آتشفشانی که آماده انفجار است!

آتشفشان فلگرایین، آتشفشانی به شدت فعال ایتالیا

آتشفشان حفره ای بر روی پوسته ی زمین است که اجازه می دهد سنگ های مذاب و گازها به سطح زمین راه پیدا کنند. آلاسکا، هاوایی، کالیفرنیا و … فعال ترین آتشفشان های دنیا را دارند اما این آتشفشان  های فعال در دیگر نقاط دنیا هم به چشم  می خورند. فوارن های آتشفشانی که شامل مذاب های سوزان هستند می توانند تا کیلومترها منتشر شوند و هر آنچه در مسیر راهشان وجود دارد را نابود کنند. یکی از این آتشفشان های فعال در غرب ناپل ایتالیا قرار دارد، آتشفشانی به شدت فعال که کسی نمی داند چه زمانی فوران می کند. اگر می خواهید از آتشفشان فلگرایین بیشتر بدانید در ادامه الی گشت را همراهی کنید.

مطالب مرتبط: تعطیلی فرودگاه بالی در اثر فوران دوباره آتشفشان فوران آتشفشان فوئگو در گواتمالا

در سمت غربی ناپل در ایتالیا ناحیه ای مملوء از دهانه های آتشفشانی و مخروط ها وجود دارد، بخارها و گازهای گوگردی که دائما از شکاف ها و فومارول های پوسته ی زمین بیرون می آیند خبر از آتشفشانی فعال در زیر زمین می دهند که یک لحظه آرام و قرار ندارد! آتشفشان فلگرایین که در ایتالیا به «کامپی فلگری» معروف است اولین بار در حدود ۳۹ هزار سال قبل فوران کرد، فورانی که انقدر شدید بود که به عقیده دانشمندان باعث تغییرات آب و هوایی و انقراض آخرین نسل از انسان های اولیه (نئاندرتال ها) شد. امروز اثرات خاکسترهای منتشر شده از این فوران که حتی تا گرینلند هم گسترش پیدا کرده بود در یخچال های طبیعی باستانی یخ زده و کاملا محافظت شده اند. در نواحی دورافتاده ی کوه های قفقاز جنوب روسیه لایه هایی از خاکستر به هماره استخوان ها و وسایل انسان های اولیه در غارها کشف شده است.

آتشفشان فلگرایین مقصدی محبوب برای گذراندن تعطیلات در زمان روم باستان بود. در ساحل شمال غربی خلیج ناپل در میدان های فلگرایین زمانی یک شهر ساحلی به اسم بایئی وجود داشت که پراز ویلاهای لوکس تابستانی بود که همگی صاحبان پولدار داشتند. بعد از فعالیت آتش فشان های محلی این شهر به زیر آب رفت و امروز قسمت خوب ویرانه های این شهر در زیر آب قرار گرفته است. در بین سال های ۸۰۰۰ تا ۱۷۰۰ قبل از میلاد، حدود ۱۳ فوران در این محل اتفاق افتاد که شدت بیشتر آن ها متوسط تا شدید بود. اولین باری که فوران آتشفشان مشاهده شد به سال ۱۱۹۸ برمی گردد  اما خوشبختانه این فوران کوچک بود و خسارت چندانی به بار نیاورد. در سال ۱۵۳۸، آتشفشان دوباره به مدت ۸ روز فوران کرد و آنقدر مذاب از آن برجای ماند که تپه ای جدید به وجود آمد: تپه Monte Nuovo به ارتفاع ۱۲۱ متر. شدت فوران آنقدر زیاد بود که باعث سقوط درختان حتی در فاصله ی ۵ کیلومتری شد. به علاونه، شواهد نشان می دهد که زمین در حوالی این منطقه بارها بالا رفته و فلرو نشسته است.

این پدیده عجیب و غریب در قرن ۱۸ مشاهده شد یعنی زمانی که پادشاه چارلز ناپل دستور داد که بازار زمان رومی در نزدیکی سواحل شهر پوزولی حفاری شود. در نزدیکی کف سه ستون مرمر تعدادی حفره پیدا شد که به نظر می آمد توسط جانوران دریا ساخته شده اما در آن زمان ستون ها ۶ متر از سطح دریا بالا تر بودند! پس چگونه دست جانوران دریایی به این ستون ها رسیده است؟! همین سوال کافی بود تا معمایی بزرگ کشف شود: ستون ها در ابتدا زیر آب بوده اند و بعدها از آب بیرون آمده اند و این یعنی زمین در زمان های متناوب دچار بالا رفتگی و فرونشست می شود.

به نظر زمین شناس اسکاتلندی، چارلز لیل، یک اتاقک بزرگ ماگما در زیر اعماق زمین وجود دارد که به تناوب با سنگ های مذاب پر و خالی می شوند و همین باعث می شود که لایه های بالایی زمین دچار بالا رفتگی و نشست شود، پدیده ای که امروز به نام Bradyseism معروف است. امروز می دانیم  که زمین این منطقه در زمانی که بازار در اینجا ساخته شد نشست کرده و تا قرون وسطی به نشست ادامه داد تا اینکه در نهایت در حوالی سال های ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلادی دچار بالا رفتگی شده است. دوباره در دوره ای نشست و تا سال ۱۵۰۰ بالارفتگی! تا اینکه آخرین فوران در سال ۱۵۳۸ به وقوع پیوست. اتاقک ماگما در این فوران کاملا خالی شد و زمین دوباره شروع به نشست کرد.

تحقیقات اخیر نشان می دهد که بالارفتگی های متناوب، سنگ ها را در زیر فشار زیادی قرار داده و به این ترتیب آن ها را در مقابل شکست، شکننده و آسیب پذیر کرده است، به این ترتیب ماگما راه خود را به سطح زمین باز می کند. قبلا این طور به نظر می آمد که به محض اینکه فشار اتاقک ماگما کاهش پیدا می کند تنش و فشار بر  روی سنگ های بالایی هم کم می شود. اما شبیه سازی های جدید نشان می دهد که سنگ ها هیچ وقت بدون فشار نیستند. زمانی که زمین به طرف بالا می رود و سنگ ها شکسته می شوند ماگما به درون شکاف ها راه پیدا می کند و سفت می شود در نتیجه سنگ های اطراف دچار فشار و تنش می شوند. در هر مرحله از بالا رفتگی نیروهای فشاری سنگ ها را بیش تر از قبل شکننده می کنند.

مثل منطقه فعال آتشقفسانی «یلو استون کالدرا» در غرب آمریکا، هیچ کس نمی تواند پیش بینی کند که آتشفشان فلگرایین چه زمانی فوران می کند اما با وجود ۳ میلیون نفری که در ناپل و مناطق اطراف زندگی می کنند باید نگران فوران های این منطقه بود. فوران آتشفشان فلگرایین ممکنه باعث شروع یک زمستان آتشفشانی شود که می تواند زنندگی میلیون ها نفر در سراسر دنیا را به خطر بیندازد.