آشنایی با میدان باستانی هیپودروم استانبول

میدان هیپودروم یا همان هیپودروم قسطنطنیه، یکی از جاذبه های گردشگری استانبول است که تاریخ غنی و پرماجرایی را در دل خود جای داده است. این میدان که در قلب منطقه سلطان احمد و در نزدیکی مهم‌ترین بناهای تاریخی شهر مانند مسجد آبی و ایاصوفیه قرار دارد، زمانی مرکز زندگی اجتماعی، فرهنگی و سیاسی قسطنطنیه، پایتخت امپراتوری بیزانس، بوده است. در این مقاله به بررسی تاریخچه، آثار باستانی و اهمیت این میدان در گذشته و حال می‌پردازیم.

تاریخچه میدان هیپودروم

میدان هیپودروم یکی از قدیمی‌ترین و تاریخی ترین مکان های استانبول است که قدمت آن به دوران امپراتوری روم بازمی‌گردد. این میدان در طول قرن‌ها، شاهد تحولات بسیاری بوده و نقش مهمی در تاریخ بیزانس و عثمانی ایفا کرده است.

دوران بیزانس

میدان هیپودروم در سال ۲۰۳ میلادی توسط امپراتور روم، سپتیمیوس سوروس، ساخته شد. در آن زمان، این میدان به‌عنوان مرکز اصلی تفریحات و مسابقات شهر بیزانتیوم (نام قدیمی استانبول) مورد استفاده قرار می‌گرفت. با انتقال پایتخت امپراتوری روم به قسطنطنیه توسط کنستانتین بزرگ در سال ۳۲۴ میلادی، این میدان شکوه بیشتری یافت. کنستانتین آن را گسترش داد و به مرکزی برای مسابقات ارابه‌رانی، جشن‌ها، و گردهمایی‌های عمومی تبدیل کرد.

واژه “هیپودروم” از دو کلمه یونانی “هیپوس” به معنای اسب و “دروموس” به معنای مسیر گرفته شده است. این نام به نقش اصلی میدان به‌عنوان محل مسابقات اسب‌دوانی اشاره دارد. میدان هیپودروم در آن زمان به شکل یک U طراحی شده بود و ظرفیت حدود ۷۰,۰۰۰ نفر را داشت. این میدان همچنین به کاخ بزرگ قسطنطنیه متصل بود و امپراتور از طریق یک گذرگاه اختصاصی به میدان دسترسی داشت.

دوران عثمانی

با فتح قسطنطنیه در سال ۱۴۵۳ توسط سلطان محمد فاتح، دوران جدیدی برای میدان هیپودروم آغاز شد. عثمانی‌ها علاقه‌ای به مسابقات ارابه‌رانی نداشتند و به همین دلیل، اهمیت میدان به‌عنوان یک مرکز اجتماعی کاهش یافت. با این حال، این مکان همچنان به‌عنوان محلی برای تجمعات عمومی و رویدادهای مهم مورد استفاده قرار می‌گرفت.

آثار باستانی میدان هیپودروم

امروزه میدان هیپودروم به‌عنوان بخشی از میدان سلطان احمد شناخته می‌شود و میزبان چندین اثر تاریخی مهم است که هرکدام داستانی از گذشته این میدان را روایت می‌کنند.

۱. ستون مار (ستون سرپنتین)

یکی از برجسته‌ترین آثار میدان هیپودروم، ستون مار است که به نام سه‌پایه پلاته‌آ نیز شناخته می‌شود. این اثر هنری از شهر دلفی یونان به قسطنطنیه آورده شد و به افتخار پیروزی یونانی‌ها بر ایرانیان در نبرد پلاته‌آ ساخته شده بود. این ستون در ابتدا دارای سه سر مار بود که متأسفانه در طول زمان تخریب شدند. امروز تنها پایه این ستون در مرکز میدان باقی مانده است.

۲. ستون سنگی (اوبلیسک تئودوسیوس)

یکی دیگر از آثار باستانی مهم میدان، ستون سنگی تئودوسیوس است. این ستون که از مصر به استانبول آورده شد، در زمان امپراتور تئودوسیوس بزرگ بر روی پایه‌ای مرمرین نصب شد. نکته جالب در مورد این ستون، حکاکی‌های دقیق و داستان‌هایی است که بر روی پایه آن نقش بسته‌اند و صحنه‌هایی از مسابقات و جشن‌های آن زمان را به تصویر می‌کشند.

