مسجد سلطان احمد یا همان مسجد آبی استانبول

مسجد سلطان احمد از جمله شاهکارهای معماری به‌‌ جامانده از دوران عثمانی در شهر زیبای استانبول ترکیه است که در سفر به استانبول حتما باید از آن بازدید کنید. این مسجد به دلیل رنگ آبی مناره‌های فوق‌العاده‌اش توسط مردم محلی مسجد آبی استانبول نامیده شده است. هر ساله بازدیدکنندگان بسیاری از سرتاسر جهان به ویژه مسلمانان، از مسجد سلطان احمد به عنوان یکی از زیباترین جاذبه‌های استانبول بازدید می‌کنند. اگر دوست دارید درباره این مسجد دیدنی بیشتر بدانید در این مقاله با الی گشت همراه باشید.

معرفی مسجد سلطان احمد (مسجد آبی)

استانبول، شهر افسانه‌ها و تاریخ، همواره مقصدی جذاب برای گردشگران بوده است. در میان جاذبه‌های بی‌شمار این شهر، مسجد سلطان احمد، مشهور به مسجد آبی، با معماری خیره‌کننده و تاریخ غنی‌اش، جایگاهی ویژه دارد.

 این مسجد باشکوه که در قلب شهر تاریخی استانبول واقع شده، نه تنها یک مکان عبادی است، بلکه نمادی از هنر، فرهنگ و تمدن عثمانی است. شاید برایتان سؤال باشد که چرا مسجدی با این عظمت و شکوه را “آبی” می‌نامند. این لقب، اشاره‌ای است به کاشی‌های آبی رنگ و تزیینی که در داخل مسجد به کار رفته‌اند.

بیشتر از ۲۰,۰۰۰ کاشی ایزنیک با طرح‌های گل‌های لاله، رز و دیگر نقوش گیاهی، دیوارهای داخلی مسجد را پوشانده‌اند و فضایی آرامش‌بخش و دل‌انگیز ایجاد کرده‌اند. نور خورشیدی که از طریق ۲۶۰ پنجره وارد مسجد می‌شود، بر درخشش این کاشی‌ها می‌افزاید و رنگ آبی فیروزه‌ای آن‌ها را درخشان‌تر می‌سازد.

مسجد سلطان احمد استانبول کجاست؟

مسجد سلطان احمد استانبول، به طور دقیق در منطقه اروپایی فاتح، محله سلطان احمد، خیابان آت میدانی، پلاک ۷۰ واقع شده است. همچنین فاصله این مسجد تا میدان تکسیم حدود ۵ کیلومتر (۱۱ دقیقه رانندگی) است. لازم به ذکر است که در داخل مجلس نباید از فلش دوربین استفاده کرده و با صدای بلند حرف بزنید.

آشنایی با تاریخچه مسجد سلطان احمد

مسجد سلطان احمد یا همان مسجد آبی، حدوداً ۴۰۰ سال پیش بین سال‌های ۱۶۱۰ تا ۱۶۱۶ در پایتخت آن زمان حکومت عثمانی، یعنی استانبول ساخته شد. عثمانی‌ها یکی از قدرتمندترین حکومت‌ها و پادشاهی‌های دنیا بودند و به تازگی مرزهای حکومتشان را از آسیا و اروپا تا نزدیکی آفریقا گسترش داده بودند.

 پادشاه وقت آن زمان سلطان احمد بود که در سن ۱۴ سالگی تاج‌گذاری کرده بود. اجداد سلطان احمد یعنی سلطان سلیمان محتشم و سلطان فاتح، فتوحات زیادی در دوران پادشاهی خود داشتند و نماد قدرت عثمانی به شمار می‌رفتند. سلطان احمد هم دوست داشت در این میان نامش را پرآوازه کند.

 به همین خاطر ۵ سال بعد از رسیدن به سلطنت، دستور ساخت زیباترین مسجد جهان را صادر کرد و خودش هم در ساخت آن مشارکت داشت. رنگ آبی و فیروزه‌ای استفاده‌ شده در مناره‌ها، کاشی‌ها و گنبدهای مسجد باعث شد تا مسجد سلطان احمد، با نام مسجد آبی استانبول شناخته شود.

