دایناسورها در چه شرایطی از برخورد سیارک با زمین نجات پیدا می کردند؟
دایناسورها و بخش بزرگی از حیوانات ۶۶ میلیون سال پیش در اثر برخورد سیارکی در منطقه ی یوکاتان، بطور کامل نابود شدند. اما جالب است بدانید این سیارک اگر در جای دیگری فرود می آمد، دایناسورها هنوز هم به حیاتشان ادامه می دادند.
این سیارک با ایجاد تحولات عظیم و ناگهانی، اتمسفر زمین را آکنده از گوگرد کرد و با جلوگیری از عبور نور خورشید، زنجیره غذایی را بطور کامل از بین برد، که همین عاملی بود تا برای همیشه با این موجودات خداحافظی کنیم.
محققان به تازگی متوجه شده اند که اگر کمی زودتر یا دیرتر این سیارک به سمت زمین می آمد و با منطقه یوکاتان برخورد نمی کرد، ممکن بود این موجودات نجات پیدا کنند و الان شرایط کاملا فرق می کرد. این تفاوت به غلظت سنگ گچ معدنی موجود در این محل مربوط است. در ادامه با الی گشت همراه باشید.
مطالب مرتبط: مکان هایی روی زمین دقیقا شبیه دنیای ژوراسیک! رد پای دایناسور ۱۵۰ میلیون ساله در تهران
مکانی که سیارک مورد نظر به آن برخورد کرده است، دهانه چیکسولوب نامیده می‌شود. دانشمندان این منطقه را مطالعه می‌کنند تا در مورد تاثیر این رویداد بر تغییر حیات روی زمین بیشتر بفهمند. بی‌بی‌سی در مستندی به نام روز مرگ دایناسورها بر وقایع پس از برخورد سیارک تمرکز کرده است. در این مقاله به بخشی از مطالب ذکر شده در این مستند پرداخته شده است. نمونه‌های حفاری شده از یوکاتان به توضیح رویدادهای پس از برخورد سیارک کمک می‌کنند.
نمونه‌های به دست آمده که از عمق ۱۳۰۰ متری زیر خلیج مکزیک برداشته شده‌اند، از قسمتی به نام حلقه پیک هستند.
وقتی سیارک به زمین برخورد کرد، حفره‌ای با ۱۰۰ کیلومتر قطر و ۳۰ کیلومتر عمق ایجاد کرد. این حفره عریض‌تر اما کم‌عمق‌تر شد: ۲۰۰ کیلومتر عرض و چند کیلومتر عمق. سپس مرکز این حفره به جای اول خود بازگشت و دوباره منهدم شد و ویژگی‌ای به نام حلقه پیک ایجاد کرد. دهانه‌ی چیکسولوب اکنون تا قسمتی زیر آب است ودکل حفاری هم در همان جا برای نمونه گیری مستقر شده است.
نمونه‌های مرکزی مشخص کردند که سنگ‌ها به شدت شکسته و توسط فشارهای شدید تغییر شکل داده شده‌اند. همان عاملی که شکل این سنگ‌ها را تغییر داده است، مقدار بسیار زیادی هم گرما تولید کرده است. این گرما ابری عظیم از گوگرد از گچ‌های تبخیر شده ایجاد کرد. از آنجا که این ابر بسیار پایدار بود، به زمستانی جهانی منجر شد. دما کاهش یافت، رشد گیاهان متوقف شد و زمین دگرگون شد. بن گرود، مجری مستند بی‌بی‌سی می‌گوید:
اگر این سیارک چند لحظه زودتر یا دیرتر به زمین می‌رسید، به جای برخورد با آب‌های کم عمق خلیج، با اقیانوس عمیق برخورد می‌کرد. طنز داستان همین جاست. نه اندازه‌ی سیارک، نه ابعاد برخورد و نه حتی تاثیر جهانی آن؛ هیچ یک باعث انقراض دایناسورها نشد. جایی که سیارک به آن برخورد کرد باعث انقراض دایناسورها شد. برخورد سیارک به اقیانوس‌های آتلانتیک یا اقیانوس آرام، سنگ‌های تبخیر شده‌ی کمتری، از جمله گچ مرگ آور، تولید می‌کرد. ابر تولید شده، کمتر چگال بود؛ نور خورشید می‌توانست به سطح زمین برسد و آنچه که رخ داد، اتفاق نمی‌افتاد.
آلیس رابرتز، دیگر مجری این مستند، از معدن سنگی در نیوجرسی بازدید می‌کند. شواهد فسیلی این منطقه نشان می‌دهند که مرگ و میری بسیار سریع و در مدت زمان کوتاه در این مکان به وقوع پیوسته است. در حقیقت، موجودات زنده این مکان، در همان روز برخورد سیارک مرده‌اند.
کن لاکوارا، دیرینه شناس می‌گوید:
همه‌ی این فسیل‌ها در لایه‌ای با ضخامت کمتر از ده کیلومتر وجود دارند. آن‌ها بلافاصله مرده و دفن شده‌اند. این فسیل‌ها به ما آن زمان به‌خصوص در تاریخ زمین شناسی را نشان می‌دهند: آن روزها، هفته‌ها و شاید ماه‌ها. اما این لایه نشان‌دهنده‌ی هزاران سال نیست؛ حتی نشان دهنده‌ی صدها هزار سال هم نیست. این رویداد، رویدادی آنی و در لحظه بوده است.
شواهد بسیاری وجود دارد که نشان می‌دهد در حدود ۶۶ میلیون سال پیش، سیارکی با زمین برخورد کرده است و انقراضی گسترده را سبب شده است. تصویرهای ماهواره‌ای ناسا به‌وضوح ویژگی‌های دهانه را نشان می‌دهند. گرچه فعالیت‌های زمین شناختی ۶۶ میلیون ساله، این دهانه را پنهان کرده‌اند؛ اما هنوز هم قابل دیدن است.
چیزی به نام مرز K-T یا مرز دوران سوم کرتاسه وجود دارد. این مرز، یک نشانه‌ی زمین شناسی ۶۶ میلیون ساله است که انتهای دوران کرتاسه را نشان می‌دهد. در این مرز، ایریدیوم با غلظت‌هایی خیلی بالاتر از غلظت معمول ایریدیوم در پوسته‌ی زمین وجود دارد. از آنجا که ایریدیوم بسیار زیادی در سیارک‌ها وجود دارد، می‌توان نتیجه گرفت که منشا ایریدیوم مرز دوران سوم کرتاسه، سیارک مورد نظر بوده است.
اما این نخستین شاهدی است که نشان می‌دهد نقطه‌ای که سیارک مورد نظر با زمین برخورد کرده است، چقدر بحرانی بوده است. اگر سیارک به جای دیگری از کره زمین برخورد می‌کرد، احتمالا دایناسورها منقرض نمی‌شدند، من و شما اکنون وجود نداشتیم و زمین کاملا با امروزش متفاوت بود.
