقا را نه خشکسالی بلکه به قدرت رسیدن شخصی به اسم طغرل سجلوقی می دانند که با شیعیان مخالف بود. آن ها که آوازه و شهرت زنگبار را شنیده بودند این بار به جای هند راهی این سرزمین می شوند و بعد از ماه ها سفر دریایی بالاخره به این شهر می رسند.
امروز بعد از گذشت قرن ها همچنان در این شهر مردمان مسلمانی هستند که بازمانده های آن مهاجرانند. رفتن شیرازی ها به این شهر و تشکیل امپراتوری افرا شیرازی یکی از سازمان یافته ترین مهاجرت ها را در این منطقه شکل دارد که تحولات زیادی را در فرهنگ و تاریخ مردم به وجود آورد و حتی باعث به وجود آمدن نژادی جدید به نام شیرازی ها در این شهر شد. آن طور که در یکی از کتاب های معتبر تاریخی آمده زمان مهاجرت شیرازی ها به این شهر به سال ۱۲۰۰ میلادی برمی گردد، آن ها با زندگی در میان مردم بومی این سرزمین فرهنگی خاصی را در این منطقه شکل دادند. یکی از کارهایی که ایرانیان بعدا از رفتن به این منطقه انجام دادند رونق تجارت با دیگر کشورها بود که باعث پیشرفت کیلوا شد. آن ها در این منطقه اسلام را گسترش دادند و بناهای مذهبی ساختد که مهمترین آن ها مسجدی تاریخی و زیباست که همچنان وجود دارد. از طرفی سنت ها و فرهنگ های ایرانی هم در این منطقه گسترش پیدا کرد. تغییر و تحولاتی که مهاجران و به خصوص شیرازی ها در این شهر به وجود آوردند در حدی بود که این شهر در لیست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت و اسم شیرازی ها در فرهنگ و تاریخ این ناحیه جاودانه شد.
چیزی که در این ناحیه بیشتر از هر چیز دیگری دیده می شود سرامیک هایی است که در معماری اسلامی دیده می شوند. در این محل آثار هنری سرامیکی بسیاری به چشم می آید. همه این سرامیک ها در همین شهر درست می شدند و برای ساخت وسایل آشپزخانه به کار می رفتند با این وجود کاربردآن ها فقط مخصوص وسایل آشپزخانه نبود. یکی از مهمترین جاذبه های این شهر، مسجد جامع کیلوا است که به نظر می آید این مسجد در قرن ۱۰ تاسیس شده اما دو مرحله ساخت آن به قرن ۱۱ یا ۱۲ و ۱۳ برمی گردد. این مسجد یکی از قدیمی ترین مساجدی است که همچنان در ساحل Swahili قرار دارد. به نظر می آید شبستان این مسجد از اولین جاهایی بوده که ساخته شده. این شبستان که با با ۹ ستون محافظت می شود احتمالا اولین مسجد این محل است که هیچ حیاطی ندارد. این مسجد حدود ۱۰۰۰ سال پیش ساخته شده و در آن کتیبه ای کوفی وجود دارد.
نکته جالب درباره این مسجد این است که از سنگ درست شده و بدون شک برجسته ترین اثری است که همچنان از شیرازی های این شهر در این ناحیه به جای مانده است. اما امپراتوری زنگبار تا قرن پانزدهم بیشتر دوام نیاورد در این قرن پرتغالی ها به این جزیره حمله کردند و با از بین بردن عرب ها حکومتی جدید را در آن ایجاد کردند. حاکمیت عرب ها در این ناحیه حدود ۵ قرن ادامه داشت و در این مدت این ناحیه رونق زیادی را به خود دید. امروز گردشگران زیادی به این منطقه سفر و از بناهای اسلامی تاریخی آن دیدن می کنند در میان برجسته ترین آثار ایرانی اسلامی در این منطقه دو حمام ایرانی است که به خوبی فرهنگ ایرانی ها را به جهانیان نشان می دهد.
منبع: en.wikipedia.org