آشنایی با موزه امیر تیمور در تاشکند

موزه امیر تیمور تاشکند | Amir Timur Museum

در بین افراد بسیار اثر گذار بر تاریخ ازبکستان، به امیر تیمور می توان اشاره کرد که فردی جنگ سالار، سیاستمدار، طرفدار دانش، آموزش، تجارت، فرهنگ و هنر بود. بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و اعلام استقلال ازبکستان، توجه وافری برای احیای میراث فرهنگی و معنوی غنی این کشور آسیای میانه شد، که بوسیله نیکان و اجداد این سرزمین بنیان گذاری شده بود. این کشور  بعد از جدایی از اتحاد جماهیر کمونیستی، فرصت را غنیمت شمرد تا ورق هایی از تاریخ به فراموش سپرده خود را دوباره از نوع ورق بزند و نام افراد معروف و تاثیرگذاری که بر توسعه و پیشرفت این کشور و شاید تمدن دنیا نقش ویژه و حائز اهمیتی را ایفا کرده بودند، از صندوقچه تاریخ بیرون بیاورد. در ادامه با الی گشت همراه شوید:

مطالب مرتبط:
دو بنای دیدنی شهر تاشکند
چورسو بازار تاشکند، بازاری قدیمی در قلب پایتخت ازبکستان

امیر تیمور یا همان تیمور لنگ بعد از اینکه موفق شد حکومت مرکزی قدرتمندی را پایه گذاری کند، به مرور زمان، قدرت و عظمت حکومت خود را در دنیای زمان خودش با کشورگشایی های خود گسترش داد و بسیاری از ملت ها و مردمان آنها را هم متحد خود ساخت. در زمان حکومت امیر تیمور، دانش بشری، آموزش، فرهنگ، معماری، هنرهای زیبا، موسیقی و شعر و ادب به نهایت درجه از پیشرفت و ارتقا خود دست پیدا کرد. بطور خلاصه، می توان عنوان نمود که تمام این موارد گفته شده، به گونه ایی رنسانسی را در زمام حکومت گورکانیان رقم زد.

این واقعیت تاریخی در کنار احیای برقراری عدالت تاریخی سبب شد تا رئیس جمهوری ازبکستان، آقای کریموف، تصمیم به یاد و خاطره چهره های تاریخ ازبکستان را قدر نهد و بنا هایی به نام آنها در این کشور ساخته شوند. بر همین اساس و طبق دستور رئیس جمهور، سال ۱۹۹۶، سال امیر تیمور نام گذاری شد و  ۶۶۰ امین سالگرد تولد امیر تیمور به شکل گسترده ایی در سراسر ازبکستان جشن گرفته شد. همچنین، طبق بخشنامه هیات وزیران این جمهوری در همان سال، دستور ساخت بنایی به نام موزه دولتی تاریخ سلسله گورکانی، به تصویب هیات وزیران این کشور رسید. در دوران استقلال ازبکستان، بناهایی بسیاری در حال ساخت در این جمهوری می باشند که ارتباط نزدیک و تنگاتنگی با زندگی و تاریخ مردمان این سرزمین دارند. افتتاح موزه امیر تیمور را می توان از جمله رخدادهایی در نظر گرفت که اهمیتی چه بسا فراملی و جهانی برای این کشور دارد.

موزه دولتی امیر تیمور در مرکز شهر تاشکند، پایتخت ازبکستان بنا شده است. هدف از ساخت این موزه، نشان دادن سطح بالای پیشرفت دانش، آموزش، تفکرات روشنفکرانه و فرهنگ در دوره امیر تیمور و دوران حکومت پادشاهان گورکانی است. همچنین، بالا بردن سطح آگاهی درباره مردم این کشور درمورد دستاوردها، آیین و سنن و تقویت حس وطن دوستی و وطن خواهی بین نسل جوان این سرزمین است تا عشق و احترام بیشتری را نسبت به سرزمین مادریشان در دل جوانان این کشور ایجاد کنند و توجه آنها را بیشتر از قبل به میراث گذشته نیاکان شان معطوف نمایند.