داستان ملوانان و مسجد آبی

خوب است بدانید داستان دیگری هم پشت نامگذاری مسجد سلطان احمد یا همان مسجد آبی وجود دارد. گفته می‌شود ملوانانی که از طریق دریا به استانبول می‌آمدند، نزدیک ساحل با نگاه به آب دریا، مناره‌های مسجد را به رنگ آبی می‌دیدند و به همین خاطر این مسجد را با نام مسجد آبی هم می‌شناسند.

مسجد آبی از پربازدیدترین جاذبه های گردشگری استانبول است و بسیاری از گردشگران از آن دیدن می‌کنند. همچنین ایرانی های زیادی هم در میان این بازدیدکنندگان هستند.

در زمان ساخت مسجد سلطان احمد استانبول، بناها و امکانات زیادی همچون مدرسه، حمام، مسافرخانه و بیمارستان در حوالی آن وجود داشته که متأسفانه اغلبشان در قرن نوزدهم از بین رفته‌اند. اما بنای مسجد هنوز هم در استانبول تماشایی و باشکوه است.

آشنایی با معماری مسجد سلطان احمد

صدفکار مهمت آقا معمار اصلی مسجد سلطان احمد استانبول بود. چنانچه با شهر استانبول آشنا باشید حتماً می‌دانید که مسجد سلطان احمد در نزدیکی مسجد ایاصوفیه استانبول واقع شده. این عمارت در حقیقت یک کلیسا بوده است. معماران مسلمان عثمانی برای اینکه توانایی خود را به رخ بکشند، تصمیم گرفتند مسجدی زیبا برای عبادت مسلمانان در نزدیکی ایاصوفیه بسازند.

گرچه عمارت کلیسای ایاصوفیه بزرگتر از مسجد سلطان احمد است و کنار هم قرار گرفتن این دو جاذبه، باعث بیشتر شدن تعداد بازدیدکنندگان از آن‌ها شده است. مهم‌ترین تصمیم سلطان احمد برای نشان دادن اقتدار و قدرت خود و ادامه راه اجدادش، ساختن مسجد آبی استانبول بود و بیشتر عمر پادشاهی سلطان احمد، صرف ساختن این مسجد شد.

 او به معماران دستور داده بود تا بنای مسجد را بی‌نهایت باشکوه، زیبا و با عظمت بسازند. چنانچه به معماری و بخش‌های مختلف چه در داخل و چه خارج مسجد دقت کنید، متوجه دقت و ظرافت در ساخت آن می‌شوید. معماران تصمیم گرفتند تا بنای مسجد را به شکل مکعب در نهایت نظم و دقت بسازند تا هم اثر منحصر به فردی طراحی کنند و هم پادشاه را راضی نگه دارند.

حقایقی درباره مناره های مسجد سلطان احمد

درباره مناره های مسجد آبی، حقایق جالبی وجود دارد. در زبان ترکی واژه “Altin” به معنی طلا و “Alti” به معنی عدد شش است. تلفظ این دو کلمه بسیار نزدیک به هم است و تمایز آن‌ها کار آسانی نیست.

گفته می‌شود سلطان احمد دستور ساخت مناره‌های طلایی را به معماران می‌دهد. اما معمار منظور پادشاه را اشتباه متوجه شده و شش مناره برای این مسجد می‌سازد. امروزه یکی از عوامل زیبایی معماری مسجد آبی استانبول هم وجود ۶ مناره آن است که بر جلال و جبروت آن افزوده است.

آشنایی با قسمت های مختلف مسجد سلطان احمد

مسجد سلطان احمد که همان‌طور که گفتیم یکی از جذاب‌ترین جاذبه‌های استانبول است دارای قسمت‌های مختلفی است که هرکدام از آنها به نوبه‌ی خود دیدنی و منحصر به فرد هستند. در ادامه با الی گشت همراه باشید تا شما را با فضاهای مختلف این مسجد بی‌نظیر آشنا کنیم.

