باکوی امروز یا ایران دیروز؟(بخش اول)
آشنایی با باکو
حس غریبی در این شهر است. با اینکه در سفر هستید اما حس می کنید در ایران خودتان هستید. دریایش که همان دریای خودمان است و هزاران اتفاق تاریخی ایرانی در این سرزمین اتفاق افتاده است. اما در عین حال چیز زیادی از جاذبه های گردشگری، منابع طبیعی و فرهنگ جدیدش نمی دانیم. درواقع هدف الی گشت از این مطلب، آشنایی هر چه بیشتر گردشگران با اطلاعات ضروری برای سفر به این شهر توریستی و مدرن است.
مطالب مرتبط: ۸ جاذبه دیدنی شهر باکو چند لحظه در باکو
باکو پایتخت جمهوری آذربایجان است که بزرگترین شهر و بندر این کشور نیز محسوب می شود. این شهر بر ساحل غربی دریای خزر در شبه جزیره آب‌شوران قرار دارد و یکی از مناطق نفت‌خیز جهان بوده و پر جمعیت‌ترین و یکی از زیباترین شهرهای قفقاز می باشد. پارک‌های ساحلی بسیار و برگزاری برنامه‌های متعدد هنری از جمله موسیقی، تئاتر و اپرا جذبه خاصی به این شهر داده است. بخش قدیمی شهر باکو ، همراه با برج و حصار قلعه شهر به خوبی از سده‌های میانه بجا مانده و یکی از آثار ثبت شده در یونسکو به عنوان میراث فرهنگ جهانی است. در ابتدای سال ۲۰۰۳ بیش از ۱۵۳ هزار نفر از آوارگان داخلی (ناشی از جنگ قره باغ) و هچنین ۹۴ هزار نفر پناهنده خارجی در این شهر علاوه بر جمعیت اصلی زندگی می کردند.
موزه نظامی باکو
در سال ۲۰۰۷ در نشست وزرای فرهنگی اعضای سازمان کنفرانس اسلامی، باکو به عنوان پایتخت فرهنگ اسلامی برای سال ۲۰۰۹ اعلام شد. در سال ۲۰۰۰ بخش قدیمی باکو به علاوه سرای شروانشاهان (به ترکی آذربایجانی، شیروانشاهلار سارایی) و قلعه دختر به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده اند. باکو دارای ۱۱ منطقه شهری (اداری) من جمله بیناغدی، قاراداغ، نریمانف، عزیزبایف، نسیمی، صابونچی، نظامی، صبالی، ختایی، سوراخانی و یاسامال و ۴۸ شهر من جمله شهرهای بنا شده در خلیج باکو، شهر صخره‌های نفتی یا نفت داشلاری که در دریا ساخته شده اند می باشند.
تاریخچه باکو
قدیمی ترین شواهد مستند باکو به قرن ششم میلادی برمی گردد و از آنجا که در آن زمان این سرزمین بخشی از شاهنشاهی‌های ایرانی بوده‌است، پیوند تاریخی با آنها دارد. پس از اینکه زمین لرزه بزرگی در قرن ۱۲ میلادی شماخی پایتخت شروانشاهان را ویران نمود، آهسیتان ابتدا باکو را به عنوان پایتخت جدید انتخاب کرد. در زمان ساسانیان حضور و نفوذ عنصر ایرانی در کرانه‌های اران از تالش و باکو تا دربند بسیار چشمگیر بود. در دوره شروانشاهان، باکو بخشی از شروان شد. شروان همانند بقیه اران قسمتی از سرزمین آذربایجان محسوب نمی شد. آذربایجان به منطقه جنوب رود ارس گفته می‌شد. با تسلط ترک های سلجوقی بر شروانشاهان در سده یازده میلادی، زبان منطقه کم کم ترکی شد. روندی که هنوز هم در جنوب این منطقه (تالش) ادامه دارد. با این روند، مردمی که زبان شان آسیانی و ایرانی بود به مرور ترک‌زبان شدند. باکو در سده‌های ۱۴ و ۱۵ پایتخت شیروانشاهان میلادی بود و سپس بخشی از ایران صفوی شد. حکومت عثمانی در قرن ۱۶ میلادی طی دوره‌ای کوتاه به قسمت اعظم قفقاز از جمله باکو حاکم بود. نادرشاه افشار توانست این قسمت از آران، گرجستان و منطقه ارمنستان فعلی را مجددا به ایران بازگرداند. در جنگ‌های ایران و روس در زمان فتحعلی شاه این ناحیه بر اساس عهدنامه گلستان و ترکمان چای از ایران جدا شد و به دست روس‌ها افتاد. باکو در اواخر قرن نوزدهم و دهه اول قرن بیستم از بزرگترین مناطق تولید نفت جهان بود.
قلعه دختر از آثار دوره ساسانی در شهر باکو می باشد. این اثر تاریخی با ۲۹،۵ متر طول، ۱۶ متر عرض و ۶ طبقه که در دو دوره زمانی قرن ۵ و ۶ میلادی (آغاز ساخت مرحله اول) و قرن ۱۲ (مرحله دوم) بنا شده است، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌است. این قلعه در روزگار کهن، نیایشگاه آناهیتا بوده و زرتشتیان به زیارت آن می رفته اند. این قلعه در سال ۱۹۶۰ مرمت و در سال ۱۹۶۴ به موزه تبدیل شد. سازمان یونسکو در سال ۲۰۰۰ این بنا را در فهرست میراث جهانی ثبت نمود.
ایچری شهر ارگ باکو که بافت قدیم شهر باکو می باشد به تدریج ما بین قرون ۱۱ تا ۱۹ میلادی ساخته شد. این شهر محصور از دوران پارینه سنگی تاکنون محل سکونت انسان بوده و فرهنگ و تمدن های مختلفی چون ساسانی، زرتشتی، شیروانی، ایرانی، عربی، عثمانی و روسی را در خود جای داده است. این قسمت در شمال غربی خلیج باکو واقع شده و از دیدنی ترین مکان‌های شهر باکو بشمار می رود و در سال ۲۰۰۰ میلادی در شمار میراث جهانی یونسکو قرار گرفت. ایچری شهر دارای ۲۳ محله، ۲ کاروان سرا، ۳ چشمه آب، میدان بازار و… می باشد که البته جذاب‌ترین مکان آن قلعه دختر است.
پارک مفاخر باکو درواقع آرامگاه بزرگان و مفاخر آذربایجان است. دلیل نامگذاری آن به پارک مفاخر، سرسبزی و زیبایی بیش از حد این پارک است. مشاهیری چون حیدر علی‌اف، ابوالفضل ایلچی بیگ، رشید بهبودوف و شوکت علی‌اکبروا در این مکان به خاک سپرده شده اند. آرامگاه رشید بهبودوف جالب ترین موضوعی که ذهن بینندگان را به خود مشغول می‌کند. همچنین مجسمه‌های زیبایی از هر فرد بر سر مزارش قرار داده شده است.
