شهر کاریز کیش
جزیره ی کیش یکی از پرطرفدارترین مقاصد گردشگری در ایران است و مسافران زیادی به آن سفرمیکنند.یکی از بناهای تاریخی کیش، کاریز کیش است.این جزیره ی زیبا که در میان آب های نیلگون خلیج فارس قرار گرفته است، علاوه بر جاذبه های تفریحی و مدرن که اکثرا دوستداران جت اسکی، سافاری، پاساژگردی، خرید و انواع پارک های آبی را جذب می کند، بر خلاف تصور عموم، جاذبه های تاریخی و در عین حال جذابی هم دارد که برای مسافران و علاقه مندان به آثار تاریخی ایران، بسیار جالب و ودیدنی است و سالانه مسافران و بازدید کنندگان بسیاری برای بازدید از این آثار به کیش سفر می کنند.یکی از این مکان های تاریخی، شهرزیرزمینی کاریز است که در این اواخر بسیار مورد توجه و اقبال مسافران و بازدیدکنندگان داخلی و خارجی قرار گرفته است و یکی از جاذبه های مهم شهر کیش شده است.در ادامه با الی گشت همراه باشید تا به همراه هم سفری کوتاه به جزیره ی کیش، شهر زیرزمینی کاریز داشته باشیم.
ویژگی های تاریخی کاریز کیش
مطالب مرتبط: لباس های محلی ایران را بشناسیم آشنایی با هنر فیروزه کوبی
شهر زیر زمینی کاریز، یکی از انواع قنات هاست که هم اکنون تبدیل به یکی از مراکز دیدنی شده است، در واقع این قنات نمونه ای از هنر حفر قنات به دست ایرانیان می باشد.باستان شناسان عمر این قنات را در حدود ۲۵۰۰ سال تخمین زده اند.از ویژگی های منحصر به فرد این قنات، ساختار زیرزمینی و مرجانی آن است و شاید برای شما جالب باشد که بدانید، سقف این بنا مرجانی است و مملو از فسیل موجودات دیگر است.از دیگر ویژگی های این بنا، جریان داشتن آب شیرین و قابل شرب و وجود هوای خنک در آن فضای زیرزمینی است.از نکات گفته نشده درباره ی این میراث باستانی این است که این قنات، هرگز شهر نبوده و در واقع شبکه ای زیر زمینی برای هدایت آب بوده است که به دست ایرانیان، مهندسی و حفر شده است.در زبان فارسی، کاریز کلمه ای معادل قنات است و همانطور که قبل تر گفته شد، برای هدایت آب های زیر زمینی ساخته می شده است.هنر کاریز سازی، درحدود شش هزار سال پیش اختیار ایرانیان بوده و اولین کسانی که در جهان به مسیر بندی سبکه های آبی پرداختند، ایرانیان بوده اند. کاریز کیش حدود۱۵ کیلومتر عرض دارد که در عمق ۱۴ متری زمین حفر شده است.این کاریز حدود ده هزار متر مربع، وسعت دارد و از نظر نظر عمق چاه و یا طول رشته قنات با دیگر کاریز های ایران قایل مقایسه نیست و جالب است بدانید که این اثر بی مانند با ابتدایی ترین وسایل ممکن، به وجود آمده است و گواه آن، وجود اثراین ابزار بر دیوار وسقف این کاریز نمایان است.این قنات از جمله مهم ترین آثار باستانی جزیره ی کیش به حساب می آید.
بازدید از کاریز کیش
تا مدت ها این قنات، جاذبه ای برای مسافران و گردشگران نداشت و از آن استفاده ای نمی شد، اما به مرور زمان، توجه مردم به سمت آب شیرین و هوای معتدل و خنک و مخصوصا بافت فسیلی سنگ های مرجانی، جلب شد و سرمایه گذاران بسیاری را برای، سرمایه گذاری بر روی این اثر تاریخی ترغیب کرد.تا این که بالاخره در شهریور ماه سال ۱۳۷۸، با مشارکت سرمایه گذاران و توجه مردم، این مجموعه ی تاریخی مجددا احیا شد اما این بار در نه در نقش یک قنات بلکه در نقش شهری تاریخی و باستانی، پذیرای حضور گردشگران و بازدیدکنندگان از سراسر ایران و جهان شد.ماجرای مرمت از اینجا شروع شد که فردی به نام مهندس حاجی حسینی که یک ایرانی مقیم آلمان بود، پس از ۳۲ سال دوری از وطن، به ایران بازگشت و این قنات را مورد بررسی قرار داد.مهندس حاجی حسینی با بودجه سرمایه گذار خصوصی، توانست پروژه ی احیای این کاریز را کلید بزند و این بنا را مجددا با استفاده از اصول معماری ایرانی، مرمت نماید.در زمان مرمت و بازسازی بر روی منبع آب شیرین و کانال های آن، محافظی قرار داده شده بود تا آسیبی به کیفیت آب وارد نشود.این محافظ در اصطلاح کول نامیده می شود که در واقع استوانه های سیمانی هستند که از استحکامات چاه ها و تونل ها و قنات های حفر شده، محافظت می نمایند.پس از مقاوم سازی این کاریز، در طول مسیر منتهی به کاریز، بازارچه، موزه و رستوران با معماری سنتی برای استفاده ی بیشتر مسافران و رفاه حال آنان ایجاد شد و گردشگران بسیاری را به برای بازدید از این مجموعه کنجکاو و ترغیب کرد.
ویژگی های شهر زیر زمینی کاریز کیش
در احیای مجدد قنات که در ماهیت یک میراث باستانی، بازدید از آن برای عموم آزاد است سعی در فراهم آوردن شرایط رفاهی مناسب برای بازدیدکنندگان شده است و شاید یکی از دلایلی که این مکان را شهر می نامند نیز همین باشد.سرمایه گذاران و احیا کنندگان این مجموعه، براین اعتقادند که جزیره ی کیش با اتکا بر جاذبه های باستای خود همچون این شهر زیرزمینی، قابلیت جهانی شدن را دارد، چرا که از یک سو جزیره در بهترین شرایط جغرافیایی و نعمت های خداوندی قرار دارد و از طرفی نیز جاذبه های مدرن و سنتی موجود در آن، در هم آمیخته اند.این بنا، تنها بنایی است که سقف آن را صدف ها و مرجان های طبیعی پوشانده است.از جمله ویژگی های منحصر به فرد دیگری که در این بنا موجود است، میتوان به غلبه ی آن بر شیب کم زمین اشاره کرد.مسیر همه ی کاریز ها، به خاطر وجود بارش و چشمه ها از ارتفاعات آغاز شده و به پایین سرازیر می شود و این در حالی است که جزیره ی کیش تقریبا مسطح است و ارتفاع چندانی ندارد و همانطور که مشخص است، شیب کم، باعث کند شدن حرکت آب می شود، اما با این وجود آب کاریز در بهترین حالت به ۴۵ متر می رسد که در واقع خود با شرایط گفته شده یکی از شگفتی های این کاریز است.و این به این خاطر است که کسانی که این قنات را حفر کردند، خودشان شیب ملایمی در مسیر آب ایجاد کرده اند تا هم سرعت سرازیر شدن آب به قنات را بیشتر کرنند و هم برای سهولت آبیاری و برداشتن آب چیزی شبیه به ملاقه ی آب کشی از چاه را به وجود بیاورند که در نهایت تمام این اعمال باعث به وجود آمدن این قنات شگفت انگیز شد.