۱. ورود ‌های مسجد

خوب است بدانید مسجد سلطان احمد یا همان مسجد آبی ورودی‌های مختلفی دارد. ورودی اصلی آن در شمال غربی این بنای تاریخی واقع شده. این ورودی بسیار زیبا و باشکوه طراحی و ساخته شده و طاق تماشایی آن با مقرنس‌کاری‌های ظریف نگاه همگان را به سوی خود می‌کشاند.

جالب این که تنها کسی که اجازه ورود به مسجد با اسب و به صورت سواره را داشته، فقط خود شخص سلطان احمد بوده است. به دستور او در ورودی اصلی زنجیرهای آهنی به صورت نمادین آویزان شدند که سلطان در زمان داخل شدن به مسجد از جهت احترام و تواضع سر خود را خم کند.

سه ورودی دیگر مسجد آبی در میدان سلطان احمد دیده می‌شوند و دو ورودی از سردرهای باشکوهی برخوردارند. در بخش شمال شرقی مجموعه هم سه ورودی دیگر وجود دارد که از طریق آنها می توان به سادگی به بازدید مدرسه قرآنی، مقبره سلطان احمد و دارالفنون (اولین دانشگاه عثمانی) رفت.

۲. حیاط مسجد

از دیگر قسمت‌های مسجد سلطان احمد باید به حیاط آن اشاره کرد که بعد از گذر از ورودی اصلی وارد آن خواهید شد. این حیاط وسیع دارای یک آبخوری ۶ ضلعی مسقف در وسط و وضوخانه‌هایی در دو طرف است. این آبخوری از جاذبه‌های حیاط مسجد سلطان احمد است چرا که دارای ۶ ستون مرمری و یک گنبد هم هست.

علاوه بر این رواق‌هایی دیدنی با معماری و طراحی مشابه که در بالای هر کدام از آنها گنبدی قرار دارد در سراسر حیاط مشاهده می‌شوند. لازم به ذکر است که برای ساخت ستون‌های این رواق‌ها از سنگ مرمر و سنگ آذرین تراشیده شده و برای کف آنها از کاشی‌های مرمر بسیار مرغوب استفاده شده که جلوه خاصی به حیاط بخشیده‌اند.

۳. مناره های مسجد

مسجد آبی همان‌طور که گفته شد دارای ۶ مناره است که چهار عدد از آنها در چهارگوش بنای طرح مکعبی مسجد و دو عدد دیگر در میان آنها قرار گرفته‌اند.

 این مناره‌ها به صورت ستونی شکل و مدادی بوده و دارای پلکانی برای بالا رفتن موذن و اعلام وقت نماز هستند. ۴ مناره مسجد سلطان احمد ۳ بالکن و دو مناره انتهای حیاط دو بالکن هم دارند.

۴. شبستان مسجد

از مهم‌ترین قسمت‌های مسجد آبی شبستان آن است که از معماری هنرمندانه‌ای برخوردار است. این شبستان که با ستون‌های باشکوه، تزیینات کاشی کاری، پنجره‌های سنگی و فرش‌های نفیس جلوه‌ای منحصر به فرد به این مکان تاریخی بخشیده در زیر گنبد بزرگ و اصلی مسجد قرار دارد.

 این شبستان به شکل مستطیل و با فضایی وسیع طراحی و ساخته شده و بهترین و زیباترین تزیینات در ساخت آن به کار رفته است.

۵. پنجره های مسجد با شیشه‌های رنگی

در شبستان مسجد سلطان احمد ۲۶۰ پنجره ارسی با شیشه‌های رنگی زیبا به چشم می‌خورد که به منظور تأمین نور این مسجد ساخته شده. گرچه باید اضافه کرد که شیشه‌های اولیه مسجد که هدیه‌ای از طرف دولت ونیز به سلطان احمد بودند به مرور زمان از بین رفته و شیشه‌های جدید جایگزین آنها شدند.

