حسینیه جاجرمی، بنایی تاریخی در بجنورد

حسینیه جاجرمی در بجنورد

بجنورد یکی از شهرهای خراسان شمالی است که جاذبه های گردشگری زیادی را در خود جای داده است. این شهر در شمال شرقی ایران، مرکز استان خراسان شمالی و پوشیده از فلات های مرتفع و مناطق کوهستانی است. این شهر وسعت چندانی ندارد اما مملوء از جاذبه هایی خاص و منحصربفرد است که علاقمندان به تاریخ و طبیعت را به خود جذب می کنند. تعدادی از مسافرانی که از مسیرهای شمالی به سمت خراسان شمالی در حال حرکتند مدتی را در تفرجگاه های بینظیر این شهر استراحت می کنند. یکی از مهمترین جاذبه های بجنورد، حسینیه جاجرمی است، در ادامه الی گشت را همراهی کنید تا با حسینیه جاجرمی بیشتر آشنا شوید.

مطالب مرتبط: عمارت مفخم، باشکوه ترین بنای به جا مانده از قاجار در بجنورد جاذبه های گردشگری شهر بجنورد در خراسان رضوی

حسینه جایی عمومی برای عزاداری و تعزیه در ماه محرم است، در این ماه خیلی از مردم در حسینیه ها دور هم جمع و به عزاداری مشغول می شوند. از دیرباز مردم ایران در ماه محرم به عزاداری و تعزیه مشغول می شوند که با استقبال زیاد مردم روبرو می شود برای همین در شهرها حسینیه هایی ساخته شده که تعدادی از آن ها با قدمت طولانی و معماری جذابشان امروز به جاذبه های تاریخی و تماشایی شهرها تبدیل شده اند. برای ساخت بیشتر حسینیه ها از معماری ساده ای استفاده می شود تا فضایی سرپوشیده برای گردهمایی های مذهبی به وجود بیاید. حسینیه ها بر عکس مساجد معمولا به صورت منفرد ساخته می شوند اما گاهی در نقاط مختلف ایران به حسینیه هایی بر می خوریم که در مجموعه ای شامل باغ، حمام، بازارچه و … ساخته شده اند. در تعدادی از شهرهای مذهبی مهم در حسینیه ها از مسافران و زائران هم پذیرایی می شود.

در شهر بجنورد، مرکز استان خراسان شمالی هم حسینیه ای تاریخی ست که یکی از تماشایی ترین جاذبه های دیدنی بجنورد به شمار می رود و برای طراحی آن از معماری سنتی بینظیری استفاده شده است. قدمت این حسینیه به اواخر دوره قاجار برمی گردد و با تاریخچه ی بلند خود یکی از زیباترین بناهای تاریخی را خلق کرده است. در این حسینیه کتیبه ای هست که طبق اطلاعات حک شده بر روی آن، استاد غلامرضا بنا یزدی این حسینیه را ساخته است. برای رسیدن به این بنا باید به مرکز شهر بحنورد بروید، اینجا بافتی تاریخی دارد که تماشای معماری سنتی آن جالب توجه است. با رفتن به خیابان طالقانی شرقی و کوچه جاجرمی ‌ها این حسینیه به خوبی مشخص است.

اهالی شهر بجنورد در زمان های گذشته در شب های محرم برای عزاداری به این حسینیه می رفتند و مراسم نوحه خوانی و عزاداری را هر چه باشکوه تر برگزار می کردند. این حسینیه از نظر مذهبی و تاریخی از اهمیت زیادی برخوردار است و باید قسمت های مختلف آن مورد مرمت و بازسازی قرار بگیرد. در ابتدا اینجا خانه ای بوده که صاحبش آن را به حسینیه وقف کرده است. مساحت حسینیه جاجرمی ها ۶۰۰ متر مربع است و پلان آن مربعی شکل می باشد.

معماری حسینیه جاجرمی

حسینیه جاجرمی در دو طبقه در ضلع شرقی و غربی بنا شده و برای ساخت طاق ها از سه نوع هلالی ساده، کلیل و قوس تیزه‌ دار استفاده شده است. طبقه همکف این بنا از طبقه ی بالایی قدمت بیشتری داشته و اینطور که مشخص است مسکونی بوده است. طبقه ی بالایی از جهت سازه ای بر روی طبقه پایینی انطباق ندارد و مراسم مذهبی در آن برگزار می شده است. در بنا از پوشش هایی استفاده شده که از نوع تخت و طاقی به شمار می روند.

در طبقه اول این بنا از پوششی به اسم قومی پوش استفاده شده که به خوبی می تواند در برابر نیروهای عمودی مقاومت نشان دهد. برای چیدمان آجر هم ترکیبی از صدفی و رومی بکار رفته است. این بنای سنتی پبا معماری درون گرا ساخته شده و سمت باز شدن در و پنجره ها به سمت حیاط است. با اینکه در بجنورد معماری درون گرا اصلا متداول نبوده و این جور طراحی بیشتر مخصوص مناطق گرم و خشک است. طبقه اول سه اتاق دارد که در همه ی آن ها طاق نما به کار رفته است. همه ی این در و پنجره ها با چوب ساخته شده اند و قدمت آن ها با قدمت بنا برابر است. در اتاق وسطی طبقه ی اول لوحی به چشم می خورد که وفق نامه بر روی آن ثبت شده است.

در این حسینیه یک هشتی هست که متصل کننده ی ورودی حسینیه به حیاط مرکزی است. در قسمت ورودی پله هایی هست که به طبقه بالا منتهی می شود. اگر نگاهی به سقف هشتی بنا بیندازید سقف، پوشیده از قوس کلیل است. در جای جای مختلف بنا تزئیناتی شامل آجرکاری، گچ بری، مقرنس ماری و کتیبه به کار رفته که جذابیت خاصی به بنا داده اند.

یکی دیگر از جذابیت های این بنا ورودی های به سمت طبقه اول است که در آن ها از مقرنس کاری های جذابی به کار رفته است و با اینکه سالیان سال از ساخت آن ها می گذرد ولی همچنان زیبایی خود از دست نداده اند. در زمان های گذشته در اتاق ها ۴ فرش دستباف پهن بود که جذابیت اتاق ها را دوچندان کرده بودند. این حسینیه که در لیست آثار ملی قرار دارد امروز به مرکز آفرینش هنرهای سنتی و صنایع دستی تبدیل شده و از جاذبه های شهر بجنورد به شمار می رود. این بنای تاریخی در ۱۷ مرداد ماه سال ۱۳۸۳ با شماره سند ۱۱۰۵۱ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.