قلعه هنجن یکی از قلعه‌های زیبا و با شکوه به یادگار مانده از دوران سلجوقیان است. این قلعه که روزگاری شکوه و داستان‌های زیادی را در دل خود جای‌داده است، امروزه به‌عنوان یک بنای تاریخی زیبا در بلندی های مسیر دسترسی به روستای ابیانه قرار گرفته و به مسافرانی که به این روستا می‌روند، خوش آمد می‌گوید. اگر شما هم دوست دارید تا با این قلعه زیبا، معماری آن و اهمیت تاریخی آن بیشتر آشنا شوید، ادامه این مطلب از مجله گردشگری الی گشت را به‌هیچ‌عنوان از دست ندهید. در ادامه این مطلب قصد داریم تا شما را به قلعه هنجن، دروازه‌ای به سوی روستای ابیانه ببریم.
معرفی قلعه هنجن
قلعه هنجن قلعه‌ای زیباست که از دوران سلجوقیان برای ایران به جای مانده و در تاریخ ۲۵ اسفند سال ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۳۴۷۹ در لیست میراث فرهنگی ایران به عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این قلعه یکی از بناهای خشتی بسیار ارزشمند ایران است که در قرن هشتم هجری ساخته شد. هدف اصلی از ساخت این قلعه، محافظت روستا در برابر حمله مغول‌ها و افغان‌ها بود.
محل ساخت قلعه به صورتی بود که در بلندی و ارتفاعات ورودی روستا قرار گرفته و به‌تمامی اطراف آن تسلط کافی داشته باشد. در نتیجه سربازان می‌توانستند از ۱۰۰ اتاق این قلعه، به اطراف نگاه کرده و در صورت حمله دشمنان، از روستا دفاع کنند. در بسیاری از مواقع هم درصورتی‌که دشمن از راه دیگری به روستا حمله می‌کرد، مردم روستا می‌توانستند به‌راحتی در این قلعه پناه بگیرند.
قلعه به‌اندازه‌ای بزرگ ساخته شده بود که تمامی جمعیت روستا را بتواند در خود جای‌داده و برای آن‌ها پناهگاهی امن باشد. همان‌طور که مشاهده می‌کنید، این قلعه نه‌تنها از نظر معماری و گردشگری، بلکه از نظر تاریخی هم برای ایران اهمیت زیادی داشته و توانسته در بسیاری از حمله‌ها، از مردم ایران دفاع کند. پس از اتمام جنگ‌ها و آرامش بیشتر در این منطقه، مردم روستا از آن به‌عنوان انباری برای ذخیره مهمات و آذوقه‌های خود استفاده می‌کردند.
معماری قلعه هنجن
همان‌طور که اشاره کردیم، این قلعه دارای ۱۰۰ اتاق بوده که فضای کافی برای پناه‌گرفتن مردم روستا به وجود می‌آورده است. معماری قلعه به‌صورت ساده طراحی شده و نمی‌توان المان‌های تزئینی چندانی را در آن مشاهده کرد. بیشترین تمرکز هنگام ساخت این قلعه، روی کارآمدی آن برای حفاظت از مردم و روستا قرار داشته است. یکی از مهم‌ترین نکات قابل‌توجهی که در معماری قلعه هنجن مشاهده می‌شود، اشراف اتاق‌ها به اطراف قلعه برای محافظت از روستاست. در تمامی اطراف قلعه پنجره‌ها و حفره‌هایی مشاهده می‌شود که با استفاده از آن‌ها می‌توانستند حمله دشمنان را مشاهده کرده و به دیگران خبر بدهند.
مساحت
قلعه هنجنن در کل ۲۶۰۰ متر مربع مساخت داشته و در سه طبقه اصلی به همراه زیرزمین ساخته شده است. قلعه های دیده بانی و دژهای دفاعی روستاها به طور معمول آن‌قدر بزرگ نیستند و تا این اندازه اتاق ندارند. اما این قلعه تنها برای دیده‌بانی نبوده و مکانی برای پناه‌گرفتن افراد هم محسوب می‌شده است. امروزه هم با وجود این که طبقات بالایی قلعه هنجن تخریب شده یا این که آسیب زیادی دیده‌اند، در برخی از اتاق‌های آن، مردم آذوقه‌ها و وسایل کشاورزی خود را نگهداری می‌کنند.
