آشنایی با میدان باستانی هیپودروم استانبول

 میدان هیپودروم در استانبول| Hippodrome Square

میدان هیپودروم استانبول ترکیه، در اوایل قرن دوم میلادی یعنی سال ۱۹۶ بوسیله سپتیموس سوروس جهت سرگرمی مردمان آن دوره تاریخی ساخته شد. ولی این میدان دوباره در دوران امپراطوری کنستانتین اول از نوع بازسازی شد. این میدان در میدان مسجد کبود واقع شده است. میدان هیپودروم، رخدادهای مملو از ترس و بیم بسیاری را در طول تاریخ به خود دیده است که از آن میان، می توان به مبارزات معروف گلادیاتورها، مسابقات اسب دوانی/ کالسکه رانی، شورش های فروان و درگیریهای خونین متعددی در طی زمان اشاره کرد. در دوره امپراطوری بیزانس، زیر میدان هیپودروم، اسب ها، فیل ها، و شترها را نگهداری می کردند. این در حالی بود که حیوانات درنده در دوران امپراطوری رومی ها در قفس ها نگه داشته می شدند. برای محافظت مردم از خطرات حمله احتمالی این حیوانات وحشی، گودال های بسیار عمیقی در سطح زمین صحنه نمایش ایجاد شده بود. به طریق اولی، واژه میدان هیپودروم برگرفته از دو واژه هیپوس و دروموس است که به معنای «فرار کردن» است. در ادامه با الی گشت همراه شوید:

مطالب مرتبط:
ترکیب زیبای تضادها در استانبول
همه چیز در مورد مسجد سلیمانیه استانبول

برای افرادی که تمایل دارند اطلاعات بیشتری راجع به میدان هیپودروم معماری آن به دست بیاورند، می توانند به نقاشی های کشیش ا. پانوینیون مراجعه نمایند. میدان مزبور از سه طرف جای نشستن برای تماشاچیان داشته است. سکوهای مورد نظر شامل ۳۰ تا ۴۰ پله برای نشستن تماشاچیان بوده اند. همچنین، روایتی نیز وجود دارد که ظرفیت این مکان به مراتب خیلی بالاتر از این بوده و گنجایش جای دادن صد ها هزار نفر را در خود داشته است.

تئودوسیوس ابلیسک

مهمترین نماد میدان هیپودروم، تئودوسیوس ابلیسک یا ستون هرمی آن است که در مصر ساخته شده است و ارتفاع آن به ۲۰ متر می رسد. این ستون را برای کشور گشایی های تتموس سوم در سال ۱۵۰۰ پیش از میلاد مسیح ساخته اند که در آن نقش نگارهای موسوم به هیروگلیف بر روی ستون نصب شده حک شده است.معنا و مفهوم این نقوش حک شده در عصر بیزانس همچون رمزی باقی ماند طوریکه از نگاه آنان نوعی طلسم نامکشوف تلقی می گشت. تا اینکه درسال ۱۸۲۳ مراد از چنین هیلوگرافی بر دیگران گشوده شد.

کاتیسما

یک نوع خاصی از قصر که  ساختمان کوچی دارد و نام کاتیسما را بر خود دارد در بخش شمالی میدان هیپودروم واقع است. این بنا دارای ۲۴ ستون است و امروزه  محل قرارگیری جایی مشهور به آبخوری آلمان است. این قصر کوچک در گذشته دستشویی عمومی، سالن غذاخوری و خوابگاهی مخصوص محافظین داشت. این قصر کارکرد خاصی داشت و در زمان هایی که کاتیسما مورد تاخت و تاز دشمن قرار می گرفت و یا مردم اعتراض می کردند، از طریق تونل مخفی که بین قصر کوچک و قصر اصلی وجود داشت خود را از مهلکه خطر نجات می دادند.

