مراسم پنجاه به‌در قزوین
شهر قزوین یکی از شهرهای زیبای کشورمان است که هم جاذبه ی تاریخی و مکانی زیاد دارد و هم جاذبه هایی از جنس فرهنگ و آداب و رسوم! این دقیقا به این معناست که در این شهر نباید انتظار داشته باشید که پس از گشتن و دیدن جاذبه های تاریخی و مکانی دیگر با همه جا آشنا شده باشید و قزوین را به خوبی شناخته باشید بلکه شما هنوز با جاذبه های فرهنگی و آیینی این شهر آشنا نشده اید. یکی از این آیین ها، مراسم پنجاه به‌در قزوین است. این مراسم، تنها مختص به قزوینی هاست و تنها در روزهای بهار انجام می شود. در ادامه با ما در الی گشت همراه باشید تا به اتفاق یکدیگر، با مراسم پنجاه به‌در قزوین آشنا شویم.
مطالب مرتبط: آشنایی با عمارت سردار مفخم قزوین خیابان سپه قزوین، اولین خیابان طراحی شده در ایران سردر عالی قاپو در قزوین، درب ورودی به ارگ سلطنتی صفوی
شهر قزوین نیز همانند دیگر شهرهای ایران عزیزمان از جمله شهرهای قدیمی و تاریخی است که دارای تاریخی غنی و صد البته پیشینه ای قوی است. این شهر دارای فرهنگ و غنای تاریخی است که از دل آن همانطور که در مقدمه هم اشاره کردیم، جاذبه های رسم و رسومی مختلفی به وجود آمده است. با توجه به این که در فصل بهار و نزدیک به ماه اردیبهشت هستیم، خوب است که درباره ی مراسم پنجاه به در قزوین اطلاعاتی را کسب نماییم.
مراسم پنجاه به در قزوین یکی از آیین ها و یا به عبارتی دیگر، از جمله ی مهم ترین آیین ها و رسم ها برای دعا به درگاه خداوند متعال و خواستن آب و باران است. یکی از نکات جالب درباره ی این آیین این است که این مراسم تنها متعلق به قزوینی ها است و در دیگر شهرهای ایران چنین آیینی تا به حال دیده نشده است. این مراسم در تاریخ ۱۹ اردیبهشت ماه و از لحاظ آب و هوایی در بهترین روز فصل بهار اتفاق می افتد. این تاریخ به این دلیل که تنها ۵۰ روز از فصل نو می گذرد و مرحله ی کاشت محصولات از سوی کشاورزان تقریبا رو به پایان است در قزوین برپا می گردد.
آداب مراسم پنجاه به‌در قزوین
آداب و سنن این روز به این صورت است که عصر پنجاهمین روز سال در اردیبهشت ماه که فرا می رسد و اشعه های آفتاب سوزانی خود را از دست می دهند، مردم قزوین به ویژه ساکنان محله های قدیمی در مصلای قدیمی شهر قزوین قرار گرفته است که در میان باغ ها و باغستان های سنتی محصور و در بر گرفته شده است، به دور هم جمع می شوند. مصلا در واقع آب انباری است که در خیابان راه ری و در جنوب شهر قزوین قرار گرفته است. درباره ی مصلا گفته می شود که امام رضا (ع) و یارانش هنگام گذر از شهر قزوین در آن نماز اقامه کرده اند و از این رو و به این خاطر آن را محلی بسیار مقدس می دانند. خانواده هایی که برای شرکت در مراسم پنجاه به در قزوین به مصلا می روند، هر کدام به اندازه ی جمعیتی که با هم به این مکان آمده اند، زیراندازی در گوشه ای پهن می کنند تا در کنار خوش گذرانی و طبیعت گردی در این مکان، رسومات و آیین های مذهبی باران خواهی و شکرگزاری را نیز به جای آورند.
در این مراسم قزوینی ها هم وقتشان را به خوبی و خوشی می گذرانند و با خوردن غذاهایی از جمله آش رشته و دُیماج که نوعی پیش غذایی محلی است که از مخلوطی از نان خردشده، پنیر، سبزی، گردو، کشمش و سیر است را به همراه انواع تنقلاتی چون آجیل و شیرینی باقی مانده از عید نوروز که تنها ۵۰ روز از آن گذشته است، تنها بخشی از آداب مراسم پنجاه به‌در قزوین است. اطراف مصلا را باغ های منطقه گرفته است که مردم با حضور در آن ها به تفریح و همچنین نیایش با پرودگار می پردازند.
هر سال قزوینی ها در عصر روز ۱۹ اردیبهشت ماه به مصلا می روند و هر کدام با خواندن دو رکعت نماز باران در این مکان به صورت جداگانه و نیز دعای باران نذر و نذورات خود را بین مردم توزیع می کنند و پس از آن و هنگام غروب خورشید، همگی نماز مغرب و عشا را به صورت جماعت می خوانند و بعد از وقت گذرانی در کنار یکدیگر، به منازلشان باز می گردند. از جمله ی مهم ترین بخش های مراسم پنجاه به‌در قزوین این است که نیایش ها و مناسک دینی را به جای می آورند. در طول این مراسم طلب حاجت و ادای نذر کسانی که حاجتشان روا شده بوده است، بخش دیگری از این مراسم سنتی و مذهبی مخصوص قزوینی ها است.
