غاری که ۱۳۵ سال زندگی کرده: غار ده شیخ دنا در کهگیلویه و بویراحمد

غار ده شیخ در کهگیلویه و بویراحمد

کهگیلویه و بویراحمد یکی از خوش آب و هواترین استان های جنوب غربی کشور ایران است. جاذبه های طبیعی و تاریخی زیادی در این استان وجود دارد، هر کدام برای خودشان می توانند به عنوان یک قطب مهم گردشگری در این استان تبدیل شوند. جاذبه ای که در این مطلب می خواهیم درباره آن صحبت کنیم، غار ده شیخ است. این غار یکی از جاذبه های ناشناخته است که در نزدیکی روستای کریک واقع شده و از ویژگی های منحصر به فردی نیز برخودار می باشد. این جاذبه نیز دارای قدمت ۱۳۵ میلیون سال است که می‌توانیم آن را یکی از جاذبه‌ های عجیب و کهن ایران قرار دهیم. در ادامه همراه الی گشت باشید تا بیشتر با غار ده شیخ در کهگیلویه و بویراحمد آشنا شوید.

مطالب مرتبط: روستای کریک، ماسوله ی استان کهگیلویه و بویراحمد ۶ مورد از جاذبه های دیدنی یاسوج

این جاذبه ی گردشگری در استان کهگیلویه و بویراحمد بر اساس بررسی های زمین شناسی که صورت گرفته مربوط به دوره ی دوم زمین شناسی بوده است و ده شیخ یک غار آهکی کاملا طبیعی است. در طی سالیان طولانی که گذشته است بر اثر ریزش نزولات جوی نیز حفره هایی در این غار تشکیل شده است. همین باعث شده تا آب درون حفره ها به بیرون راه پیدا کند و به این ترتیب قندیل و دالان های شگفت انگیزی در این محدوده پدید آمده است. غار ده شیخ از منحصربه فردترین جاذبه های استان کهگیلویه و بویراحمد می باشد، به طوری که به آن لقب علی‌صدر ۲ داده‌اند. نبود هیچ‌گونه نقاشی بر روی دیواره‌های غار نشان می‌دهد که این مکان در طی قرن‌ها دست‌نخورده و ناشناخته باقی مانده است. از عجایب این غار، گرم بودن آن در زمستان و سردی هوای درون آن در تابستان است. گرمای اسرارآمیز زمستان‌ها و خنکای دل ‌انگیز تابستان این غار، معمایی است که هنوز پاسخی برای آن وجود ندارد.

دهانه غار ده شیخ در ارتفاع ۱۶۷۰ متری از سطح دریا نیز واقع شده و بسیار تنگ و باریک است. مسیر ابتدایی این غار به اندازه ای تنگ و باریک است که حدود ۵ الی ۶ متر را باید به صورت نشسته طی کنید. دهانه غار ده ‌شیخ درست روبه روی قله قاش مستان، دنا قرار گرفته است. ارتفاع این غار در برخی مناطق تا هفت متر هم می‌رسد و در دالان‌های مختلف غار، قندیل‌های آهکی گوناگون با زیبایی خاصی شکل گرفته ‌اند. بر اثر ریزش نزولات جوی در طی سال‌ها حفره‌هایی ایجاد شده و آب درون حفره‌ها به بیرون خارج می‌شود که موجب شکل‌ گیری این قندیل ‌های زیبا شده است.

غار ده شیخ یکی از ۶۰۰ غاری شناسایی شده در ایران است و از لحاظ وسعت و عمق تاکنون در رتبه دوم قرار دارد. بر اساس مطالعات عمق غار بیش از ۶ کیلومتر تخمین زده می‌شود و به دلیل همین وسعت، هنوز بخش‌ها و دالان‌هایی از آن شناسایی یا باز نشده است.