۳. ستون دیواری (اوبلیسک کنستانتین هفتم)

این ستون توسط کنستانتین هفتم ساخته شد و در گذشته با تزییناتی از جنس برنز آراسته شده بود. متأسفانه این تزیینات در زمان حمله صلیبیون در قرن سیزدهم به غارت رفتند. امروز تنها هسته سنگی این ستون باقی مانده است که به‌عنوان نمادی از شکوه گذشته میدان هیپودروم شناخته می‌شود.

۴. فواره قیصر ویلهلم دوم

این فواره زیبا در سال ۱۸۹۸ به‌عنوان هدیه‌ای از سوی امپراتور آلمان، ویلهلم دوم، به امپراتوری عثمانی ساخته شد. این فواره ترکیبی از معماری اروپایی و عثمانی است و در شمال میدان قرار دارد. این بنا نمادی از روابط دوستانه میان دو امپراتوری در آن زمان محسوب می‌شد.

نقش میدان هیپودروم در زندگی اجتماعی و سیاسی

میدان هیپودروم به‌عنوان مرکز اصلی تجمعات، مسابقات و رویدادهای مهم، جایگاه ویژه‌ای در زندگی اجتماعی و سیاسی قسطنطنیه داشته است. این میدان بستری برای نمایش قدرت امپراتوران و ارتباط مستقیم آن‌ها با مردم بود.

مرکز مسابقات و تفریحات

میدان هیپودروم در دوران بیزانس به‌عنوان مرکز اصلی تفریحات شناخته می‌شد. مسابقات ارابه‌رانی که در این میدان برگزار می‌شد، نه تنها یک سرگرمی بلکه رویدادی اجتماعی و سیاسی بود. این مسابقات توسط چهار تیم اصلی به نام‌های آبی‌ها، سبزها، قرمزها و سفیدها برگزار می‌شد. رقابت بین تیم‌های آبی و سبز به حدی شدید بود که گاه به شورش‌های بزرگ مانند شورش نیکا در سال ۵۳۲ میلادی منجر می‌شد.

مرکز نمایش قدرت امپراتور

امپراتوران بیزانس از میدان هیپودروم به‌عنوان محلی برای نمایش قدرت و ثروت خود استفاده می‌کردند. جشن‌ها، مراسم تاج‌گذاری، و حتی اعدام‌های عمومی در این مکان برگزار می‌شد. میدان هیپودروم محلی بود که امپراتور می‌توانست ارتباط نزدیکی با مردم برقرار کند و اقتدار خود را به نمایش بگذارد.

میدان هیپودروم در دوران معاصر

امروزه میدان هیپودروم بخشی از منطقه توریستی سلطان احمد است و یکی از پربازدیدترین مکان‌های استانبول محسوب می‌شود. این میدان با وجود تخریب‌های گسترده‌ای که در طول قرن‌ها تجربه کرده است، همچنان روح تاریخ را در خود حفظ کرده و بازدیدکنندگان را به سفری در زمان دعوت می‌کند.

دسترسی به میدان هیپودروم

برای رسیدن به میدان هیپودروم، می‌توان از تراموا خط T1 استفاده کرد و در ایستگاه سلطان احمد پیاده شد. این میدان همچنین در فاصله کوتاهی از مسجد آبی و ایاصوفیه قرار دارد و به راحتی با پای پیاده قابل دسترسی است.

چرا بازدید از میدان هیپودروم توصیه می شود؟

بازدید از میدان هیپودروم تجربه‌ای منحصر‌به‌فرد از تاریخ، فرهنگ و معماری استانبول را ارائه می‌دهد. در این میدان می‌توانید:

• با تاریخ غنی بیزانس و عثمانی آشنا شوید.
• از آثار باستانی مانند ستون مار و ستون تئودوسیوس دیدن کنید.
• در نزدیکی مسجد آبی و ایاصوفیه، از دیگر جاذبه‌های تاریخی لذت ببرید.
• در فضای باز میدان قدم زده و از حال و هوای آن لذت ببرید.

کلام آخر

میدان هیپودروم نه تنها یکی از جاذبه‌های گردشگری استانبول است، بلکه نمادی از تاریخ پر افتخار و پیچیده این شهر محسوب می‌شود. این میدان که شاهد رویدادهای مهم تاریخی بوده است، امروز به‌عنوان پلی میان گذشته و حال عمل می‌کند. بازدید از میدان هیپودروم فرصتی استثنایی برای درک عمیق‌تر تاریخ و فرهنگ استانبول است و به هر گردشگری که به این شهر سفر می‌کند، توصیه می‌شود.