در طول این مراسم معمولا پخش نذری هایی که بیشتر آنها آش رشته است و لقمه هایی از نان و پنیر و گردو و سبزی بسیار رواج دارد و یکی از قسمت های مورد علاقه ی این روز مابین مردم است. در بخش دیگر این مراسم، بانوانی که در مراسم پنجاه به‌در قزوین حضور دارند، پس از اقامه ی نماز و گرفتن مجدد وضو می روند و چند قطعه ی سنگ کوچک را انتخاب می کنند و بعد به سمت آب انبار قدیمی که تنها بخش هایی از آن برجای مانده است، می روند و بعد از نیت و طلب حاجت های خود از پروردگار، سنگ ها را به دیواره ی آب انبار می فشارند.
قزوینی ها معتقدند که اگر سنگ به این دیواره بچسبد، حاجتشان حتما و بدون شک روا خواهد شد. البته در این مراسم خیلی از کسانی که شرکت می کنند در واقع معتقدند که دعایشان به آسمان خدا می رسد و سپس در این روز یا روزهای آینده باران خواهد بارید. معمولا هم در آن روز حتی در حد یک نمِ باران می بارد و آب و هوا را نرم و لطیف می کند.
معرفی شهر مراسم پنجاه به‌در قزوین
همانطور که در ابتدای مقدمه ی مراسم پنجاه به در قزوین گفتیم، یکی از شهرهای قدیمی کشورمان، شهر سرسبز و زیبای قزوین است. جاذبه های شهر قزوین به قدری گسترده و متنوع هستند که این شهر را تبدیل به گزینه ی بسیار مناسبی برای مسافرت در تمامی ایام سال می کنند. به دلیل فاصله ی نسبتا کم این شهر با تهران، سالانه تعداد زیادی از مردم مخصوصا از تهران، قزوین را برای گشت و گذار خود انتخاب می کنند.
استان زیبای قزوین در دامنه های جنوبی رشته کوه های البرز و در نزدیکی کلان شهر تهران قرار گرفته است. این استان از سمت شمال به استان گیلان، از شرق به استان البرز، از غرب به استان های زنجان و همدان و از جنوب به استان مرکزی محدود می شود. ارتفاع این استان از سطح دریا به طور میانگین ۱۳۰۴ متر است. قرار گیری در دامنه های کوه های سر به فلک کشیده البرز و همچنین ایفای نقش پایتختی ایران در زمان سلسله صفویه، شهر قزوین را به یکی از پر بازدید ترین شهرهای ایران مبدل کرده است.
چه از دوستداران طبیعت باشید و چه از علاقه مندان به تاریخ و فرهنگ این مرز و بوم، قزوین می تواند تمامی نیازهای شما را بر آورده کند. در طول تاریخ، قزوین نقش گذرگاهی را برای برقراری ارتباط میان مرکز و غرب کشور ایفا کرده است. این شهر یکی از شهرهای کوهستانی کشور محسوب می شود و زمستان هایی نسبتا سرد و تابستان هایی نسبتا معتدل و خنک دارد. قزوین از شهرهای تاریخی مهم کشورمان محسوب می شود. پیشینه ساخت و رونق این شهر را به دوران شاپور ساسانی نسبت داده اند. البته حفاری های باستان شناسی که در دشت قزوین صورت گرفته است، قدمت این منطقه را به هزاره ی هفتم قبل از میلاد می رساند. در متون باستانی، از این شهر با عنوان آرساسیا یاد شده است. شهر قزوین در دوران سلسله صفویه پایتخت کشور بوده، به همین دلیل آثار تاریخی بسیاری از این دوران در این شهر بر جای مانده است.
آثار تاریخی این شهر تنها بناها نیستند بلکه رسومی همچون مراسم پنجاه به‌در قزوین نیز از جمله آثار تاریخی این شهر هستند. قدیمی ترین خیابان طراحی شده در کشورمان نیز به نام خیابان سپه، در قزوین قرار گرفته است. در دوره اسلامی، قزوین به عنوان یکی از مراکز علمی کشور معرفی و رونق آن دو چندان شد.
با توجه به قرارگیری این شهر در دامنه های البرز، زمستان های این شهر نسبتا سرد و برفی است. قزوین در فصل تابستان دارای آب و هوایی معتدل و نسبتا خنک است. اما بهترین فصل سفر به این منطقه، فصل بهار و ماه های اردیبهشت و خرداد می باشد، یعنی هنگامی که دشت ها و تپه های این استان آن قدر سبز است که منظره ای شگفت انگیز را جلوی چشمانتان قرار خواهد داد. حتی مراسم مراسم پنجاه به‌در قزوین در این زمان ها برگزار می شود. با وجود این که شهر قزوین فرودگاه دارد، ولی دسترسی به این شهر از طریق هوایی امکان پذیر نیست.
برای رسیدن به قزوین می توانید از قطار، اتوبوس یا خودروی شخصی خود استفاده کنید. هم ایستگاه راه آهن و هم پایانه اتوبوسرانی شهر قزوین، در جنوب این شهر واقع شده اند می توانید با یک تاکسی خود را به هسته اصلی شهر برسانید. برای دسترسی با خودروی شخصی از تهران، باید مسیر آزاد راه تهران به کرج به قزوین را پیش بگیرید. فاصله ی تهران از قزوین ۱۵۳ کیلومتر است و طی آن در شرایط بدون ترافیک، ۲ ساعت به طول می انجامد. صنایع دستی این شهر و شیرینی های خوشمزه ی آن مهم ترین سوغاتی هایی هستند، که می توانید تهیه کنید.