در دوران مختلف تاریخی، امپراطورهای متعددی به زیبایی میدان هیپودروم افزوده اند و آن را با سنگ های مرمرین، برنز و مجسمه های مسی که از دیار روم باستان، یونان و جاهای دیگر به این شهر آورده اند، بیش از پیش مزین نموده اند. همچنین، در کنار مجسمه های با عظمت این میدان، پرتره های متعلق به پریکلس ( سیاستمدار بسیار موفقی در زمان خودش محسوب می شد)،  آگوستوس ( اولین امپراطوری روم باستان) و لوسیماهوس ( یکی از فرمانده هان اسکندر کبیر) درمحل میدان هیپودروم پیدا شده است. ولی خیلی از بناها ی موجود دراین مکان در جنگ سال ۱۲۰۴ میلادی و جنگ های صلیبی از بین رفته است. بطوریکه، چیز زیادی جز مجسمه های اسب برنزی و بعضی مجسمه های دیگر، اثر دیگری باقی نمانده است.

ستون مار

همانطور که از نام این ستون بر می آید، روزی روزگاری این ستون مارپیچی شامل سر سه مار در سر ستون بوده است. این مارها، دیگی از آتش را در بالای سر خود داشتند که نماد و محصول فکری دوران باستان بود. این ستون از دلفی یونان به شهر استانبول آورده شده بود. این ستون مارپیچی از ذوب کردن تجهیزات نظامی ارتش دشمن به نشانه پیروزی یونان در مقابل ایرانی ها ساخته شده بود. بعد از پیروزی در این جنگ، این ستون به عنوان هدیه به بنای دلفی آپولو تقدیم شد تا بدین شیوه مراتب تشکر خود را به این مکان نشان دهند. ولی بعدها، این دیگ آتش سه پا که بر سر مارهای ستون قرار داشت، یکباره ناپدید شد. حتی امروزه، کسی اطلاع ندارد که الان آنها دقیقا در کجا قرار دارند و کی و چطور مارهای سه سر از آن جدا گشته اند. ولی یکی از آنها، در موزه باستان شناسی استانبول نگهداری می شود.

بعد از تصرف استانبول و خاتمه دوران زمامداری روم شرقی، عملا تمام آثار مربوط به این امپراطوری به کلی از بین رفت و به جز چندین بنا و خرابه و قصر کوچک کاتیسما، چیزی از بقایای آن امپراطوری عظیم باقی نمانده است. خرابه های باقی مانده از جنگ نیز برای ساختن بناهای جدید مورد استفاده قرار گرفت. در روزگاران قدیم، میدان هیپودروم به عنوان محل مسابقات کالسکه رانی مورد استفده قرار می گرفت ولی بعدها تغییر ماهیت کاربری داد و برای برگزاری مسابقات پرتاب نیزه که ورزش ملی ترکیه به حساب می آید، استفاده می شد. به همین منظور نیز، امروزه به آن ترک های ترکیه، میدان اسب می گویند. بعدها در تاریخ، اطراف میدان هیپودروم، بناهای متعددی سر بر می آورند. برای مثال، قصر ابراهیم پاشا، مسجد کبود معروف ساخته سلطان احمد، حمام حاجیا صوفیا و مسجد فیروز آقا که از دوران سلطان بایزید دوم به یادگار مانده است، به میدان هیپودروم افزوده می شوند.

این میدان بسیار معروف، جشن های متعددی را به خود دیده است، که از مهمترین آنها می توان به جشن ازدواج باشکوه سلطان خدیجه و ابراهیم پاشا و یا از مراسم ختنه پسر سلطان نام برد. امروزه این میدان به مکانی شلوغ و توریستی تبدیل شده است که برنامهای متنوعی در آن برای علاقه مندان برگزار می شود.  در پایان مطلب، بد نیست اشاره کوتاهی هم داشته باشیم به آبخوری اهدایی پادشاه آلمان، ویلهلم دوم، به سلطان عثمانی بنام عبدالحمید دوم که آن را به عنوان نماد دوستی، به پادشاه عثمانی در بازدید از شهر استانبول در سال ۱۹۰۱ تقدیم کرده است.این آبخوری در انتهای بخش شمالی میدان هیپودروم واقع شده است که سنگ کاری زیبایی را نیز به همراه دارد. این آبخوری در آلمان آن زمان ساخته شد و تمام قطعات آن بصورت تکه به تکه به استانبول منتقل شدند و در آنجا دوباره روی هم سوار شدند. گنبد هشت ضلعی آبخوری آلمان، هشت ستون مرمرین دارد و اندرون گنبد مزبور با موزائیک طلایی پوشانده شده است.

منبع: tourmakerturkey.com