اتاق ها
اتاق‌های قلعه هنجن، ساختارهایی شبیه به هم دارند، اما در برخی از جزئیات آن می‌توان تفاوت‌هایی را مشاهده کرد که نشان می‌دهد این اتاق‌ها کاربردهای مختلفی داشته و مانند یکدیگر نیستند. برخی از اتاق‌ها درب‌های یک لنگه با قفل‌های چوبی داشتند. درحالی‌که دیگر اتاق‌های این قلعه درب‌های دولنگه داشته و با قفل‌های آهنی محافظت می‌شده‌اند؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که برخی از اتاق‌های این قلعه بیشتر از دیگری محافظت می‌شدند.
مانند بسیاری از قلعه‌های دیده‌بانی و دژهای محافظتی، در قلعه هنجن هم تونل‌های زیرزمینی مشاهده می‌شود. از این تونل‌ها برای فراری‌دادن یا پناه‌دادن مردم روستا و همچنین ارسال خبرهای مهم از درون قلعه به بیرون استفاده می‌شده است. بسیاری از مواقع هم از طریق این تونل‌ها می‌توانستند مهمات جنگ و آذوقه‌های لازم را به‌صورت مخفیانه به داخل یا خارج از قلعه انتقال بدهند. در زیرزمین این قلعه هم به‌احتمال زیاد مواد خوراکی برای روستا و سربازان ذخیره می‌شده است. یکی از تونل‌ها یا مسیرهای مخفی هم برای این بود که به خارج از قلعه و کوه برهل رفته و برای مردم داخل قلعه آب آشامیدنی بیاورند.
مسیر دسترسی به قلعه هنجن
قلعه زیبای هنجن در مسیر ورودی روستای ابیانه و در استان اصفهان قرار گرفته است. برای دسترسی به این قلعه، باید ابتدا باتوجه‌به مبدأ سفر خود، به استان اصفهان بروید. این جاذبه دیدنی اصفهان در فاصله حدوداً ۲۴ کیلومتری شمال غرب نطنز واقع شده و برای رفتن به روستای ابیانه باید از کنار آن عبور کرد. افرادی که با خودروی شخصی سفر نمی‌کنند، می‌توانند با استفاده از قطار یا اتوبوس خود را به نطنز رسانده و سپس با تاکسی‌های داخل شهر نطنز به ۱۸ کیلومتری روستای ابیانه بروند تا به این قلعه تاریخی زیبا دسترسی داشته باشند. امکان بازدید از قلعه هنجن و در کل روستای ابیانه با تورهای گردشگری داخلی در نطنز و اصفهان هم وجود دارد.
بهترین زمان بازدید از قلعه هنجن
بازدید از قلعه هنجن در تمامی طول سال امکان‌پذیر است. چرا که این جاذبه گردشگری در منطقه‌ای قرار داشته که در تمامی طول سال آب‌وهوای متعادلی دارد. اما اگر می‌خواهید از روستاهای اطراف و سرسبزی طبیعت آن‌ها هم لذت برده و برای بازدید از سایر جاذبه‌های گردشگری نزدیک به قلعه هنجن هم بروید، توصیه می‌کنیم که فصل بهار را انتخاب کنید. آسیاب‌ها، آب‌انبارها، آتشکده‌ها و طبیعت روستای ابیانه از جمله آثار تاریخی هستند که نباید بازدید از آن‌ها را به‌هیچ‌عنوان از دست بدهید.