۶. سقف و گنبد مسجد

از دیگر جلوه‌های زیبایی شبستان مسجد آبی استانبول باید به سقف آن اشاره کرد. در این سقف یک گنبد در وسط با ۲۸ پنجره و در اطراف آن چهار نیم گنبد با ۱۴ پنجره دیده می‌شود که از تزیینات مختلفی برخوردارند.

۷. کاشی کاری منحصر به فرد مسجد

در قسمت فوقانی مسجد سلطان احمد اشکال هندسی و طرح‌های دایره‌ای رنگی به چشم می‌خورند که از چندین هزار قطعه کاشی قدیمی و اصیل تشکیل می‌شوند. این کاشی‌های دست ساز با طرح مختلف مانند گل لاله، گل رز، میوه‌های گوناگون و درخت سرو هستند که به نوعی نمادی از بهشت به شمار می‌روند.

 طیف رنگی رنگ های فیروزه‌ای، آبی و سبز این کاشی‌ها جلوه‌ی بی‌نظیری به مسجد بخشیده که نگاه هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند.

۸. خوشنویسی های مسجد

خوشنویسی‌ها هم از جمله زیباترین تزیینات مسجد آبی به حساب می‌روند که یادبودی از بهترین هنرمندان و خوشنویسان قرن هفدهم هستند. این خوشنویسی‌ها که شامل آیات قرآن و اسامی سلاطین عثمانی می‌شوند در نقاط مختلف مسجد و به صورت الواحی بر روی دیوارها، کاشی‌ها و پنجره‌ها به چشم می‌خورند.

۹. محراب مسجد

از جمله زیباترین و شگفت انگیزترین عناصر داخلی مسجد آبی محراب آن است. این محراب که از سنگ مرمر سفید و به صورتی بسیار ظریف و زیبا تراشیده شده دارای طاقچه‌هایی پی در پی و آبشاری در قسمت بالایی خود است.

 دو کتیبه سبز رنگ با نوشته‌های طلایی هم بر بالای محراب دیده می‌شود و جذابیت و زیبایی آن را دوچندان کرده. یک منبر بلند با تزیینات تماشایی هم در سمت راست محراب وجود دارد که برای سخنرانی و خواندن خطبه‌ها توسط امام جماعت مسجد ساخته شده است.

۱۰. لوسترهای مسجد

برای روشن کردن فضای مسجد سلطان احمد علاوه بر پنجره‌های بسیار از لوسترهای شمعدانی بسیار بزرگی هم استفاده شده است. این لوسترها قبلاً دارای شیشه لامپ و شمعدان‌هایی با تزیینات جواهرات، طلا و نگین‌های قیمتی بودند که برخی از آنها به غارت رفته و برخی دیگر اکنون در موزه‌ها نگهداری می‌شوند.

۱۱. قصر سلطان

قصر سلطان یا غرفه پادشاهی یکی دیگر از فضاهای دیدنی مسجد آبی استانبول است که برای استراحت و عبادت سلطان ساخته شده. این عمارت که در گوشه جنوب شرقی مسجد سلطان احمد قرار دارد دارای یک درب ورودی جداگانه و یک ایوان مشرف به تنگه بسفر و اتاق‌هایی در اطراف است.

جالب است بدانید شخص سلطان احمد در این قصر که دارای ۱۰ ستون مرمر، محراب مخصوص، تزیینات یشم، آیات قرآن طلاکاری شده، کاشی های نفیس و به طور کلی معماری متمایز نسبت به سایر بخش‌های مسجد است، ۱۰ روز آخر ماه مبارک رمضان را به عبادت و دعا مشغول می شد.

