اصفهان، مهد صنایع دستی و آثار هنری(بخش سوم)

اصفهان به خودی خود آنقدر جاذبه و جلال و جبروت دارد که گردشگران در بدو ورود، محو تماشای آن می شوند.

این سرزمین آنقدر زیبا و منحصر به فرد است که اگر هیچ صنایع دستی و هنری هم در آن نبود همان مردم صمیمی و خونگرم، همان مسجد عزیز شیح لطف الله، پل خواجو که داستان های شنیدنی برای گفتن دارند، برای کشاندن گردشگران مشتاق از سراسر جهان کافی بود. در ادامه با الی گشت همراه باشید.

مطالب مرتبط:
اصفهان، مهد صنایع دستی و آثار هنری(بخش اول)
اصفهان، مهد صنایع دستی و آثار هنری(بخش دوم)

ساخت و قلمزنی فرآورده های مسی و برنجی

یکی از پر رونق ترین رشته های صنایع دستی اصفهان ساخت و قلمزنی محصولات نقره ای مسی و برنجی است. مواد اولیه مورد نیاز برای این صنعت، فرآورده های مس و برنج و نقره شامل نقره، مس، برنج و آلیاژ مس و برنج می باشد. میزانی از این مواد اولیه از کشورهایی چون یوگسلاوی تهیه شده بقیه آن ها از شرکتهای برق منطقه ای و شرکت ملی نفت کشورمان ایران فراهم می شود.

گروهی از ابزارها مانند دستگاه خم کاری، موتور فرچه، کوره برقی، سندان، چکش که صنعتگران رشته قلمزنی از آن استفاده می کنند مربوط به مرحله ساخت می شود و دسته دیگر شامل ابزارهایی چون دستگاه قیر آب کنی، پرگار، تعدادی قلم آهنی، چکش و … می شود که در مرحله قلمزنی مورد احتیاج است. برخی از کارگاه های این رشته صرفاً به کار ساخت محصولات نقره مسی و برنجی مشغول هستند و در مقابل، کارگاه هایی هستند که فقط کار قلمزنی برروی این فلزات را انجام می دهند. دسته سوم کارگاه هایی می باشند که به هر دو کار ساخت و قلمزنی تواماً می پردازند.

منبت کاری

واژه منبت به معنای کنده کاری خاص همراه با خلل و فرج روی چوب است که سابقه ای دیرینه دارد، شاید بتوان آغاز تاریخ منبت کاری را از زمانی دانست که انسان نخستین بار بنابر نیاز، با ابزاری برنده چوب را تراشیده است. هنر منبت کاری هنوز هم رواج دارد و در گوشه و کنار ایران، هنرمندان بسیاری بدان مشغولند. اما متأسفانه رفته رفته استفاده از نقوش اصیل که شامل طرحهای اسلیمی و ختایی یا گل و بوته است رو به فراموشی سپرده می شود و طرح های خارجی جای آنها را می گیرد. در نوعی از این هنر بجای آنکه زمینه چوب را کنده کاری کنند و نقش مورد نظر را برجسته سازند چوب های مختلف را با رنگ های گوناگون طبیعی آن بریده و کنار هم قرار می دهند. این کار شباهت زیادی به هنر موزائیک دارد. در این گونه جدید از چوب های شمشاد برای رنگ زرد و عناب برای رنگ قرمز استفاده می کنند. زمینه کار بیشتر از چوب گردو یا ریشه درختان جنگلی است که خود دارای نقش های زیبایی هستند. مهمترین ماده ای که روی آن منبت کاری می کنند چوب است. چوب منبت کاری باید محکم و بدون گره باشد. به همین دلیل از چوب های آبنوس، بقم، فوفل، عناب، شمشاد و گردو استفاده می کنند. البته آبنوس و بقم چون محکمتر و چرب تر هستند دوام بیشتری دارند. اما در ایران بخاطر فراوانی چوب گردو اکثراً از این چوب استفاده می شود.

منبت کاری چوب در شهرهای گلپایگان و اصفهان رونق و رواج درخور و شایان توجه ای دارد.