غار ده شیخ یکی از غارهایی است که طی بررسی های باستان شناسی که انجام شده در آن بقایای انسانی، حیوانی و سفال در این غار پیدا شده است و این نشان از زندگی انسان هایی است که مربوط به دوران ظهور اسلام نیز بوده اند. سفال‌ها و استخوان‌های کشف شده در این غار ۱۳۵ میلیون سال قدمت دارند که نشان می‌دهد در مقطعی از تاریخ، برخی از انسان‌ها این غار عظیم را برای زندگی انتخاب کرده بودند. با وجود این که قدمت این سفال با توجه به مطالعاتی که بر روی آنها انجام شده نیز هنوز مشخص نمی باشد که این سفال ها مربوط به کدام دوره ی تاریخی هستند، اما طبق گفته برخی از کارشناسان قدمت این سفال ها به قبل از ظهور اسلام نیز باز می گردد. طبق بررسی‌های باستان‌شناسی نوع سفال‌ها، مربوط به دوره هخامنشی و ساسانی است. تنوع سفال هایی که درون این غار کشف شده نیز نشان از قدمت طولانی مدت ده شیخ نیز می دهد. در کف غار آثاری از زیست انسان مشاهده شده که نشانگر استفاده انسان در قبل از اسلام از این غار بوده است.

یکی از غارنوردان ایرانی با اشاره به حوضچه های بزرگ و کوچک آبی در غار ده شیخ نیز گفته است:

“این حوضچه‌ها به شکلی حیرت‌آور توسط دالان‌های باریک به هم متصل می‌شوند. در برخی از دالان‌های غار ده‌شیخ نیز حشرات، پرندگان و جانوران زیادی به ویژه خفاش، موش و انواع بندپایان از جمله حشرات، عنکبوت، صد پا و سوسک پیدا می‌شود.”

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد درباره غار ده شیخ نیز گفته است:

به منظور ثبت این غار به عنوان سومین آثار ملی طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد کارهای مقدماتی آن نیز انجام شده است. اما مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری در مورد این غار گفت است که جذابیت های غار ده شیخ در حد آثار طبیعی جهانی است و می تواند ظرفیت مهمی برای رونق گردشگری استان و حتی جنوب کشور باشد.

وی همچنین ادامه داد:

در استان کهگیلویه و بویراحمد حدود ۳ غار گردشگری به نام های نزل، نول و ده شیخ وجود دارد که به دلیل دارا بودن قابلیت گردشگری در برنامه کاری کارشناسان سازمان میراث فرهنگی نیز قرار گرفته است، همچنین جذابیت‌های این غار در حد آثار طبیعی جهانی است و می‌تواند ظرفیت مهمی برای رونق گردشگری استان و حتی جنوب کشور باشد.

فلسفه ی نام گذاری غار ده شیخ

غار ده شیخ به این دلیل که در همسایگی و بالادست روستای ده شیخ قرار گرفته است، غارنوردان این منطقه را به نام روستایی هم در آن واقع نیز نیز نام گذاری کرده اند. این غار در فاصله دو کیلومتری این روستا قرار دارد که با جاده خاکی به این روستا متصل می‌شود.

امکانات تفریحی در اطراف غار ده شیخ

پروژه احداث جاده دسترسی به غار، رستوران، آلاچیق و سکوی نشیمن توسط سرمایه‌گذار بخش خصوصی در حال اجرا است، هدف از این پروژه نیز جلب توجه و علاقه طبیعت‌گردان نیز بوده است. به گفته سرمایه‌گذار طرح گردشگری، غار ده‌شیخ در آینده نزدیک بخشی از مسیر دسترسی این غار سیاحتی آسفالت خواهد شد. این غار ۷ تالار اصلی و شش ورودی و خروجی دارد که با پناهگاه‌های صخره‌ای استتار شده و با نظر سرمایه‌گذار، در حال حاضر از ورودی شرقی غار استفاده می‌شود.

مسیر دسترسی به غار ده شیخ

به منظور دسترسی به غار ده شیخ باید به شهر یاسوج که مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد سفر کنید بعد از آن با طی کردن مسافتی حدود ۴۵ کیلومتر به بخش پاتاوه شهرستان دنا می‌رسید، و با مناظر طبیعی و پل تاریخی پاتاوه که دنیایی از رازها و همچنین یکی از زیباترین غارهای ناشناخته ی ایران نیز مواجه خواهید شد.