در نظر داشته باشید که آب‌وهوای این منطقه در فصل زمستان رو به سردی رفته و احتمال بارش برف سنگین در اطراف قلعه وجود دارد. بارش برف می‌تواند مسیر دسترسی به قلعه و بازدید از آن را دشوار کند. به همین دلیل هم سفر به قلعه هنجن در زمستان توصیه نمی‌شود.
اقامتگاه های نزدیک به قلعه هنجن
در اطراف خود قلعه هنجن نمی‌توانید اقامتگاهی پیدا کرده و حتماً باید برای اقامت به روستای ابیانه یا شهرستان نطنز باز گردید. از آن جایی که این قلعه در مسیر دسترسی به روستای ابیانه قرار دارد، سفر به این روستا راحت‌تر و سریع‌تر است.
برخی از بهترین اقامتگاه‌ها و بوم‌گردی‌های روستای ابیانه شامل اقامتگاه بومگردی هینزا، بومگردی یوسمون، بومگردی هارپاک و بومگردی سنتی ویونا می‌شوند. سایر اقامتگاه‌های نطنز هم شامل بوتیک هتل کاروان‌سرای کوهاب، بومگردی عمارت منور طامه، بومگردی سرای جواهر و خانه تاریخی توسلیان می‌شود. برای رزرو بهترین هتل و اقامتگاه هنگام بازدید از قلعه هنجن و روستای ابیانه می‌توانید با آژانس‌های مسافرتی معتبر مانند الی گشت تماس بگیرید.
نکات مهم برای بازدید از قلعه هنجن
در نزدیکی قلعه هنجن امکانات گردشگری و رفاهی مانند فروشگاه یا رستوران وجود ندارد؛ بنابراین درصورتی‌که به همراه کودکان یا سالمندان برای بازدید از این قلعه می‌روید، حتماً خوراکی و آشامیدنی‌های لازم را به همراه داشته باشید.
با وجود این که بازدید از این قلعه در تمامی طول سال امکان‌پذیر است، اما به دلیل احتمال بارش برف، توصیه می‌کنیم که پیش از سفر به این منطقه در زمستان، آب‌وهوا را بررسی کنید. در آخر به این نکته توجه کنید که قلعه هنجن یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی کشور بوده و از هرگونه آسیب رساندن به آن باید خودداری کنید.
ایران گردی با الی گشت
ایران یک کشور باستانی با بی نهایت قلعه‌ها و بناهای باستانی زیباست. یکی از این قلعه‌های زیبا که در استان اصفهان و در مسیر رسیدن به روستای زیبای ابیانه قرار گرفته است، قلعه هنجن نام دارد.
برای دسترسی به قلعه هنجن می‌توانید به شهرستان نطنز رفته و سپس به سمت روستای ابیانه حرکت کنید. قلعه هنجن از دوران سلجوقیان به‌یادگارمانده و یکی از قلعه‌های نظامی و پناهگاه‌های روستاییان در هنگام حمله مغول‌ها و افغان‌ها به ایران بوده است. امروزه هم روستایی‌ها برای ذخیره برخی از مواد کشاورزی خود از اتاق‌های این قلعه زیبا استفاده می‌کنند. اگر می‌خواهید که ماجراجویی و ایران‌گردی خود را امسال آغاز کنید و به دنبال بهترین مقاصد برای سفرهای تابستانی هستید، سایر مطالب الی گشت را به‌هیچ‌عنوان از دست ندهید.
سؤالات متداول
قلعه هنجن کجاست؟
قلعه هنجن در ۱۸ کیلومتری روستای ابیانه در شهرستان نطنز استان اصفهان واقع شده است.
بهترین زمان بازدید از قلعه هنجن کی است؟
بازدید از قلعه هنجن در تمامی طول سال ممکن بوده، اما توصیه می‌شود که برای بازدید از آن، در فصل بهار و تابستان اقدام کنید.
قلعه هنجن متعلق به کدام دوران است؟
قلعه هنجن یکی از بناهای دوران سلجوقی بوده که برای محافظت از روستا در برابر حمله مغول‌ها و افغان‌ها ساخته شده بود.
مقالات مرتبط