قلعه اردشیر، بنایی تاریخی از دوره ساسانیان در کرمان
قلعه ی اردشیر در کرمان
کرمان پنجمین کشور تاریخی در ایران است که جاذبه های تاریخی پر اهمیتی را در خود جای داده است. این استان کویری علاوه بر بناهای تاریخی ارزشمند مناطق گردشگری طبیعی را نیز شامل می شود، که هر کدام برای خود به عنوان یک قطب گردشگری می توانند عمل کنند. در این مطلب از مجله ی گردشگری الی گشت می خواهیم درباره قلعه اردشیر کرمان که به قلع کوه نیز شهرت دارد بپردازیم. این بنای ارزشمند از دوره ی ساسانیان و به دستور اردشیر ساسانی نیز ساخته شد. این قلعه باستانی یکی از بناهای ارزشمند در کرمان است و پیشنهادی می شود که در صورت که به کرمان رفتید حتما از آن دیدن کنید. در ادامه همراه ما در سفر به کرمان باشید تا بیشتر قلعه اردشیر در کرمان آشنا شوید.
مطالب مرتبط: آبشارهای سیمک محلی برای کوهنوردی هیجان انگیز در کرمان قلعه قهقه راور در کرمان، جاذبه ای از دوره ساسانیان روستای سیرچ، تکه ای از بهشت در دل کویر کرمان
همانطور که در بالا گفتیم قلعه اردشیر در کرمان قرار دارد و یکی از بناهای باستانی ایران به شمار می رود که توسط اردشیر ساسانی در زمان حکومتش ساخته شده است. این قلعه در کرمان نیز به قلعه کوه هم شهرت دارد و بنابر دلایلی خاصی ساخته شده است. با توجه به موقعیت قرار گیری قلعه اردشیر در کرمان که در میان بافت شهر و روستا است هدف از ساخت این مکان سکونتگاهی برای دستگاه حاکم بر کشور یا وجود اهداف اداری برای اشراف بر حامیت روستاها در آن زمان نیز بوده است. اما قلعه هایی که دارای موقعیت های کوهستانی بودند هدف از ساخت آن ها دفاع از مواضع حکومت وقت و با اهداف نظامی نیز بود، کارکرد دیگر این قلعه ها این بود که در مواقع لزوم و حملات، پایگاه و پناهگاهی برای در امان ماندن مردم از دشمن، محسوب می‌شدند. قلعه ی اردشیر یکی از همین قلعه های کوهستانی است که با احتمال بسیار زیاد با اهداف نظامی و دفاعی نیز ساخته شده است.
مشخصات قلعه اردشیر در کرمان
اگر بخواهیم از لحاظ معماری قلعه ی اردشیر را مورد بررسی قرار دهیم می توانیم بگوییم که قلعه ی اردشیر دارای معماری شگفت انگیز و بسیار خاصی است. مصالح به کار رفته در این بنای تاریخی خشت خام است و ابعاد خشت های به کار رفته در قلعه اردشیر در کرمان از خشت های معمولی بسیار بیشتر است و قطر دیوارهای قلعه در حدود ۶ متر هستند. ساختمان هایی که در قلعه اردشیر در کرمان ساخته شده نیز به دو بخش تقسیم می شوند. قسمتی از ساختمان قلعه بر روی تپه در جنوب شرقی ساخته شده اند که همان بخش ساختمانی قلعه کوه را تشکیل می دهند. ارتفاع این قلعه به ۱۵۰ متر بالاتر از شهر کرمان می رسد و قسمت دیگری از این بنا بر روی تپه های کوتاه تر نیز قرار گرفته است که آن را آتشکده ی آناهید می نامند.
در واقع قسمت اصلی قلعه اردشیر در کرمان همان ساختمانی است که بر روی تپه ها قرار گرفته است. به دلیل نزدیکی این دو قلعه به یکدیگر این احتمال وجود دارد که ساختمان های این دو قلعه در گذشته به یکدیگر مرتبط بوده اند، قلعه ای که در پایین این منطقه وجود دارد نیز به قلعه ی دختر معروف است و خودش جز یکی از جاذبه های تاریخی کرمان مطرح است. ساختمان های زیادی در بین دیوران های این دو قلعه باقی مانده اند که بیشتر شباهت به قصر، عبادتگاه و مکان هایی از این دست دارند.مطابق با شواهدی که وجود دارد می توان متوجه شده که این دو قلعه از یکدیگر جدا نبوده اند و در حال حاضر، شکل اصلی این قلعه از بین رفته و آثاری از آن برجای مانده است.
موقعیت کنونی قلعه اردشیر در کرمان
هنوز بر روی قلعه اردشیر در کرمان اقدامات باستان شناسی لازم صورت نگرفته است و هیچ گونه مطالعات جدی و کاوش گرایانه در این محل صورت نگرفته است. موضوعی که موجب حیرت می شود این است که هیچ حصار و حریمی برای حفاظت از این قلعه تاریخی و ارزشمند کشیده نشده است و کسانی که از این قلعه بازدید می‌کنند شاید ندانند که حریم قلعه کجاست و همین گاهی، سبب در معرض خطر قرار گرفتن بنا می شد. علاوه بر حضار وجود دکل های مخابراتی متعدد در مرتفع ترین بخش های قلعه ادشیر در کرمان که بنایی تاریخی و ارزشمند است در سال ها پیش سبب ایجاد آسیب در بنا شده است.
این قلعه در فاصله زیادی از شهر کرمان است و خانه های متعددی اطراف آن را فرا گرفته است. زمانی که به بازدید از این قلعه می روید بناها و ساختمان های دیگری را می توانید مشاهده کنید که در حریم قلعه قرار دارد و خوشبختانه به دلیل وجود فاصله ای که از شهر و فضای اطراف قلعه سبب شده تا از ساخت و سازهای مدرن شهری دور باشد و از این لحاظ نیز کمتر مورد آسیب قرار گرفته است. با توجه به این که قلعه اردشیر و قلعه دختر دچار فرسایش و آسیب های زیادی شده اند اما سازمان میراث فرهنگی کرمان در سال ۱۳۹۵ اقدام به مرمت و بازسازی فضای سبز این منطقه نیز پرداخت. در سال گذشته نیز ساخت پارک قلعه اردشیر و قلعه دختر در فضای اطراف قلعه نیز در حال اتمام بوده و در حال حاضر، این مکان، در حال تبدیل شدن، به یک فضای با صفا و مورد پسند گردشگران و بازدیدکنندگان از قلعه است.