آیین افتتاح این موزه در ۱۸ اکتبر ۱۹۹۶ با شرکت ازبک ها و مهمانان خارجی برگزار شد. در سخنرانی رئیس جمهور این کشور که در مراسم افتتاحیه ایراد شد، وی اظهار کرد، که با افتتاح این موزه، عدالت برای شخصیت مثل صاحبقران به انجام رسیده است. مراد او از این واژه، امیر تیمور بوده است. وی در سخنرانی مزبور میدان امیر تیمور را به حلقه ای جواهر تشبیه کرد که بنای موزه را به عنوان عقیق و سنگ ارزشمند حلقه و یا همان میدان تیمور قلمداد نمود. رئیس جمهور این کشور در توصیف ارزش های این موزه تاریخی، همچنین گفت که موزه امیر تیمور، برای هر بازدید کننده ایی که قدم بدین مکان می گذارد، حکم آینه شفاف را دارد که در آن می توان به وضوح گذشته، حال و آینده مردمان این مرز و بوم را در آن به سهولت به نظاره نشست.

چیز جالبی که درباره معماری این موزه می توان به آن اشاره کرد، این است که اگر از بیرون به ساختمان این موزه نظر بیفکنیم، گنبد فیروزه ایی آن شبیه به بقعه گوری امیر می شود که در سمرقند واقع است. با وجود آنکه، طراحی و معماری موزه امیر تیمور برگرفته از سنت های معماری عصر تاریکی و قرون وسطی است، ولی از ویژگی های مدرن نیز بی بهره نمانده است. امروزه، بیش از ۵۰۰۰ قلم مصنوعات هنری در مخزن موزه نگهداری می شود. از این تعداد، بیش از ۲۰۰۰ قلم از آنها، در معرض بازدید عمومی قرار دارد.بدون هیچ شک و تردید باید گفت که آثار به نمایش گذاشته شد ه بسیار نادر و منحصر به فرد می باشند و روایتگر دوران حکومت گورکانیان بر این کشور و سرزمین های دیگر تحت کنترل این سلسله از پادشاهان بوده اند.

از نکات جالب توجه این موزه، باید به نمایش شجره نامه امیر تیمور اشاره کرد و نیز مواردی را برشمرد مثل اینکه، چگونه به قدرت رسیدن ، عملیات های نظامی، روابط دیپلماتیک و تجاری، مهارتهای او، و نیز، کمک وی به پیشرفت و توسعه شهر و همچنین، پیشرفت علم و دانش در دوران زمامداریش اشاره نمود. علاوه بر اینها، در این موزه می توان به چیزهایی که از حکومت امیر تیمور و اخلاف او باقی مانده است مثل، نقشه ها، ادوات نظامی، سکه های مس و نقره، مینیاتورها، دستنوشته های کمیاب، جواهرات و غیره اشاره نمود. همچنین، در این موزه، ماکت های بنا های تاریخی چون امیر تیمور و سلسله گورکانی نیز به نمایش گذاشته شده است. از این بین می توان به ساختمان آک سرای، بقعه شیخ احمد یسوی، مسجد بی بی خانوم، مدرسه و  رصدخانه اولوگ بیک و بقعه های گوری امیر و تاج محل نیز نان برد.

در بدو ورود به موزه، سخنرانی رئیس جمهور این کشور پخش می شود که راجع به احترام درونی وی به شخص امیر تیمور است و در ادامه سالن موزه با آثار مربوط به دوران امیر تیمور و سلسله گورکانی و نیز جملات قصاری از وی مزین شده است. در بخشی از موزه که عنوان «هدایا» را بر خود دارد، نسخه کپی از تمثال امیر تیمور را می بینیم که موزه لوور فرانسه به این موزه هدیه کرده است. نیز، هدایایی از سفارت ایران و سفارتخانه های کشورهایی چون پاکستان، مالزی، قزاقستان، روسیه، گرجستان، ترکیه و دیگر کشورها را می توان مشاهد کرد.

منبع: atlasobscura.com