آشنایی با نکات و الزامات ورود به مسجد سلطان احمد

چنانچه قصد بازدید از مسجد آبی استانبول را دارید نکات و قوانینی وجود دارند که حتماً باید با آنها آشنا شده و رعایتشان کنید. در ادامه با الی گشت همراه باشید تا شما را با این قوانین آشنا کنیم:

• خانم‌ها باید به هنگام ورود به مسجد موهای سر خود را پوشانده و از لباس‌های آستین کوتاه استفاده نکنند. بانوان می‌توانند با استفاده از شال و روسری خود دست‌ها را بپوشانند. همچنین پوشیدن شلوارک و دامن کوتاه هم ممنوع است و باید لباسی تا مچ پا انتخاب شود.
• آقایان هم باید پوشش مناسب یعنی شلوار تا زیر زانو داشته باشند. از ورود آقایانی با شلوارک و لباس‌های نامتعارف به مسجد جلوگیری می‌شود.
• ورود با کفش به مسجد ممنوع است.
• رعایت سکوت از مهم‌ترین نکات ورود به مسجد سلطان احمد است.
• عکاسی با فلاش در مسجد ممنوع است.

جاذبه های گردشگری نزدیک به مسجد سلطان احمد

از جمله جاذبه‌های گردشگری نزدیک به مسجد آبی می‌توان به موزه باستان‌شناسی استانبول، پارک گلخانه، کاخ توپکاپی، موزه هنرهای اسلامی و ترکی، موزه موزاییک، میدان ارابه رانی و مسجد محمد پاشا اشاره کرد.

جمع بندی

در این مقاله از الی گشت به معرفی یکی از مهمترین جاذبه‌های گردشگری شهر زیبای استانبول یعنی مسجد سلطان احمد که به مسجد آبی هم مشهور است پرداختیم. این مسجد همانطور که از نام آن پیداست به دستور سلطان احمد عثمانی ساخته شده و رنگ آبی و فیروزه ای استفاده‌ شده در مناره‌ها، کاشی‌ها و گنبدهای مسجد باعث شده تا آن را با نام مسجد آبی استانبول هم بشناسند. اگر به استانبول سفر می‌کنید بازدید از این مسجد دیدنی را از دست ندهید.

سؤالات متداول

مسجد سلطان احمد کجاست و چگونه می توان به آن دسترسی پیدا کرد؟

 مسجد سلطان احمد در محله سلطان احمد، قلب تاریخی استانبول واقع شده است و دسترسی به آن با وسایل نقلیه عمومی بسیار آسان است.

چرا مسجد سلطان احمد به مسجد آبی معروف است؟

دلیل نام‌گذاری “مسجد آبی” به دلیل استفاده گسترده از کاشی‌های آبی رنگ ایزنیک در تزیینات داخلی مسجد است. با وجود رنگ‌های دیگر رنگ آبی غالب است و این لقب را به مسجد بخشیده است.

ساعات بازدید از مسجد آبی چگونه است؟

مسجد سلطان احمد برای بازدید عموم باز است، اما بازدیدکنندگان باید به زمان‌بندی نماز دقت کنند. مسجد در زمان برگزاری نماز برای بازدیدکنندگان بسته است. بهترین زمان برای بازدید بین نمازها خواهد بود. ساعات نماز متغیر است، بنابراین بهتر است قبل از رفتن از زمان دقیق نمازها مطلع شوید.

آیا برای ورود به مسجد سلطان احمد باید هزینه پرداخت کرد؟

 خیر، ورود به مسجد سلطان احمد رایگان است. با این حال، کمک‌های مالی به مسجد پذیرفته می‌شود.

در نزدیکی مسجد آبی چه جاذبه های گردشگری دیگری وجود دارد؟

از جمله جاذبه‌های گردشگری نزدیک به مسجد سلطان احمد می‌توان به موزه باستان‌شناسی استانبول، پارک گلخانه، کاخ توپکاپی، موزه هنرهای اسلامی و ترکی، موزه موزاییک، میدان ارابه رانی و مسجد محمد پاشا اشاره کرد.

مطالب مرتبط :
از استانبول چی بخریم؟ راهنمای کامل خرید سوغات استانبول
بهترین هتل های استانبول از نظر گردشگران
استانبول کجا خرید کنیم؟ راهنمای محلی مراکز خرید استانبول