سؤالات متداول

میدان هیپودروم کجا قرار دارد؟

میدان هیپودروم در منطقه سلطان احمد استانبول واقع شده است و در نزدیکی جاذبه‌های مشهوری مانند مسجد آبی و ایاصوفیه قرار دارد. این میدان در قلب بخش تاریخی شهر و در چند قدمی ایستگاه تراموای سلطان احمد قرار گرفته است.

میدان هیپودروم چه اهمیتی در تاریخ دارد؟

میدان هیپودروم در دوران امپراتوری بیزانس مرکز فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بوده است. این میدان محل مسابقات ارابه‌رانی، جشن‌ها، و حتی شورش‌های بزرگ مانند شورش نیکا در سال ۵۳۲ میلادی بود. همچنین، امپراتوران بیزانس از این میدان برای نمایش قدرت و ثروت خود استفاده می‌کردند.

چه آثار تاریخی در میدان هیپودروم وجود دارد؟

از مهم‌ترین آثار تاریخی میدان هیپودروم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ستون مار (ستون سرپنتین) از یونان.
• ستون تئودوسیوس که از مصر آورده شده است.
• ستون دیواری یا اوبلیسک کنستانتین هفتم.
• فواره قیصر ویلهلم دوم، هدیه‌ای از آلمان به عثمانی.

میدان هیپودروم چگونه ساخته شد؟

ساخت میدان هیپودروم در سال ۲۰۳ میلادی توسط امپراتور سپتیمیوس سوروس آغاز شد. سپس، امپراتور کنستانتین بزرگ در سال ۳۲۴ میلادی این میدان را گسترش داد و آن را به مرکز اصلی تفریحات و تجمعات عمومی قسطنطنیه تبدیل کرد.

چرا نام این میدان هیپودروم است؟

نام “هیپودروم” از دو واژه یونانی “هیپوس” به معنای اسب و “دروموس” به معنای مسیر گرفته شده است. این نام به دلیل استفاده میدان به‌عنوان محل مسابقات اسب‌دوانی و ارابه‌رانی انتخاب شده است.

میدان هیپودروم در دوران عثمانی چه تغییری کرد؟

پس از فتح قسطنطنیه توسط عثمانی‌ها در سال ۱۴۵۳، میدان هیپودروم دیگر به‌عنوان محل مسابقات استفاده نمی‌شد. عثمانی‌ها علاقه‌ای به ارابه‌رانی نداشتند و میدان به تدریج اهمیت خود را از دست داد. با این حال، این مکان برای تجمعات عمومی و برخی مراسم همچنان مورد استفاده قرار می‌گرفت.

آیا میدان هیپودروم امروزه قابل بازدید است؟

بله، میدان هیپودروم امروزه یکی از جاذبه‌های گردشگری محبوب استانبول است. گردشگران می‌توانند از آثار تاریخی باقی‌مانده در میدان بازدید کرده و از فضای تاریخی آن لذت ببرند.

چگونه می توان به میدان هیپودروم رسید؟

برای رسیدن به میدان هیپودروم، می‌توانید از تراموا خط T1 استفاده کنید و در ایستگاه سلطان احمد پیاده شوید. میدان در فاصله کوتاهی از ایستگاه و دیگر جاذبه‌های تاریخی منطقه سلطان احمد قرار دارد.

چه رویدادهای مهمی در میدان هیپودروم رخ داده است؟

یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخی مرتبط با این میدان، شورش نیکا در سال ۵۳۲ میلادی است که در اثر رقابت شدید بین تیم‌های ارابه‌رانی آبی و سبز رخ داد. این شورش منجر به تخریب گسترده شهر و کشته شدن هزاران نفر شد.

آیا بازدید از میدان هیپودروم هزینه ای دارد؟

خیر، بازدید از میدان هیپودروم رایگان است. این میدان به‌عنوان یک فضای عمومی در دسترس همگان قرار دارد و نیازی به خرید بلیط نیست. با این حال، تورهای راهنما و بازدید از مکان‌های اطراف مانند مسجد آبی و ایاصوفیه ممکن است هزینه داشته باشند.

مطالب مرتبط :
چرا ابلیسک ها در سرتاسر دنیا پراکنده شده اند؟!
چیچن ایتزا: شاهکار معماری مایاها در لیست عجایب ۷گانه جدید
چرا تاج محل در فهرست عجایب هفت‌گانه جهان است؟